ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ԱՌ ԿՈՐՆԹԱՑԻՍ ԵՐԿՐՈՐԴ ԹՈՒՂԹ[3969]

1
Գլուխ Ա

բկ 1 Պա՛ւղոս առաքեա՛լ Յիսուսի Քրիստոսի կամօքն Աստուծոյ, եւ Տիմոթէոս եղբայր. եկեղեցւոյդ Աստուծոյ որ է ՚ի Կորնթոս՝ սրբովքդ ամենեքումբք՝ որ են յամենայն կողմանս Աքայեցւոց[3970]։ 2 Շնո՛րհք ընդ ձեզ եւ խաղաղութի՛ւն յԱստուծոյ Հօրէ մերմէ, եւ ՚ի Տեառնէ Յիսուսէ Քրիստոսէ[3971]։

Ա 3 Օրհնեա՛լ է Աստուած եւ Հայր Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Հայր գթութեանց, եւ Աստուած ամենայն մխիթարութեան[3972]. 4 որ մխիթարէ՛ն զմեզ յամենայն նեղութիւնս մեր. առ ՚ի կարօղ լինելո՛յ մեզ մխիթարել զայնոսիկ, որ յամենայն նեղութիւնսն իցեն, մխիթարութեամբն որով մե՛ք մխիթարիմք յԱստուծոյ[3973]։ 5 Զի որպէս առաւելա՛ն չարչարանքն Քրիստոսի ՚ի մեզ, նո՛յնպէս եւ ՚ի ձեռն Քրիստոսի առաւե՛լ լիցի եւ մխիթարութիւնն մեր[3974]։ 6 Զի եթէ նեղիմք, վասն ձերո՛յ մխիթարութեան եւ փրկութեան, եւ եթէ մխիթարիմք, վասն ձերո՛յ մխիթարութեան. որ յաջողեալն է համբերութեամբ նոցին չարչարանաց, զոր եւ մե՛քն չարչարիմք[3975]. 7 եւ յոյսն մեր հաստատո՛ւն է վասն ձեր. քանզի գիտեմք՝ եթէ որպէս կցորդ ե՛մք չարչարանացն, նոյնպէս եւ մխիթարութեանն[3976]։ 8 Քանզի ո՛չ կամիմ տգէտ լինել ձեզ ե՛ղբարք՝ վասն նեղութեան մերոյ եղելոյ յԱսիա. զի առաւել քան զկար մեր ծանրացաք, մինչեւ անյո՛յս լինելոյ մեզ եւ ՚ի կենաց[3977]։ 9 Այլ անձամբ յանձինս զվճի՛ռ մահու ընկալաք. զի մի՛ յանձինս ապաստան իցեմք, այլ յԱստուած որ յարուցանէ զմեռեալս[3978]. 10 որ յայնպիսի մահուանէ փրկեաց զմեզ՝ եւ փրկեսցէ՛. 11 քանզի յուսացեալ եմք, եթէ տակաւին փրկեսցէ՛ օգնականութեամբ աղօթից ձերոց վասն մեր։ Զի ՚ի բազմադէմ շնորհացն՝ որ ՚ի մեզ, բազմօ՛ք յաճախեսցեն գոհութիւնքն վասն մեր[3979]։ բդ 12 Քանզի պարծանք մեր ա՛յս են. վկայութիւն մտաց մերոց. զի սրբութեամբ եւ ստուգութեամբ Աստուծոյ, եւ ո՛չ մարմնեղէն իմաստութեամբ, այլ շնորհօքն Աստուծոյ շրջեցաք յաշխարհի. բայց առաւել եւս առ ձե՛զ[3980]։ 13 Քանզի ո՛չ եթէ ա՛յլ ազգ ինչ գրեմք առ ձեզ, այլ զոր ընթեռնուցո՛ւքն՝ եւ գիտա՛կ լինիցիք. քանզի յուսամ, թէ մինչեւ ՚ի վախճա՛ն գիտիցէք[3981]. 14 որպէս եւ խելամո՛ւտ եղէք մեզ փոքր ՚ի շատէ. զի պարծա՛նք ձեր եմք՝ որպէս եւ դուք մեր, յաւուրն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի[3982]։ 15 Եւ յայս ապաստան, կամէի նախ առ ձե՛զ գալ. զի դուք կրկին շնորհս ընդունիջիք[3983]. 16 եւ ՚ի ձէնջ երթա՛լ ՚ի Մակեդովնիա. եւ դարձեալ ՚ի Մակեդովնիայ գալ առ ձեզ, եւ ՚ի ձէնջ յուղարկել ՚ի Հրէաստան[3984]։ 17 Իսկ եթէ զայս խորհեցայ՝ մի թէ՝ թեթեւութեա՞մբ ինչ գնացի. եւ կամ զոր խորհիմս, ըստ մարմնո՞յ ինչ խորհիցիմ, այլ զի եղիցի՛ յինէն կողմանէ, այոն՝ այո՛, եւ ոչն՝ ո՛չ[3985]։ 18 Հաւատարի՛մ է Աստուած. զի բանն մեր որ առ ձեզ եհաս՝ ո՛չ է այո, եւ ոչ։ 19 Քանզի Որդին Աստուծոյ Յիսուս Քրիստոս, որ ՚ի ձեզ մեւք քարոզեցաւ, ինեւ եւ Սիղուանոսի՛ւ եւ Տիմոթէիւ, ո՛չ եղեւ այո եւ ոչ. այլ այո՛ն ՚ի նմին եղեւ[3986]։ 20 Զի որչափ աւետի՛քն Աստուծոյ են ՚ի նմա Այոն. վասն որոյ եւ նովին Ամէնն մեւք ՚ի փառս Աստուծոյ[3987]։

Բ 21 Այլ որ հաստատեացն զմեզ ձեւք հանդերձ ՚ի Քրիստոս, եւ օ՛ծ զմեզ, Աստուած է[3988]. 22 որ եւ կնքեացն զմեզ, եւ ետ զառհաւատչեայ Հոգւոյն ՚ի սիրտս մեր։ բզ 23 Այլ ես վկայ զԱստուած կոչեմ անձին իմոյ. զի վասն խնայելո՛յ ՚ի ձեզ՝ ո՛չ եւս եկի ՚ի Կորնթոս. զի ո՛չ եթէ տիրեմք հաւատովքս, այլ գործակի՛ց եմք շնորհացդ ձերոց. քանզի հաւատո՛վք հաստատեալ կայք[3989]։

2
Գլուխ Բ

1 Բայց զայս եւեթ ընտրեցի, զի մի՛ միւսանգամ տրտմութեամբ եկից առ ձեզ. 2 զի եթէ ես տրտմեցուցանե՛մ զձեզ. եւ ո՞վ է որ ուրախ առնիցէ զիս, եթէ ոչ որ տրտմիցի՛ն յինէն[3990]։ 3 Եւ զայս գրեցի, զի մի՛ յորժամ գայցեմ տրտմութիւն ինչ կրիցեմ, ուստի արժանի՛դ իցէ ինձ ուրախ լինել. յուսացեա՛լ եմ ՚ի ձեզ ամենեսին, զի իմ ուրախութիւնս՝ ձեր ամենեցուն է[3991]։ 4 Զի ՚ի բազում վշտաց եւ ՚ի նեղութենէ սրտի գրեցի առ ձեզ բազում արտասուօք. ո՛չ զի տրտմիցիք, այլ զի զսէրն իմ գիտասջի՛ք, զոր ունիմ առաւելապէս առ ձեզ[3992]։ 5 Ապա թէ ոք տրտմեցոյց, ո՛չ եթէ զիս տրտմեցոյց, այլ փոքր ՚ի շատէ, զի մի՛ ծանրացայց ամենեցուն ձեզ[3993]։ 6 Շա՛տ է այնպիսւոյն պատուհասն այն, որ ՚ի բազմաց անտի է[3994]։ 7 Այսուհետեւ նմին հակառակ, մանաւանդ շնորհե՛լ ձեզ նմա՝ եւ մխիթարել. զի մի՛ յառաւե՛լ տրտմութենէն ընկղմեսցի այնպիսին[3995]։ 8 Վասն որոյ աղաչեմ զձեզ, հաստատել ՚ի նա զսէրն։ 9 Վասն ա՛յնորիկ իսկ եւ գրեցի, զի զչա՛փ առից զձեր, եթէ յամենայնի հպատա՛կ իցէք[3996]։ 10 Զի եթէ ումեք շնորհիցէք՝ եւ ե՛ս. քանզի եւ ե՛ս եթէ շնորհիցեմ, զոր ինչ շնորհիցե՛մն՝ վասն ձե՛ր ՚ի դէմս Քրիստոսի[3997]. 11 զի մի՛ զրկիցիմք ՚ի Սատանայէ. քանզի չե՛մք ինչ անտեղեակ խորհրդոցն նորա։

Գ գկ 12 Այլ իբրեւ հասի ես ՚ի Տրովադա յաւետարանն Քրիստոսի, եւ դուռն բա՛ց էր ինձ ՚ի Տէր, 13 ո՛չ ետու հանգիստ հոգւոյ իմում. քանզի ո՛չ գտի ես անդ զՏիտոս զեղբայր իմ. այլ հրաժարեա՛լ ՚ի նոցանէ՝ գնացի ՚ի Մակեդովնիա[3998]։ 14 Այլ Աստուծոյ շնորհքն որ յամենայնի հռչա՛կ հարկանէ զմէնջ ՚ի Քրիստոս Յիսուս, եւ զհոտ գիտութեանն իւրոյ յայտնի՛ առնէ մեւք յամենայն տեղիս[3999]. 15 զի հոտ անո՛յշ եմք Քրիստոսի առ Աստուած՝ ՚ի մէջ փրկելոցն, եւ ՚ի մէջ կորուսելոցն. 16 ոմանց հո՛տ մահուանէ ՚ի մա՛հ, եւ ոմանց հոտ կենդանութենէ ՚ի կեա՛նս. եւ առ այս՝ ո՞ բաւական իցէ[4000]։ 17 Քանզի ո՛չ եմք իբրեւ զայլսն, որ վաճառական լինին բանին Աստուծոյ. այլ իբրեւ ՚ի հաստատութենէ՛, այլ իբրեւ յԱստուծոյ առաջի Աստուծոյ, ՚ի Քրիստոս խօսիմք[4001]։

3
Գլուխ Գ

1 Սկսանիմք այսուհետեւ վերստի՛ն զանձինս ընծայեցուցանել. թէպէտ եւ ո՛չ պիտոյ իցեն մեզ, որպէս ոմանց թո՛ւղթք ընծայութեան առ ձեզ, կամ ՚ի ձէնջ[4002]։ 2 Այլ թուղթք մեր դո՛ւք էք՝ գրեալ ՚ի սիրտս մեր, ծանուցե՛ալ եւ ընթերցեալ. յամենայն մարդկանէ 3 յայտնեալք, զի էք թուղթք Քրիստոսի, պաշտեցեալ ՚ի մէնջ. եւ գրեալ ո՛չ մրով, այլ Հոգւո՛վն Աստուծոյ կենդանւոյ. ո՛չ ՚ի տախտա՛կս քարեղէնս, այլ ՚ի տախտակս սրտի մարմնեղէ՛նս[4003]։

Դ գդ 4 Յո՛յս մի այսպիսի ունիմք ՚ի ձե՛ռն Քրիստոսի առ Աստուած[4004]. 5 իբր ո՛չ եթէ անձա՛մբ բաւակա՛ն եմք խորհել ինչ իբրեւ ՚ի մէնջ. այլ բաւականութիւնն մեր՝ յԱստուծոյ է[4005], 6 որ եւ բաւակա՛նս արար զմեզ՝ պաշտօնեայս Նորո՛ց Կտակարանացս, ո՛չ գրով, այլ հոգւո՛վ. զի գիրն սպանանէ, այլ հոգին կեցուցանէ՛[4006]։ 7 Զի եթէ պաշտօն մահու գրո՛վ դրոշմեալ ՚ի տախտակսն քարեղէնս, եղեւ փառօք, զի մի՛ կարասցեն հայել որդիքն Իսրայէլի յերե՛սն Մովսիսի, վասն փառաց երեսաց նորա՝ որ խափանելո՛ցն էր[4007]. 8 որչափ եւս առաւել պաշտօն հոգւոյն եղիցի փառօք[4008]։ 9 Զի եթէ պաշտօն դատապարտութեանն փառօք էր, ո՞րչափ եւ՛ս առաւել պաշտօ՛ն արդարութեանն փառօք[4009]։ 10 Քանզի ո՛չ եթէ փառաւորի՛ փառաւորեա՛լն յայսմ մասին, վասն առաւելութեան փառացն։ 11 Զի եթէ որ խափանելո՛ցն էր՝ այն փառօ՛ք էր, որչափ եւս առաւել որ գալո՛ցն է՝ փառօք իցէ[4010]։ 12 Եւ արդ՝ զի ունիմք այսպիսի յոյս, բազո՛ւմ համարձակութեամբ վարեսցո՛ւք[4011]. 13 եւ ո՛չ որպէս Մովսէս արկանէր քող ՚ի վերայ երեսաց իւրոց, վասն չհայելոյ որդւոցն Իսրայէլի ՚ի վախճան խափանելոցն[4012]։ 14 Այլ կուրացա՛ն միտք նոցա. քանզի մինչեւ ցայսօր ժամանակի, նո՛յն քող ձգեալ կայ ՚ի վերայ ընթերցուածոց Հին Կտակարանացն. եւ ո՛չ վերանայ, զի Քրիստոսի՛ւ խափանելոց է[4013]։ 15 Այլ մինչեւ ցայսօր յորժամ ընթեռնուն զՄովսէս, նո՛յն առագաստ կայ ՚ի վերայ սրտից նոցա[4014]։ 16 Այլ յորժամ դարձցին առ Տէր, ապա՛ վերասցի առագաստն։ վջ 17 Զի Տէր Հոգին է. ուր Հոգի Տեառն է, անդ ազատութի՛ւն է[4015]։ 18 Բայց մեր ամենեցուն բացաւ երեսօք զփառսն Տեառն իբրեւ ընդ հայելի տեսեալ, ՚ի նո՛յն պատկեր նորոգիմք՝ փառաց ՚ի փառս. որպէս եւ Տեառն Հոգւոյ[4016]։

4
Գլուխ Դ

Ե 1 Վասն այսորիկ ունիմք զպաշտօնս զայս, որպէս եւ գտաք զողորմութիւն, եւ ո՛չ ձանձրանամք[4017]. 2 այլ հրաժարեցա՛ք ՚ի գաղտնեաց ամօթոյն. զի մի՛ գնասցուք խորամանգութեամբ, եւ մի՛ նենգեսցուք զբանն Աստուծոյ. այլ յայտնութեան ճշմարտութեանն ընծայեցուսցուք զանձինս մեր առ ամենայն միտս մարդկան առաջի Աստուծոյ[4018]։ 3 Ապա թէ իցէ եւս ծածկեալ աւետարանն մեր, ՚ի մէջ կորուսելո՛ցն է ծածկեալ[4019]. 4 որոց աստուած աշխարհիս այսորիկ կուրացոյց զսիրտս անհաւատիցն, զի մի՛ ծագեսցէ ՚ի նոսա լուսաւորութիւն աւետարանի փառացն Քրիստոսի. որ է պատկե՛ր աներեւութիւն Աստուծոյ[4020]։ 5 Զի ո՛չ եթէ զանձինս քարոզեմք, այլ զՔրիստոս Յիսուս զՏէր, եւ զմեզ ծառայս ձեզ վասն Քրիստոսի[4021]։ 6 Զի Աստուած որ ասաց ՚ի խաւարէ լո՛յս ծագել, որ եւ ծագեա՛ց իսկ ՚ի սիրտս մեր ՚ի լուսաւորութիւն գիտութեան փառացն Աստուծոյ ՚ի դէմս Յիսուսի Քրիստոսի[4022]։

Զ 7 Այսուհետեւ ունիմք զգանձս զայս յամանս խեցեղէնս. զի առաւելութիւն զօրութեանն իցէ յԱստուծոյ, եւ ո՛չ ՚ի մէնջ։ 8 Յամենայնի նեղեալք, այլ ո՛չ նուազեալք. կարօտեալք, այլ ո՛չ տարակուսեալք[4023]. 9 հալածեալք, այլ ո՛չ լքեալք. չարչարեալք, այլ ո՛չ սատակեալք. 10 յամենայն ժամ զմահն Յիսուսի ՚ի մարմինս մեր կրեսցուք, զի եւ կեանքն Յիսուսի ՚ի մարմինս մեր յայտնեսցին[4024]։ 11 Քանզի միշտ մեք որ կենդանիքս եմք, ՚ի մա՛հ մատնիմք վասն Յիսուսի. զի եւ կեանքն Յիսուսի յայտնի՛ լիցին ՚ի մահկանացու մարմինս մեր[4025]։ 12 Այսուհետեւ մահ ՚ի մեզ զօրանայ, եւ կեանք ՚ի ձե՛զ։ 13 Արդ՝ ունիմք զնո՛յն հոգի հաւատոց, որպէս եւ գրեալ է. Հաւատացի՝ վասն որոյ եւ խօսեցայ։ Եւ մեք հաւատամք՝ վասն որոյ եւ խօսիմք իսկ[4026]։ 14 Զայս գիտեմք՝ եթէ որ յարոյցն զՅիսուս, եւ զմեզ ընդ Յիսուսի յարուսցէ, եւ յանդիմա՛ն կացուսցէ ձեւք հանդերձ[4027]. 15 քանզի ամենայն ինչ վասն ձե՛ր է. զի շնորհք յաճախեալք ՚ի բազմաց գոհութենէ անտի, առաւելեսցի՛ն ՚ի փառս Աստուծոյ[4028]։ 16 Վասն որոյ եւ ո՛չ ձանձրանամք. այլ թէպէտ եւ արտաքին մարդս մեր ապականի, այլ ներքին մարդս մեր նորոգի՛ օրըստօրէ[4029]. 17 զի առժամա՛յն յաճախութիւն թեթեւ նեղութեանս մերոյ ՚ի յաւիտենակա՛ն առաւելութիւն, զմեծութի՛ւն փառացն գործէ ՚ի մեզ[4030]։ 18 Քանզի ո՛չ գիտեմք զերեւելիսս, այլ զաներեւոյթսն. զի երեւելիքս առ ժամանակ մի են, եւ աներեւոյթքն յաւիտենակա՛նք[4031]։

5
Գլուխ Ե

1 Քանզի գիտեմք՝ զի եթէ երկրաւոր տաճար շինուածոյս մերոյ քակտեսցի, շինած յԱստուծոյ ունիմք, տաճար առանց ձեռագործի՛ յաւիտենակա՛ն՝ յերկի՛նս[4032]։ 2 Եւ ընդ այս տաղտկամք. քանզի զբնակութիւնն երկնից փափագեմք զգենուլ[4033]. 3 միայն թէ յորժամ զգենուցումքն, ո՛չ մերկ գտանիցիմք[4034]։ 4 Քանզի որ եմք ընդ յարկա՛ւս ընդ այսուիկ, տաղտկա՛մք ծանրացեալք. զի ո՛չ կամիմք մերկանալ, այլ զայն ՚ի վերայ այսր զգենուլ. զի ընկղմեսցի՛ մահկանացուս ՚ի կենաց անտի[4035]։ 5 Այլ որ յաջողէն մեզ ՚ի սոյն, Աստուած է. որ ետ մեզ զառհաւատչեա՛յ Հոգւոյն[4036]։ գզ 6 Արդ՝ համարձակիմք յամենայն ժամ, եւ գիտեմք եթէ որչափ յամեմք ՚ի մարմնի աստ, օտարանա՛մք ՚ի Տեառնէ[4037]. 7 զի հաւատո՛վք գնամք, եւ ո՛չ կարծեօք։ 8 Այլ համարձակիմք, եւ առաւե՛լ եւս հաճեալ եմք ելանել ՚ի մարմնոյ աստի՝ եւ մտանել առ Աստուած։ 9 Վասն որոյ եւ առատանա՛մք. զի եթէ յամիցեմք՝ եւ եթէ ելանիցեմք, հաճո՛յ եւ եթ իցեմք նմա[4038]։ 10 Քանզի ամենեցո՛ւն մեզ յանդիման լինել կայ առաջի ատենին Քրիստոսի. զի ընկալցի իւրաքանչիւր իւրո՛վ մարմնով, զոր ինչ գործեաց յառաջ՝ եթէ բարի, եւ եթէ չար[4039]։

Է 11 Իսկ արդ՝ զա՛հ Տեառն գիտելով չափ, զմարդկան ինչ զմի՛տս հաճե՛մք. սակայն առաջի՛ Աստուծոյ յայտնելոց եմք. բայց ես յուսամ եւ ՚ի ձե՛ր միտս յայտնի լինել[4040]։ 12 Իբր ո՛չ եթէ միւսանգամ զանձինս ինչ ընծայեցուցանեմք ձեզ, այլ պատճա՛ռս տամք ձեզ պարծանաց վասն մեր. զի ունիցիք առ այնոսիկ որ առ ա՛չսն պարծիցին, եւ ո՛չ սրտիւք[4041]։ 13 Զի եթէ առանցաք ինչ, այն Աստուծոյ է. եւ եթէ զգաստանա՛մք, այն ձե՛ր է[4042]։ 14 Զի սէ՛րն Քրիստոսի ստիպէ զմեզ, քննե՛լ զայս. զի եթէ մին փոխանակ ամենեցո՛ւն մեռաւ, ապա ուրեմն ամենեքեա՛ն մեռեալ էին[4043]. 15 եւ ՚ի վերայ ամենեցուն մեռաւ, զի որ կենդանի՛քն իցեն, մի՛ անձանց իցեն կենդանիք, այլ ա՛յնմ որ ՚ի վերայ նոցա՛յն մեռաւ, եւ յարեաւ[4044]։ 16 Այսուհետեւ մեք ո՛չ զոք գիտեմք մարմնով. զի թէպէտ եւ գիտէա՛ք մարմնով զՔրիստոս, այլ արդ ո՛չ եւս նո՛յնպէս գիտեմք[4045]։ 17 Բայց եթէ ինչ ՚ի Քրիստոս նո՛ր արարած իցէ. զի հինն անց, եւ արդ նո՛ր եղեւ[4046]։ 18 Այլ ամենայն ինչ յԱստուծոյ՝ որ հաշտեցոյցն զմեզ ընդ իւր ՚ի ձեռն Քրիստոսի. եւ ետ մեզ զպաշտօնն հաշտութեան[4047]։ վջ 19 Եւ քանզի Աստուած էր, Քրիստոսի՛ւ զաշխարհս հաշտեցուցանել ընդ իւր, եւ չհամարե՛լ նոցա զմեղս իւրեանց, եւ եդ ՚ի մե՛զ զբանն հաշտութեան[4048]։ 20 Արդ՝ վասն Քրիստոսի պատգամաւորի՛մք որպէս եւ Աստուծոյ բարեխօսութեամբ մեւք. աղաչե՛մք վասն Քրիստոսի՝ հաշտեցարո՛ւք ընդ Աստուծոյ[4049]։ 21 Զի զայն՝ որ ոչն գիտէր զմեղս, վասն մեր մե՛ղս արար. զի մեք եղիցուք նովաւ արդարութի՛ւն Աստուծոյ[4050]։

6
Գլուխ Զ

1 Գործակի՛ց եմք ձեր՝ եւ աղաչեմք. մի՛ ընդունայն զշնորհսն Աստուծոյ ընդունել ձեզ[4051]։ 2 Զի. ՚Ի ժամանակի ընդունելութեան՝ ասէ, լուայ քեզ, եւ յաւուր փրկութեան օգնեցի՛ քեզ։ Ահա՛ւասիկ ժամանակ ընդունելի. ահա օ՛ր փրկութեան։ 3 Մի՛ եւ մի՛ իւիք տայցէք պատճառս, զի մի՛ արատեսցի պաշտօնն[4052]. 4 այլ յամենայնի ընծայեցուցէ՛ք զանձինս ձեր իբրեւ զպաշտօնեա՛յս Աստուծոյ՝ համբերութեամբ բազմաւ, ՚ի նեղութիւնս, ՚ի վի՛շտս, ՚ի չարչարա՛նս, 5 ՚ի գանս, ՚ի բա՛նտս, ՚ի խռովութիւնս, յաշխատութիւնս, ՚ի հսկմո՛ւնս, ՚ի պահս, 6 ՚ի սրբութեան, ՚ի գիտութեան, յերկայնմտութեան, ՚ի քաղցրութեան, ՚ի Հոգի՛ Սուրբ, ՚ի սէ՛ր առանց կեղծաւորութեան[4053], 7 ՚ի բա՛նս ճշմարտութեան, ՚ի զօրութեան Աստուծոյ. վասն զինո՛ւն արդարութեան՝ որ ընդ աջմէն եւ ընդ ահեկէն է. 8 փառօ՛ք եւ անարգութեամբ, գովութեամբ եւ պարսաւանօք, իբրեւ մոլարք՝ եւ ճշմարի՛տք. իբրեւ անծանօթք՝ եւ ծանուցեա՛լք[4054], 9 իբրեւ մահկանացուք՝ եւ ահա՛ւասիկ կենդանի եմք, իբրեւ խրատեալք՝ եւ ո՛չ մահապարտեալք. 10 իբրեւ տրտմեալք, եւ հանապազ ուրա՛խ եմք. իբրեւ տնանկք՝ եւ զբազո՛ւմս մեծացուցանեմք. իբրեւ ոչինչ ունիցիմք, եւ զամենայն ինչ ունիմք[4055]։ 11 Բերանք մեր բացեալ են առ ձեզ՝ Կո՛րնթացիք. եւ սիրտք մեր ընդարձակեա՛լք։ 12 Ոչինչ նեղիք ՚ի մէնջ, բայց եթէ ՚ի գութս ձեր նեղիցիք. 13 արդ՝ զնոյն հատուցումն իբրեւ ընդ որդեակս ունիմ. ընդարձակեցարո՛ւք եւ դուք. 14 եւ մի՛ լինիք լծակիցք անհաւատից. քանզի զի՞նչ հաղորդութիւն է արդարութեան ընդ անօրէնութեան. եւ կամ զի՞նչ հաւասարութիւն է լուսոյ ընդ խաւարի[4056]. 15 եւ կամ զի՞նչ միաբանութիւն է Քրիստոսի ընդ Բելիարայ. կամ զի՞նչ բաժին կայ հաւատացելոյն ընդ անհաւատին. 16 կամ զի՞նչ նմանութիւն է տաճարի Աստուծոյ՝ մեհենաց։ Ապաքէն դուք տաճար Աստուծոյ կենդանւոյ էք. որպէս ասաց Աստուած, թէ բնակեցա՛յց ՚ի նոսա, եւ գնացից ՚ի նոսա. եւ եղէց նոցա Աստուած, եւ նոքա եղիցին իմ ժողովուրդք[4057]։ 17 Վասն որոյ ելէ՛ք ՚ի միջոյ նոցա եւ մեկնեցարո՛ւք, ասէ Տէր. եւ ՚ի պիղծս մի՛ մերձենայք[4058]. 18 եւ ես ընկալայց զձեզ. եւ ես եղէց ձեզ ՚ի Հա՛յր, եւ դուք եղիջիք ինձ յուստերս եւ ՚ի դստերս, ասէ Տէր ամենակալ[4059]։

7
Գլուխ Է

1 Իսկ որովհետեւ զայս աւետիս ունիմք սի՛րելիք, սրբեսցո՛ւք զանձինս մեր յամենայն պղծութենէ մարմնոյ եւ հոգւոյ. կատարեսցո՛ւք զսրբութիւն ահի՛ւն Աստուծոյ[4060]։ 2 Տարա՛յք մեզ, զի ո՛չ ումեք մեղաք, եւ ո՛չ զոք եղծաք, եւ ո՛չ զոք զրկեցաք։ 3 Ո՛չ եթէ ՚ի դատապարտութիւն ինչ ասեմ. քանզի յառաջ իսկ ասացի, եթէ ՚ի սրտի մերում կայք՝ ՚ի կեա՛լ եւ ՚ի մեռանե՛լ ընդ ձեզ[4061]։

Ը դկ 4 Բազո՛ւմ համարձակութիւն է ինձ առ ձեզ. բազո՛ւմ պարծանք են ինձ վասն ձեր. լի՛ եմ մխիթարութեամբ. առաւելեա՛լ եմ ուրախութեամբ յամենայն նեղութիւնս մեր[4062]։ 5 Քանզի յորժամ հասաք մեք ՚ի Մակեդոնիա, եւ ո՛չ միով իւիք հանգիստ գտաւ մարմնոյ մերում, այլ յամենայնի՛ նեղեալք. քանզի արտաքոյ մարտք՝ եւ ՚ի ներքոյ արհաւի՛րք[4063]։ 6 Այլ որ մխիթարէն զխոնարհս, մխիթարեա՛ց զմեզ Աստուած ՚ի գալստեանն Տիտոսի։ 7 Ո՛չ միայն ՚ի գալստեան նորա, այլ եւ ՚ի մխիթարութեանն զոր մխիթարեցաւ նա ՚ի ձեզ, ՚ի պատմել մեզ զանձուկն ձեր, զողբո՛ւմն ձեր, զնախանձն ձեր վասն իմ, մինչեւ առաւել ուրախ լինել ինձ[4064]։ 8 Զի թէ եւ տրտմեցուցի զձեզ թղթովն՝ ո՛չ զղջանամ, թէպէտ եւ զղջացեալ էի. քանզի տեսանեմ՝ զի թուղթն այն թէ առ ժամանակ մի տրտմեցոյց զձեզ[4065]. 9 արդ ուրա՛խ եմ, ո՛չ զի տրտմիցիք՝ այլ զի յապաշխարութիւն տրտմեցարուք. քանզի տրտմեցայք դուք ըստ Աստուծոյ. զի մի՛ իւիք զրկիցիք ՚ի մէնջ[4066]։ 10 Զի որ ըստ Աստուծոյն տրտմութիւն է, ապաշխարութիւն ՚ի փրկութիւն առանց զղջանալո՛յ գործէ. իսկ աշխարհի տրտմութիւն՝ մա՛հ գործէ[4067]։ 11 Արդ՝ նոյն իսկ որ ըստ Աստուծոյն տրտմեցարուք, ո՛րչափ ինչ փոյթ գործեաց ՚ի ձեզ, կամ աղերս, կամ սաստ, կամ երկեւղ, կամ անձուկ, կամ նախանձ, կամ վրէժխնդրութիւն. քանզի յամենայնի ընծայեցուցէք զանձինս ձեր՝ սուրբս լինել յիրիդ յայդմիկ[4068]։ 12 Ապա ուրեմն՝ թէ եւ գրեցի ես առ ձեզ, ո՛չ վասն ա՛յնորիկ որ զրկեացն, եւ ո՛չ վասն ա՛յնորիկ որ զրկեցա՛ւն. այլ վասն յայտնի՛ լինելոյ փութոյն ձերոյ որ վասն մեր՝ առ ձեզ առաջի Աստուծոյ[4069]։ 13 Վասն այնորիկ մխիթարեա՛լ եմք ՚ի վերայ մխիթարութեանն մերոյ. առաւե՛լ եւս խնդացաք ՚ի վերայ խնդութեանն Տիտոսի. քանզի հանգուցեա՛լ էր հոգի նորա ՚ի ձէնջ ամենեցունց։ 14 Զի զինչ եւ պարծեցա՛յ առ նմա վասն ձեր, ո՛չ ամաչեցի. այլ որպէս զամենայն ճշմարտութեամբ խօսեցաք ընդ ձեզ, նո՛յնպէս եւ պարծանքն մեր առ Տի՛տոս ճշմարի՛տ եղեն[4070]։ 15 Նա՝ եւ գութք նորա առաւե՛լ եւս են ՚ի ձեզ. քանզի յիշեցուցանէ՛ր մեզ զամենեցուն զձեր հնազանդութիւն. թէ ո՛րպէս ահի՛ւ եւ դողութեամբ ընկալարուք զնա[4071]։ 16 Եւ արդ ուրա՛խ եմ, զի յամենայնի՛ համարձա՛կ եմ առ ձեզ։

8
Գլուխ Ը

Թ դբ 1 Ցուցանեմ ձեզ ե՛ղբարք զշնորհսն Աստուծոյ, որ տուեալ են եկեղեցեացն Մակեդովնացւոց. 2 զի մեծա՛ւ հանդիսիւ նեղութեան՝ առաւելութիւն խնդութեանն նոցա, եւ ծա՛նր աղքատութիւնն նոցա առաւե՛լ եղեւ ՚ի մեծութիւն առատութեան նոցա[4072]։ 3 Զի ըստ կարի նոցա վկայեմ, եւ աւելի՛ քան զկար. 4 ինքնակա՛մ բազում աղաչանօք աղաչէին զշնորհսն, եւ զհաղորդութիւն պաշտամանն որ ՚ի սուրբսն՝ տա՛լ ցմեզ[4073]։ 5 Ո՛չ որչափ ա՛կն ունէաք, այլ եւ զանձինս եւս ետուն, նախ՝ Տեառն եւ ապա մե՛զ կամօքն Աստուծոյ. 6 աղաչել զՏիտոս, զի որպէս սկսաւն յառաջագոյն, նոյնպէս եւ կատարեսցէ՛ ՚ի ձեզ եւ զա՛յդ եւս շնորհս[4074]։ 7 Այլ որպէս յամենայնի առաւել էք հաւատովք, եւ բանիւ, եւ գիտութեամբ, եւ ամենայն փութով, եւ որ ՚ի մէնջ ՚ի ձեզ սէ՛րն է, զի եւ յա՛յդմ եւս շնորհի առաւե՛լ լինիցիք[4075]։ 8 Ո՛չ որպէս հրաման տալոյ ասեմ. այլ վասն այլոց փութոյ, եւ վասն ձերոյ սիրոյ՝ զմտերմութիւնդ փորձեմ[4076]։ 9 Քանզի գիտէ՛ք զշնորհսն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. զի վասն ձեր աղքատացաւ, որ մեծատունն էր, զի դուք նորա՛ աղքատութեամբն մեծասջիք[4077]։ 10 Եւ խրա՛տ մի յայսմիկ տամ. զի ա՛յն իսկ յօգո՛ւտ է ձեզ. որք ո՛չ միայն զառնելն, այլ՝ եւ զկամե՛լն յառաջագոյն սկսայք ՚ի հերո՛ւն հետէ[4078]։ 11 Բայց արդ՝ եւ զառնե՛լն իսկ կատարեցէ՛ք. զի որպէս յօժարութիւնն ՚ի կամա՛ց է, նո՛յնպէս եւ առնելն ըստ գոյին։ 12 Զի եթէ յօժարութիւնն առաջի կայ, ըստ գոյին ընդունելի է, եւ ո՛չ եթէ ըստ չգոյին[4079]։ 13 Զի ո՛չ եթէ այլոց հանգիստ կամիցիմ, եւ ձեզ նեղութիւն[4080]. 14 այլ հաւասարութեամբ յայժմու ժամանակիս, ձեր առաւելութիւնդ ՚ի նոցա՛ պակասութիւնն. զի եւ նոցա առաւելութիւնն եղիցի ՚ի ձերո՛ւմ պակասութեանդ. զի եղիցի հաւասարութիւն, որպէս եւ գրեա՛լ է[4081]. 15 թէ որ բազո՛ւմն առ՝ ո՛չ առաւելաւ. եւ որ սակաւն՝ ո՛չ նուազեցաւ[4082]։ դգ 16 Բայց շնո՛րհք Աստուծոյ՝ որ արկ զնո՛յն փոյթ վասն ձեր ՚ի սիրտ Տիտոսի[4083]. 17 զի զաղաչա՛նսն ընկալաւ, եւ փութացաւ յօժարագո՛յնս դիմեաց գա՛լ առ ձեզ[4084]։ 18 Եւ առաքեցաք ընդ նմա զեղբայրն, որոյ գովութիւնն յաւետարանի՛ անդ է՝ ընդ ամենայն եկեղեցիս[4085]։ 19 Եւ ո՛չ այսչափ միայն, այլ եւ ձեռնադրեալ յեկեղեցեաց անտի, նշդեհակի՛ց մեր եղեւ ՚ի շնորհս յայսոսիկ, որ պաշտին ՚ի մէնջ ՚ի փառս Տեառն, եւ ՚ի մեր յօժարութիւն[4086]։ 20 Բայց զայս խղճեաք իսկ, թէ գուցէ՞ արատ ինչ ոք դնիցէ ՚ի հաստատութեանս յայսմիկ՝ որ պաշտեցաւս ՚ի մէնջ[4087]։ 21 Քանզի խորհիմք զբարիս՝ ո՛չ միայն առաջի Տեառն, այլ եւ առաջի մարդկա՛ն։ 22 Եւ առաքեցա՛ք ընդ նոսա զեղբայրն մեր՝ զոր ընտրեցաք ՚ի բազո՛ւմ իրս, բազում անգամ պինդ գտեալ. եւ առաւե՛լ եւս այժմ պնդագոյն յուսով մեծաւ ՚ի ձեզ[4088]։ 23 Բայց եթէ վասն Տիտոսի ինչ բանք են, ի՛մ հաւասար է, եւ ձեր գործակի՛ց. եւ եթէ եղբարք մեր առաքեալքն եկեղեցւոյ, եւ փա՛ռք Քրիստոսի[4089]։ 24 Եւ արդ՝ զհանդէս սիրո՛յ ձերոյ՝ եւ զմերոյ պարծանաց վասն ձեր, ՚ի դոսա՛ ցուցջի՛ք յանդիման ամենայն եկեղեցեաց[4090]։

9
Գլուխ Թ

դդ 1 Այլ վասն պաշտամանն որ ՚ի սուրբսն է, աւելի՛ է ինձ եւ գրել առ ձեզ[4091]։ 2 Զի գիտեմ զյօժարութիւն ձեր, զոր վասն ձեր պարծեցեալ եմ ՚ի մէջ Մակեդովնացւոցն, թէ Աքայեցիքն ՚ի հերո՛ւն հետէ պատրա՛ստ են. եւ ձեր նախանձն զբազո՛ւմս յորդորեաց[4092]։ 3 Եւ առաքեցաք զեղբարսն, զի մի՛ պարծանքն մեր որ վասն ձեր՝ ընդունայն լինիցի ՚ի մասինդ յայդմիկ. այլ որպէս ասէի՛ իսկ, պատրաստագո՛յնք գտանիջի՛ք[4093]. 4 գուցէ՛ յորժամ գայցեն ընդ մեզ Մակեդովնացիքն, եւ գտանիցեն զձեզ անպատրա՛ստս, եւ ամաչեսցուք մեք. զի մի՛ ասասցուք՝ թէ դուք, ՚ի մասինդ յայդմիկ պարծանաց[4094]։ 5 Արդ՝ կարեւո՛ր համարեցայ աղաչել զեղբարս, զի յառաջագոյն եկեսցեն առ ձեզ, եւ յառաջագոյն պատմեսցեն զյառաջագոյն խոստացեալ օրհնութիւնն ձեր ՚ի պատրաստի ունել. այնպէս իբրեւ զօրհնութիւն, եւ մի՛ իբրեւ զագահութիւն[4095]։ 6 Քանզի զայդ որ սերմանէ ճժդելով՝ ճժդելով եւ հնձեսցէ. եւ որ սերմանէ առատութեամբ՝ առատութեա՛մբ եւ հնձեսցէ[4096], 7 իւրաքանչիւր որպէս եւ յօժարեսցի ոք սրտիւ, մի՛ առ հարկի եւ տրտմութեան. քանզի զտուրս զուարթառա՛տս սիրէ Աստուած[4097]։ 8 Այլ կարօ՛ղ է Աստուած զամենայն շնորհս առաւելուլ ՚ի ձեզ. զի յամենայնի յամենայն ժամ զամենայն բաւականութիւն ընկալեալ, առաւելուցո՛ւք յամենայն գործս բարութեան[4098], 9 որպէս եւ գրեալ է. Սփռեաց եւ ետ տնանկաց՝ արդարութիւն նորա մնա՛յ յաւիտեան[4099]։ դե 10 Այլ այն որ պարգեւէ սերմն սերմանահանաց՝ եւ հաց ՚ի կերակուր, պարգեւեսցէ՛ եւ բազմացուսցէ զսերմանիս ձեր, եւ աճեցուսցէ՛ զարդիւնս արդարութեան ձերոյ[4100]. 11 յամենայնի՛ մեծացեալք ամենայն առատութեամբ, որ յօրինէն մեւք գոհութիւն Աստուծոյ[4101]։ 12 Զի պաշտօն հարկիս այսորիկ՝ ո՛չ միայն առ ՚ի լնուլ զպակասութիւն սրբոցն է, այլ առաւելո՛ւլ բազմօք գոհութիւն Աստուծոյ[4102]. 13 հանդիսիւ պաշտամանս այսորիկ, փառաւորե՛լ զԱստուած ՚ի վերայ հնազանդութեան խոստովանութեան ձերոյ յաւետարանն Քրիստոսի. եւ առատութեամբ հաղորդութեանն ՚ի նոսա եւ յամենեսին[4103]։ 14 Եւ նոցա աղօթք վասն ձե՛ր քանզի անձկացեալ են առ մեզ վասն առաւել շնորհացն Աստուծոյ՝ որ ՚ի մեզ[4104]։ 15 Այլ շնո՛րհք Աստուծոյ ՚ի վերայ անպատում պարգեւա՛ցն նորա[4105]։

10
Գլուխ Ժ

Ժ 1 Այլ ես իսկ Պաւղոս աղաչե՛մ զձեզ հեզութեամբ եւ հանդարտութեամբն Քրիստոսի, որ յանդիման ձեզ իբրեւ տառապեա՛լ մի եմ ՚ի միջի ձերում. բայց ՚ի հեռո՛ւստ համարձակիմ առ ձեզ[4106]։ 2 Աղաչեմ, զի մի՛ ՚ի մօտո՛յ եւ եթ համարձակիցի՛մ վստահութեամբ. կամ համարիցիմ յանդգնե՛լ ՚ի վերայ ոմանց, որ կարծեն զմէնջ եթէ ըստ մարմնո՛յ գնայցեմք[4107]։ 3 Զի թէպէտ եւ մարմնով գնամք, այլ ո՛չ եթէ ըստ մարմնո՛յ զինուորիմք[4108]։ 4 Զի զէն զինուորութեան մերոյ ո՛չ է մարմնաւոր, այլ զօրաւո՛ր յԱստուծոյ, առ ՚ի քակելո՛յ զամուրս. զխորհուրդս քակե՛մք[4109], 5 եւ զամենայն բարձրութիւն հպարտացեալ ՚ի վերայ գիտութեանն Աստուծոյ. եւ գերեմք զամենայն միտս ՚ի հնազանդութիւն Քրիստոսի[4110]. 6 եւ ՚ի պատրաստի՛ ունիմք խնդրել զվրէժ յամենայն անհնազանդութեան, յորժամ ձե՛ր եւս հնազանդութի՛ւնդ կատարեսցի[4111]։ դզ 7 Ըստ իւրաքանչիւր երեսաց դիտեսջի՛ք. եթէ ոք վստա՛հ յա՛նձն իցէ Քրիստոսի՛ լինել, զա՛յս խորհեսցի՛ դարձեալ ՚ի միտս իւր. թէ որպէս նայն Քրիստոսի է, նո՛յնպէս եւ մեք[4112]։ 8 Զի թէ առաւե՛լ եւս պարծեցայց վասն իշխանութեանս մերոյ՝ զոր ե՛տ մեզ Տէր, ՚ի շինել՝ եւ ո՛չ ՚ի քակե՛լ զձեզ, ո՛չինչ ամաչեցից[4113]. 9 զի մի՛ թուեցայց իբրեւ ա՛հ ինչ արկանել ձեզ թղթովքս։ 10 Ասիցէ՞ք. Թո՛ւղթքս ծանո՛ւնք են եւ սաստիկք. բայց տեսիլ մարմնոյ տկար, եւ բա՛նն արհամարհեալ[4114]. 11 զա՛յս խորհեսցի այնպիսին, զի որպիսի՛ք եմք բանի՛ւք թղթո՛ցդ ՚ի հեռուստ, նո՛յնպիսիք եւ ՚ի մօտոյ արդեա՛մբք։ 12 Քանզի ո՛չ իշխեմք կշռե՛լ եւ հաւասարե՛լ զանձինս մեր ոմանց, որ զանձինս իւրեանց ձե՛զ ընծայեցուցանեն. այլ անձա՛մբ յանձինս՝ զանձինս չափեն եւ ՚ի կշռել անձա՛մբ յանձինս, ո՛չ առնուն ՚ի միտ[4115]։ 13 Այլ մեք ո՛չ եթէ յանչա՛փս ինչ պարծեսցուք. այլ ըստ չափո՛յ կանոնին, զոր բաժանեա՛ց մեզ Աստուած չափով՝ հասանել մինչեւ առ ձեզ[4116]։ 14 Իբր ո՛չ եթէ հասու ինչ չիցե՛մք ՚ի ձեզ, եւ ձկտեցուցանիցե՛մք զանձինս. քանզի մինչեւ առ ձեզ հասաք աւետարանա՛ւն Քրիստոսի[4117]. 15 եւ ո՛չ յանչափս ինչ պարծիմք օտա՛ր վաստակօք։ Բայց յո՛յս մի ունիմք զաճմանն հաւատո՛ց ձերոց, այդրէ՛ն ՚ի ձե՛զ մեծանալոյ, ըստ կանոնիս մերոյ՝ յառաւելութիւն. 16 ՚ի վե՛ր եւս քան զձեզ աւետարանել. ո՛չ օտար կանոնաւ ՚ի պատրաստակա՛նս ինչ պարծել։ 17 Զի որ պարծիցին ՚ի Տէր պարծեսցի[4118]։ բկ 18 Զի ո՛չ եթէ որ զանձն իւր ընծայեցուցանէ, նա՛ է ընտրեալ. այլ զոր Տէրն ընծայեցուցանէ[4119]։

11
Գլուխ ԺԱ

1 Լա՛ւ էր եթէ ներէի՛ք փոքր մի եւ իմում անզգամութեանս. այլ եւ անսացէ՛ք իսկ։ 2 Նախանձեցուցանե՛մ զձեզ ՚ի նախանձն Աստուծոյ. զի խօսեցայց զձեզ ա՛ռն միում, իբրեւ զկո՛յս մի սուրբ՝ յանդիմա՛ն կացուցանել Քրիստոսի[4120]։ 3 Բայց երկնչիմ, գուցէ՛ որպէս օ՛ձն խաբեաց զԵւա խորամանգութեա՛մբ իւրով՝ ապականեսցի՛ն միտք ձեր ՚ի միամտութենէն որ ՚ի Քրիստոս[4121]։ 4 Զի եթէ որ գալոցն իցէ ա՛յլ Քրիստոս քարոզիցէ՛ զոր մեքն ո՛չ քարոզեցաք, կամ ոգի օտա՛ր առնուցուք՝ զոր ո՛չ առէք, կամ աւետարան օտա՛ր՝ զոր ո՛չ ընկալարուք, բարւո՛ք անսայիք նոցա[4122]։ 5 Բայց ես ա՛յսպէս համարիմ, թէ ո՛չինչ իւիք պակաս իցեմ քան զլա՛ւ առաքեալսն[4123]։ 6 Թէպէտ եւ տգէ՛տ եւս իցեմ բանիւ, այլ ո՛չ եթէ գիտութեամբ. սակայն յամենայնի՛ յայտնեցաք զանձինս ամենեւին առ ձեզ[4124]։ 7 Եւ եթէ վնա՞ս ինչ գործեցի՝ զի զա՛նձն խոնարհեցուցի. եւ այն՝ զի դուք բարձրասջիք. զի ձրի՛ զաւետարանն Աստուծոյ աւետարանեցի ձեզ։ 8 Զա՛յլ եկեղեցիս կողոպտեցի՛, առեալ թոշակ ՚ի ձե՛ր սպասաւորութիւն[4125]։ 9 Եւ յորժամ եկի առ ձեզ. թէպէտ եւ պակասեա՛ց ինչ, ո՛չ զոք ՚ի ձէնջ ձանձրացուցի, զի զպակասութիւնն իմ լցին եղբարքն եկեալք ՚ի Մակեդովնացւոց. եւ յամենայնի առա՛նց ծանրանալոյ ձեզ զա՛նձն իմ պահեցի՝ եւ պահեցի՛ց[4126]։ 10 Զի գո՛յ յիս ճշմարտութիւնն Քրիստոսի։ բդ Զի պարծանքս այս ո՛չ արգելցին յինէն ՚ի կողմա՛նս Աքայեցւոց[4127]։ 11 Ընդէ՞ր. իբրու թէ ո՞չ սիրիցեմ զձեզ. զայն Աստուած գիտէ. 12 զոր առնե՛մն՝ եւ արարից. զի հատի՛ց զպատճառս ա՛յնոցիկ՝ որ զպատճա՛ռսն կամիցին. զի որով պարծինն, եւ նոքա՛ իբրեւ զմե՛զ գտանիցին[4128]։ 13 Զի այնպիսիքն սո՛ւտ առաքեալք, մշա՛կք նենգաւո՛րք, կերպարանին ՚ի կերպարանս առաքելոց Քրիստոսի։ 14 Եւ չե՛ն ինչ զարմանք. քանզի եւ ինքն Սատանայ կերպարանի ՚ի հրեշտա՛կ լուսոյ. 15 եւ ո՛չինչ է մեծ՝ թէ եւ պաշտօնեա՛յք նորա կերպարանին իբրեւ զպաշտօնեա՛յք արդարութեան. որոց կատարածն եղիցի ըստ գործո՛ց իւրեանց[4129]։ 16 Դարձեա՛լ ասեմ, մի՛ ոք համարեսցի զիս անզգամ. ապա թէ ոչ, գո՛նէ՝ իբրեւ զանզգամ ընկալարուք զիս, զի եւ ե՛ս փո՛քր մի ինչ պարծեցայց։ 17 Եւ զոր խօսիմս, ո՛չ եթէ ըստ Տեառն ինչ խօսիմ, այլ իբրեւ անզգամութեամբ՝ ըստ կարգի ա՛յդց պարծանաց[4130]։ 18 Եւ քանզի բազո՛ւմք պարծին ըստ մարմնոյ, որպէս եւ ես պարծեցայց[4131]։ 19 Մտադիւրութեամբ անսայիք անմտա՛ցն՝ ձերո՛վդ իմաստութեամբ[4132]։ 20 Քանզի անսա՛յք, եթէ ոք խաբէ՜ զձեզ, եթէ ոք ծառայեցուցանէ՛, եթէ ոք ուտէ՛ զձեր, եթէ ոք առնո՛ւ ինչ, եթէ ոք հպարտանա՛յ, եթէ ոք զձեզ յանդիմա՛ն հարկանէ[4133]. 21 ըստ անարգանա՛ցդ ասեմ, իբրեւ թէ մեք տկարացա՛ք արդեւք. յոր ինչ ոք համարձակիցի, անզգամութեամբ ասեմ, համարձակի՛մ եւ ես[4134]։ 22 Եբրայեցի՞ք իցեն, եւ ե՛ս. Իսրայէլացի՞ք իցեն, եւ ե՛ս. զաւակ Աբրահամո՞ւ իցեն, եւ ե՛ս[4135]. 23 պաշտօնեայք Քրիստոսի՞ իցեն, յանդգնագո՛յնս ասացից՝ թէ առաւե՛լ եւս ես. եթէ վաստակօք՝ առաւե՛լ, եթէ գանիւք՝ եւ՛ս առաւել. եթէ բանտիւ՝ աւելի՛ քան զնոսա, եթէ մահուամբք՝ բազո՛ւմ անգամ[4136]։ 24 ՚Ի հրէից, հնգիցս՝ քառասո՛ւն միով պակա՛ս արբի. 25 երիցս ձաղկեցա՛յ. միանգամ քարկո՛ծ եղէ. երի՛ցս նաւակո՛ծ եղէ. զտի՛ւ եւ զգիշեր յանդո՛ւնդս տառապեցայ. 26 ՚ի ճանապա՛րհս բազում անգամ։ Վի՛շտս ՚ի գետոց, վի՛շտս յաւազակաց, վի՛շտս յազգէ, վիշտս ՚ի հեթանոսաց, վի՛շտս ՚ի քաղաքի, վի՛շտս յանապատի, վի՛շտս ՚ի ծովու, վի՛շտս ՚ի սո՛ւտ եղբարց[4137]. 27 ՚ի ջա՛նս՝ եւ ՚ի վաստակս. ՚ի տքնութիւնս բազում անգամ, ՚ի քա՛ղց՝ եւ ՚ի ծարաւ. ՚ի պա՛հս բազո՛ւմ անգամ. ՚ի ցո՛ւրտ եւ ՚ի մերկութեան[4138]։ 28 Թո՛ղ զա՛յլ նեղութիւնսն. եւ զի հանապազ խուժա՛նն ՚ի վերայ իմ կուտէր, եւ հոգք ամենա՛յն եկեղեցեացն[4139]։ 29 Ո՞ հիւանդանայ, եւ ո՛չ ես հիւանդանամ. ո՞ գայթագղի, եւ ո՛չ ես տապանամ[4140]։ բզ 30 Եթէ պարծել ինչ պա՛րտ իցէ, զտկարութեա՛նն պարծեցայց։ 31 Աստուած եւ Հայր Տեառն մերոյ Յիսուսի գիտէ՛՝ որ է օրհնեալ յաւիտեանս, զի ո՛չ ստեմ[4141]։ 32 ՚Ի Դամասկոս ազգապե՛տն Արետա՛յ արքայի պահէր զքաղաքն Դամասկացւոց ունել զիս[4142]. 33 եւ ընդ պատուհա՛նն վանդակաւ կախեցայ ընդ պարիսպն, եւ փախեա՛յ ՚ի ձեռաց նորա[4143]։

12
Գլուխ ԺԲ

1 Արդ պարծե՛լ ինչ պարտ իցէ. այլ օգնէ ինչ ո՛չ։ Բայց եկից ՚ի տեսի՛լս եւ յայտնութի՛ւնս Տեառն[4144]։ 2 Գիտե՛մ այր մի ՚ի Քրիստոս յառա՛ջ քան զչորեքտասան ամ. եթէ մարմնով՝ ո՛չ գիտեմ, եւ եթէ առա՛նց մարմնոյ՝ ո՛չ գիտեմ, Աստուած գիտէ. յափշտակեա՛լ զայնպիսին մինչեւ յերրո՛րդ երկնից[4145]։ 3 Եւ գիտե՛մ զայնպիսի այր. եթէ մարմնով՝ եւ եթէ առա՛նց մարմնոյ՝ ո՛չ գիտեմ. Աստուած գիտէ, 4 զի յափշտակեցաւ ՚ի դրա՛խտն. եւ լուաւ բա՛նս անճառս, զոր ո՛չ է պարտ մարդոյ խօսել[4146]։ 5 Վասն այնպիսւո՛յն պարծեցայց. այլ վասն անձին ինչ ո՛չ պարծեցայց. բա՛յց եթէ ՚ի տկարութիւնս[4147]։ 6 Զի եթէ եւ կամիցի՛մ պարծել, ո՛չ եղէց անզգամ, քանզի զարդա՛րն ասեմ. այլ անխայեմ, գուցէ՛ ոք համարիցի՛ յիս աւելի, քան զոր տեսանիցէ՛ յիս՝ կամ լսիցէ՛ յինէն[4148]։ 7 Եւ զի մի՛ առաւելութեամբ յայտնութեանցն հպարտացայց, տուա՛ւ ինձ խա՛յթ մարմնոյ, հրեշտակ Սատա՛ն՝ կռփել զիս. զի մի՛ հպարտացայց[4149]։ 8 Եւ վասն այնորիկ երի՛ցս անգամ աղաչեցի զՏէր՝ զի ՚ի բա՛ց արասցէ յինէն[4150]. 9 եւ ասէ ցիս. Շա՛տ են քեզ շնորհք իմ, զի զօրութիւն իմ ՚ի տկարութեա՛ն կատարի։ Եւ արդ՝ լա՛ւ եւս լիցի՛ ինձ պարծել ՚ի տկարութիւնս, զի բնակեսցէ՛ յիս զօրութիւնն Քրիստոսի[4151]։ գդ 10 Վասն որոյ հաճեա՛լ եմ ընդ տկարութիւնս, ընդ թշնամա՛նս, ընդ վի՛շտս, ընդ հալածա՛նս, եւ ընդ նեղութի՛ւնս վասն Քրիստոսի. զի յորժամ տկարանամ, յա՛յն ժամ զօրանամ[4152]։ 11 Եղէ անզգամ, քանզի դո՛ւք ստիպեցէք. զի ինձ պարտ էր ՚ի ձէնջ վկայութիւն առնուլ, թէ ոչի՛նչ պակաս գտայ քան զլա՛ւ առաքեալսն. զի թէպէտ եւ ես ոչինչ եմ[4153]. 12 սակայն նշանք առաքելո՛յ գործեցան ՚ի ձեզ, ամենայն համբերութեամբ, նշանօք եւ արուեստիւք՝ եւ զօրութեամբք[4154]։ 13 Եւ արդ զի՞նչ իցէ, որո՞վ պակաս գտայք քան զայլ եկեղեցիս. բայց եթէ այնու, զի ես զձեզ ո՛չ ձանձրացուցի. շնորհեցէ՛ք ինձ զվնասդ զայդ[4155]։ 14 Ահաւասիկ այս երիցս անգամ պատրաստեալ եմ գալ առ ձեզ. եւ ձեզ բեռն ինչ ո՛չ եղէց. զի ո՛չ խնդրեմ ինչ զձեր, այլ զձե՛զ. քանզի ո՛չ պարտին որդիք հարց գանձել, այլ հարք որդւո՛ց[4156]։ 15 Բայց ես մտադիւրութեա՛մբ ծախեցից եւ ծախեցայց վասն անձանց ձերոց. զի թէպէտ եւ յառաւել սիրոյն զձեզ սակաւ սիրիցեմ։ 16 Այլ գրեթէ ե՛ս ո՛չինչ ծանրացայ ձեզ. այլ քանզի խորագէ՛տ էի, խելօ՛ք կալայ զձեզ[4157]։ 17 Մի թէ որովք առաքեցին առ ձեզ, նոքօ՛ք ինչ ագահեցի ՚ի ձէնջ[4158]։ 18 Աղաչեցի զՏիտոս՝ եւ առաքեցի ընդ նմա զեղբայրն. մի թէ ագահեա՞ց ինչ զձեր Տիտոս. ոչ նովի՞ն ոգւով գնացաք. ոչ նովի՞ն շաւղօք շրջեցաք[4159]։ գզ 19 Դարձեալ՝ համարիցիք եթէ յողո՛ք անկեալ ինչ ձեզ աղերսիցե՞մք. առաջի Աստուծոյ ՚ի Քրիստոս խօսիմք, զի ամենայն ինչ սի՛րելիք վասն ձերո՛յ շինութեան է[4160]։ 20 Այլ երկնչիմ, գուցէ՛ եկեալ՝ ո՛չ որպիսիս կամիցիմն գտանիցե՛մ զձեզ. եւ ես՝ գտանիցի՛մ ձեզ՝ որպէս եւ դո՛ւք ո՛չ կամիցիք։ Գուցէ դարձեալ՝ հե՛ռ, նախանձ, սրտմտութիւնք, գրգռութիւնք, չարախօսութիւնք, քսութիւնք, հպարտութիւնք, ամբարտաւանութիւնք, խռովութիւնք[4161]։ 21 Գուցէ դարձեալ յորժամ գայցեմ՝ նկո՛ւն ինչ առնիցէ զիս Աստուած իմ առ ձեզ. եւ սո՛ւգ առնուցում վասն բազմաց յառաջագոյն մեղուցելոց, եւ ո՛չ ապաշխարելոց՝ ՚ի վերայ պղծութեան, եւ պոռնկութեան, եւ գիջութեան՝ զոր գործեցին[4162]։

13
Գլուխ ԺԳ

1 Այս երիցս անգամ գա՛մ առ ձեզ. զի ՚ի բերանոյ երկո՛ւց եւ երի՛ց վկայից հաստատեսցի ամենայն բան[4163]։ 2 Յառա՛ջ ասացի, եւ դարձեալ կանխա՛ւ ասեմ, յանդիման երկի՛ցս անգամ. եւ այժմ ՚ի բացո՛ւստ գրեմ յառաջագոյն յանցուցելո՛ցն՝ եւ այլո՛ցն ամենեցուն. զի եթէ եկի՛ց դարձեալ՝ ո՛չ խնայեցից[4164]։ 3 Եթէ զփո՛րձ ինչ խնդրէք զՔրիստոսի, որ ինեւ՛ս ընդ ձե՛զ խօսի. որ հզօրացեա՛լն է ՚ի ձեզ, եւ ո՛չ տկարացեալ[4165]։ 4 Զի թէպէտ եւ խաչեցաւ ՚ի մերմէ՛ տկարութենէ, այլ կենդանի՛ է զօրութեամբն Աստուծոյ. եւ մեք թէպէտ եւ տկարանայցե՛մք վասն նորա, այլ կենդանի՛ լիցուք ընդ նմա զօրութեամբն Աստուծոյ[4166]։ դկ 5 Փորձեցէ՛ք զանձինս ձեր, եթէ կայցէք ՚ի նո՛յն հաւատս. քննեցէ՛ք զանձինս, եթէ ո՛չ գիտէք զանձինս, զի Քրիստոս Յիսուս ՚ի ձե՛զ է, բայց եթէ անպիտա՛նք իցէք[4167]։ 6 Այլ ա՛կն ունիմ թէ գիտիցէք. զի մեք ո՛չ եմք անպիտանք[4168]։ 7 Այլ խնդրե՛մք յԱստուծոյ՝ զի մի՛ ինչ արասցէ ձեզ չար. ո՛չ զի մեք ընտի՛րք երեւեսցուք, այլ զի դուք զբարի՛ս գործիցէք. եւ մեք անպիտա՛նք գտանիցիմք[4169]։ 8 Զի ո՛չ կարեմք ինչ հակառա՛կ կալ ճշմարտութեանն. այլ վերակացո՛ւ եմք ճշմարտութեանն։ 9 Խրա՛խ եմք՝ յորժամ մե՛ք տկարանայցեմք, եւ դուք զօրաւո՛րք իցէք. զդո՛յն իսկ եւ աղօթս առնեմք զձե՛ր հաստատութիւնդ։ 10 Վասն ա՛յնորիկ զայս ՚ի հեռո՛ւստ գրեմ. զի մի՛ յորժամ եկից՝ սաստկութեամբ վարեցայց՝ ըստ իշխանութեանս, զոր ե՛տ ինձ Տէր ՚ի շինել՝ եւ ո՛չ ՚ի քակել[4170]։ 11 Այսուհետեւ ե՛ղբարք, ո՛ղջ լերուք, հաստատո՛ւն կացէք, մխիթարեցարո՛ւք, միաբա՛ն լերուք, խաղաղութիւն արարէք. եւ Աստուած խաղաղութեան եւ սիրոյ՝ եղիցի ընդ ձեզ։ 12 Ողջո՛յն տուք միմեանց ՚ի համբոյր սրբութեան։ Ողջոյն տան ձեզ սո՛ւրբք ամենայն։ 13 Շնո՛րհք Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, եւ սէրն Աստուծոյ, եւ հաղորդութիւն Հոգւոյն Սրբոյ, ընդ ձեզ ամենեսին, ա՛մէն[4171]։

Առ Կորնթացիս երկրորդ՝ գրեցաւ ՚ի Փիլիպեայ, ՚ի ձեռն Տիտոսի՛ եւ Ղուկայ։ Տունք շղ̃[4172]։

[3969] ՚Ի վերնագրիս՝ ոմանք. Առ Կորնթացիսն թուղթ երկրորդ։ Եւ ոմանք. Թուղթ երկրորդ առ Կորնթացիս։

[3970] Օրինակ մի. Յիսուսի Քրիստոսի խնամօքն Աստուծոյ, եւ Սոսթենէս եղբայր։ Ոմանք. Ամենեքումք։

[3971] Ոմանք. ՅԱստուծոյ ՚ի Հօրէ մեր՛՛։

[3972] Ոմանք. Ամենայն մխիթարութեանց։

[3973] Ոմանք. Որ մխիթարէ։

[3974] Ոմանք. ՚Ի ձեռն Յիսուսի առաւել լիցին մխիթարութիւնն մեր։

[3975] Ոսկան առեալ ՚ի Լատինականէն յաւելու. Մխիթարութեան. կամ քաջալերիմք վասն ձերոյ քաջալերութեան եւ փրկութեան, որ յաջողեալն։ Ոմանք. Որ յաջողեալն է ՚ի մեզ համ՛՛. նոցին չարչարանօք, զոր եւ մեք չարչա՛՛։

[3976] Ոմանք. Թէ որպէս կցորդք եմք։

[3977] Ոմանք. Ոչ կամիմ զձեզ. եւ ոմանք. տգէտս լինելոյ զձեզ եղբարք՝ վասն նեղութեանն... քան զկարն մեր... լինել մեզ ՚ի կենացս։

[3978] Ոմանք. Ապաստանիցիմք, այլ յԱստուած որ յարուցեալ է զմեռ՛՛։

[3979] Ոսկան. Յուսացեալ եմ... շնորհացն որ են ՚ի մեզ։ Օրինակ մի. Զի բազմադիմի շնորհացն որ ՚ի մեզ՝ բազումք յաճախեսցին գովութիւնք վասն մեր։

[3980] Ոմանք. Վկայութիւնք մտաց։ Յօրինակին պակասէր. Յաշխարհի, բայց առաւել եւս առ ձեզ։

[3981] Ոմանք. Գրեմ առ ձեզ... եւ գիտակ իսկ լինիջիք... եթէ մինչ ցվախճան։

[3982] Ոմանք. Խելամուտ էք... յօրն Տեառն մերոյ Յիսուսի։

[3983] Ոմանք. Շնորհս ընդունիցիք։

[3984] Ոսկան. Եւ ՚ի Մակեդոնիոյ գալ առ։ Ոմանք. Յուղարկեալ ՚ի Հրէ։

[3985] Ոմանք. Եւ կամ զոր խորհիմն... կողմանէն՝ այոյն այոյ, եւ ո՛չն։

[3986] Ոմանք. Այլ այոյն ՚ի։

[3987] Ոմանք. Աստուծոյ են ՚ի նմին եւ Այոյն... եւ նովին եւ մեւք Ամէնն ՚ի փառս։

[3988] Ոմանք. Որ հաստատեսցէ զմեզ... եւ որ օծ զմեզ։

[3989] Ոմանք. Տիրեմք ձեզ հաւատովքս... շնորհաց ձերոց։

[3990] Ոմանք. Ուրախ առնէ զձեզ. եթէ ոչ որ տրտմիցինն։ Ոսկան. Տրտմիցի յինէն։

[3991] Բազումք. Արժանդ իցէ ինձ։ Ուր ոմանք. Արժան է ինձ ու՛՛։ Ոմանք. Եւ զայս զի գրեցի, զի... իմ ուրախութիւնն ձեր։

[3992] Ոմանք. Ոչ զի տրտմիջիք... առաւել եւս առ ձեզ։

[3993] Ոմանք. Ապա եթէ... ծանրացայց ձեզ։

[3994] Ոմանք. Պատուհասն որ ՚ի բազ՛՛։

[3995] Ոմանք. Հակառակ նմին... ընկղմիցի։

[3996] Ոմանք. Հպատակ իցեմք։

[3997] Առ Ոսկանայ պակասի. Զի եթէ ումեք։

[3998] Օրինակ մի. Հանգիստ հոգւոյ իմոյ... անդ զՏիմոթէոս զեղ՛՛... գնաց ՚ի Մա՛՛։

[3999] Օրինակ մի. Յայտնի առնեմք ընդ ամենայն երկիր։

[4000] Ոմանք. ՚Ի մահուանէ ՚ի մահ. եւ ոմանց ՚ի կենաց ՚ի կեանս... ո՛ բաւական է։

[4001] Ոմանք. Զայլս, որ վաճառականք են... այլ որպէս յԱստուծոյ։

[4002] Ոսկան. Ընծայեցուցանել ձեզ։ Ոմանք. Զանձինս վերստին ըն՛՛... թուղթք ընծայ՛՛։

[4003] Օրինակ մի. Պաշտեալք ՚ի մէնջ... ո՛չ մարմնով, այլ Հոգւով։

[4004] Ոմանք. ՚Ի ձեռն Յիսուսի Քրիստոսի առ։

[4005] Ոմանք. Իբրեւ ոչ եթէ անձամբ... իբրեւ թէ ՚ի մէնջ։

[4006] Ոսկան. Որով բաւականս արար։ Ոմանք. Նորոյ Կտակարանացն... այլ եւ հոգւովն. զի գիրն սպանանէ՝ եւ հոգին կե՛՛։

[4007] Ոմանք. Պաշտօնն մահու դրոշմեալ... յերեսսն Մովսէսի։

[4008] Օրինակ մի. Պաշտօն հոգւոցն։

[4009] Ոմանք. Առաւել պաշտօն հոգւոյն եղիցի փառօք։

[4010] Ոմանք. Զի թէ խափանելոց էր... որ կալոցն է այն փառօք ի՛՛։ Ուր եւ ոմանք. որ մնալոցն է՝ փա՛՛։

[4011] Օրինակ մի յաւելու. Վարեսցուք զկեանս մեր։

[4012] Ոմանք. Որպէս Մովսէսն որ արկանէր քաւղ ՚ի վերայ... խափանելոյն։

[4013] Ոմանք. Քանզի Քրիստոսիւ խափանելոց էր։

[4014] Օրինակ մի. Այլ մինչ ցայսօր յորժամ ընթեռնուցուն զՄով՛՛։

[4015] Ոմանք. Զի ուր Հոգին Տեառն է։

[4016] Օրինակ մի. Բայց երեսօք զփառս Տեառն... ՚ի նոյն կերպարան նո՛՛։ Ոմանք. Որպէս եւ ՚ի Տեառն Հոգւոյ։ Ուր օրինակ մի. որպէս եւ ՚ի Տեառնէ Հոգ՛՛։

[4017] Ոմանք. Վասն այնորիկ ունիմք։

[4018] Ոմանք. Այլ յայտնութեամբ ճմարտութեանն ընծայեսցուք։

[4019] Ոմանք. Ապա եթէ իցէ։

[4020] Ոսկան. Նորոց աստուած աշխար՛՛։ Ոմանք. Կուրացոյց զմիտս անհա՛՛։

[4021] Ոմանք. Այլ զՅիսուս Քրիստոս զՏէր։ Ուր Ոսկան յաւելու. զՏէր մեր։

[4022] Ոմանք. ՚Ի խաւարի լոյս ծա՛՛... զլուսաւորութիւն գիտութեան... ՚ի դէմս Քրիստոսի։

[4023] Ոմանք. Կարօտացեալք՝ այլ ոչ։

[4024] Ոմանք. Զմահն Քրիստոսի ՚ի մար՛՛... կեանքն Քրիստոսի ՚ի մահկանացու մարմինս մեր յայտ՛՛։

[4025] Ոմանք. Յայտնեսցին ՚ի մահկանացու։

[4026] Ոմանք. Զնոյն հոգի հաւատոյ։

[4027] Ոմանք. Թէ որ յարոյց։

[4028] Ոմանք. Զի ամենայն ինչ վասն... զի շնորհքն... ՚ի գոհութենէ անտի՝ առաւելասցին ՚ի փա՛՛։ Յօրինակին. Ամենայն ինձ վասն ձեր... գովութենէ անտի։

[4029] Բազումք. Ներքին մարդն մեր։

[4030] Ոմանք. Նեղութեանս մեր. կամ՝ մերում... ՚ի յաւիտենականն առաւե՛՛։

[4031] Ոմանք. Ոչ գիտեմք զերեւելիսդ, այլ զաներեւոյթն։

[4032] Ոմանք. Գիտեմք եթէ երկրաւոր... մերոյ քակտիցի, շինուած յԱստուծոյ ու՛՛։

[4033] Ոմանք. Զբնակութիւնս երկնից փափաքիմք զգե՛՛։

[4034] Օրինակ մի. Մի՛ միայն թէ յորժամ։

[4035] Ոմանք. Ընդ հարկաւս այսուիկ... քանզի ոչ կամիմք։

[4036] Ոմանք. Յաջողէն զմեզ ՚ի սոյն... Հոգւոյն ՚ի մեզ։

[4037] Ոմանք. Թէ որչափ յամեմք ՚ի մարմնի՝ օտա՛՛։

[4038] Ոմանք. Վասն որոյ առատա՛՛... զի թէ յամի՛՛։

[4039] Ոմանք. Իւրաքանչիւրոք իւրով մարմնովն... գործեաց եթէ բարի։

[4040] Ոմանք. Զահն Տեառն գիտելով չափ, զմարդկան միտս... միտսդ յայտնի լինել։ Յօրինակին պակասէր. Բայց ես յուսամ։

[4041] Ոմանք. Զանձինս ընծայեցուցանել ձեզ... տամ ձեզ... զի ունիցիմք։

[4042] Ոմանք. Առանցանք ինչ՝ այն Աստուծոյ, եւ թէ։

[4043] Ոմանք. Զի եթէ մինն փոխանակ ամենեցուն մեռանի, ապա։

[4044] Ոսկան յաւելու. Մեռաւ Քրիստոս. զի։ Ոմանք. Որ կենդանիք իցեն... այնմ որ ՚ի վերայ ամենեցուն մեռաւ։

[4045] Ոմանք. Այսուհետեւ եւ մեք... զի թէպէտ եւ գիտեմք մարմնով զՔրիստոս։

[4046] Ոմանք. Բայց եթէ ՚ի Քրիստոս նոր արարած ինչ իցէ։ Ոմանք յաւելուն. Նոր եղեւ ամենայն։

[4047] Ոմանք. Այլ զամենայն ինչ յԱստուծոյ։

[4048] Ոմանք. Եւ ոչ համարել նոցա։

[4049] Ոմանք. Եւ արդ վասն Քրիստոսի... որպէս եւ Աստուած Աստուծոյ բարեխօ՛՛... աղաչեմ վասն Քրիստոսի հաշ՛՛։

[4050] Ոմանք. Զի այն որ ոչն գիտէր մեղս։

[4051] Ոմանք. Գործակից եմ ձեր... զշնորհն Աստուծոյ ընդու՛՛։

[4052] Ոմանք. Մի՛ եւ մի՛ իրիք. կամ՝ իրօք տացէք պատ՛՛։

[4053] Ոմանք. ՚Ի սրբութիւն, ՚ի գիտութեան... ՚ի քաղցրութեան, ՚ի հեզութեան, ՚ի Հոգի Սուրբ։

[4054] Յօրինակին. Փառօք եւ անարգութեան։ Ոմանք յաւելուն. Եւ անարգութեամբն զօրութեամբ, գով՛՛... իբր անծա՛՛։

[4055] Ոմանք. Իբրեւ ոչ ինչ ունիմք, եւ զամենայն ինչ ունիցիմք։

[4056] Ոմանք. Անհաւատիցն... ընդ անօրէնութիւն, եւ կամ զինչ հաւ՛՛։ Եւ ոմանք. Ընդ անիրաւութեան։

[4057] Ոմանք. Տաճարի Աստուծոյ եւ մեհենաց... որպէս եւ ասաց Աստուած... նոցա յԱստուած, եւ նոքա եղիցին ինձ ՚ի ժողովուրդ։

[4058] Ոմանք. Եւ ՚ի պիղծ մի՛։

[4059] Ոմանք. Եւ եղէց ձեզ ՚ի Հայր։

[4060] Ոմանք յաւելուն. Հոգւոյ եւ մարմնոյ... զսրբութիւն անձանց մերոց ահիւն Աստուծոյ։

[4061] Օրինակ մի. Ինչ ասեմք... եթէ կալ, եւ ՚ի սրտի մերում կեայք, եւ ՚ի մե՛՛։

[4062] Ոմանք. Առաւել ես լի եմ մխիթարութեամբ յամենայն։

[4063] Ոմանք. Հանգիստ գտաք մարմնոյս մե՛՛։

[4064] Ոմանք. Այլ եւ մխիթարութեանն... մինչ առաւել ուրախ։

[4065] Ոմանք. Զի թէ տրտմեցուցի... թէ եւ առ ժամանակ մի։

[4066] Ոմանք. Արդ՝ ՚ի ձեզ ուրախ եմ։

[4067] Ոմանք. Զի որ ըստ Աստուծոյ տրտ՛՛։

[4068] Ոմանք. Որ ըստ Աստուծոյ տրտ՛՛։

[4069] Ոմանք. Վասն այսորիկ որ զրկ՛՛։ Ոսկան. Փութոյն մերոյ զոր ունիմք վասն ձեր առաջի Աստուծոյ։

[4070] Ոմանք. Առ Տիտոսի ճշմարիտք։

[4071] Ոմանք. Զամենեցուն ձեր հնազանդութիւնդ։

[4072] Ոմանք. Նեղութեանն առաւե՛՛... աղքատութիւն նոցա... ՚ի մեծութեան առատութեան։

[4073] Ոմանք. Աղաչեցին զշնորհն եւ զհա՛՛... տալ մեզ։

[4074] Ոմանք. Յառաջագոյն կատարեսցէ... եւս շնորհ։

[4075] Ոմանք. ՚Ի ձէնջ ՚ի ձեզ սէրն է. զի եւ այդմ եւս... լինիջիք։

[4076] Ոմանք. Ոչ իբրեւ հրաման տալով ասեմ։

[4077] Ոմանք. Գիտէք դուք զշն՛՛... որ վասն մեր աղքատացաւ որ մեծատունն է. զի։

[4078] Ոմանք. Տամ ձեզ. զի այն։ Այլք. Այն իսկ օգտի է ձեզ, որք։ Ուր Ոսկան. Օգտի ձեզ է։

[4079] Օրինակ մի. Յօժարութիւնն առաջի կացցէ։

[4080] Ոմանք. Հանգիստ կամիմ։

[4081] Ոմանք. Ձեր առաւելութիւն ՚ի նոցա պակասութեանն։

[4082] Ոմանք. Եւ որ սակաւն առ՝ ոչ։

[4083] Ոմանք. Շնորհքն Աստուծոյ որ... ՚ի սիրտս Տիտոսի։

[4084] Ոմանք. Եւ փութացեալ յօժ՛՛։

[4085] Յայս համար ՚ի լուս՛՛. մերումս նշանակի համաձայն բազմաց թէ՝ ԶՂուկայ ասէ։

[4086] Ոմանք. Նժդեհակից մեր... որ պաշտինս ՚ի մէնջ։

[4087] Բազումք. Արատ ոք ինչ դնի՛՛։

[4088] Օրինակ մի. Եւ առաքեմք ընդ նմա զեղբայրն զոր ընտրե՛՛։

[4089] Ոմանք. Վասն Տիտոսի բանք իցեն... եւ ձեզ գործակից։

[4090] Ոմանք. Պարծանացն որ վասն... ամենայն եկեղեցեացդ։

[4091] Ոմանք. Ինձ գրել առ ձեզ։

[4092] Ոմանք. Պատրաստք են։

[4093] Ոմանք. Զեղբարսդ. զի մի՛... ընդունայն լիցի. եւ ոմանք. լինիցին ՚ի մասինդ... ասէ իսկ՝ պատրաստագոյն գտանիցիք։

[4094] Ոմանք. Գայցեն առ մեզ... ասասցուք ձեզ թէ դուք։

[4095] Ոմանք. Յառաջագոյն իսկ եկեսցէ առ ձեզ։ Բազումք. Եւ յառաջագոյն պատրաստեսցեն զյառաջագոյն խոս՛՛։

[4096] Առ Ոսկանայ պակասի. Քանզի զայդ որ սերմանէ։ Ոմանք. Ճշդելով՝ ճշդելով եւ հն՛՛։

[4097] Ոմանք. Որպէս եւ յօժարիցի. եւ ոմանք. յօժարեսցէ։ Ոսկան. Զտուրս զուարթս առատս սի՛՛։

[4098] Ոմանք. Զամենայն շնորհն... բաւականութիւնս կալեալ առաւելուցուք ՚ի գործս բար՛՛։

[4099] Ոմանք. Եւ ետ. տնանկաց՝ ար՛՛։

[4100] Ոմանք. Որ պարգեւէն սերմն սերմանողի. կամ՝ սերմանողաց... եւ հաց ՚ի կերակուր որդւոց մարդկան, պար՛՛... զսերմանիսն ձեր։

[4101] Ոմանք. Զմեւք գոհութիւն։

[4102] Ոմանք. Այլ եւ առաւելուլ... գոհութիւնս Աստուծոյ։

[4103] Ոմանք. Յաւետարանս Քրիստոսի... հաղորդութեամբ ՚ի նոսա եւ յամենեսեան։

[4104] Ոմանք. Եւ նոցա աղօթս վասն ձեր. քանզի անձկացեալ են առ ձեզ... շնորհացն Աստուծոյ որ են ՚ի ձեզ։

[4105] Ոմանք. Այլ շնորհքն Աստուծոյ... պարգեւաց նորա։

[4106] Ոմանք. Հեզութեամբն եւ... յանդիման ձեր՝ իբրեւ։

[4107] Ոմանք. Համարիցիմ յանդգնեալ... որ կարծենն զմէնջ թէ ըստ։

[4108] Ոմանք. Զի թէպէտ եւ ըստ մարմնոյ գն՛՛։

[4109] Օրինակ մի. Այլ հոգեւոր յԱստուծոյ, առ ՚ի քակել զամուրս։

[4110] Ոմանք. ՚Ի հնազանդութիւնն Քրիստոսի։

[4111] Բազումք. Զվրէժ ամենայն անհնա՛՛։ Ուր օրինակ մի. Զամենայն անհնա՛՛... եւս հնազանդութիւն կատա՛՛։

[4112] Օրինակ մի. Վստահ յանձն Քրիստոսի լինել... նոյնպէս եւ մեր։

[4113] Ոմանք. Վասն իշխանութեան մերոյ։

[4114] Ոմանք. Ասիցեն. Թուղթ քո ծանունք... բայց տեսիլ մարմնոյ տկար է, եւ։

[4115] Ոսկան. Զի ոչ իշխեմք։ Ոմանք. Եւ ՚ի կշռելն անձամբ զանձինս։

[4116] Ոսկան. Ըստ չափու... Աստուած չափու։

[4117] Ոմանք. Եւ ձկտեցուցանեմք զան՛՛։

[4118] Ոսկան. Զի որ պարծի ՚ի Տէր պար՛՛։

[4119] Յօրինակին. Որ զանձինս իւր ընծայե՛՛։ Առ Ոսկանայ պակասի. Զանձն իւր ըն՛՛։

[4120] Ոմանք. Զի խօսեցայ զձեզ առն։

[4121] Ոմանք. Այլ երկնչիմ, գուցէ իբրեւ օձն խա՛՛... խորամանկութեամբն իւրով ապականիցին։

[4122] Ոմանք. Զի թէ որ գա՛՛... զոք մեք ոչ քա՛՛... զոր ոչն առէք։

[4123] Ոմանք. Թէ ոչ իւիք պակաս գտայ քան զլաւ։

[4124] Օրինակ մի. Զի թէպէտ եւ տգ՛՛... այլ ոչ գիտութեամբ. սակայն ամենայնի յետնեցաք զանձինս։

[4125] Օրինակ մի. Կողոպտեցի ոչ առեալ զթո՛՛։

[4126] Ոմանք. Զպակասութիւն իմ... պահեցի, եւ պարհեցից։

[4127] Ոմանք. Քանզի գոյ իսկ ճշ՛՛։

[4128] Ոմանք. Առնեմն արարից... զպատճառս այսոցիկ՝ որ զպատճառս կամիցին, զի որով պարծիցինն։

[4129] Ոմանք. Իբրեւ պաշտօնեայք։

[4130] ՚Ի բազումս պակասի. Ըստ Տեառն ինչ խօսիմ։

[4131] ՚Ի բազումս պակասի. Ըստ մարմնոյ, որպէս եւ ես։

[4132] Այլք. Մտադիւր իմն անսայիք։

[4133] Ոմանք. Թէ ոք խաբէ։

[4134] Ոմանք. Յորս ինչ ոք համարձակեսցի։

[4135] Ոսկան. Զաւակք Աբրա՛՛։

[4136] Ոմանք. Եւ ես յանդգնագոյն ա՛՛։ Յօրինակին. Եթէ բանիւ, աւելի քան։ Ուր ոմանք. Եթէ բանտիւք։

[4137] ՚Ի լուս՛՛. նշանակի ց, ՚ի վերայ տի բառիս՝ ՚ի գետոց. թերեւս ակնարկելով առնել՝ ՚ի գեցոց. որոյ իմաստն անյայտ է։ Ոմանք. Վիշտս ՚ի քաղաքէ։

[4138] Ոմանք. Եւ ՚ի մերկութիւն։

[4139] Ոմանք. Նեղութիւնս... եկեղեցեացն։

[4140] Ոմանք. Եւ ես ոչ հիւան՛՛։

[4141] Ոմանք. Աստուած Հայր Տեառն մե՛՛։ Ոսկան յաւելու. Յիսուսի Քրիստոսի գիտէ։ Ոմանք. Յաւիտեանս ամէն։

[4142] Ոմանք. Արետ արքայի։ Ուր ՚ի լուս՛՛. ամենայն գրչագիրք՝ համաձայն մերումս նշանակեն. Աներ Հերովդի էր Արետս այս։

[4143] Ոմանք. Կախեալ ընդ պարիսպն փախեայ։

[4144] Ոմանք. ՚Ի տեսիլս եւ ՚ի յայտնութիւնս։

[4145] Ոսկան. Գիտեմ զայր մի... մինչեւ յերրորդ երկինս։ Ոմանք. Յափշտակել զայնպիսին։

[4146] Ոմանք. Բանսն անճառս, զոր։

[4147] Յօրինակին. Բա՛ց եթէ ՚ի տկարութիւնս։

[4148] Ոմանք. Զի թէ եւ կամիցիմ... համարեսցի ինչ յիս աւելի։

[4149] Ոմանք. Առաւելութեամբն հպար՛՛։ Օրինակ մի. Հրեշտակ Սատանայ։

[4150] Ոմանք. Երիցս աղաչեցի։

[4151] Ոմանք. ՚Ի տկարութիւն կատա՛՛։

[4152] Յօրինակին պակասէր. Հաճեալ եմ ընդ։

[4153] Յօրինակին. Դուք ստիպիցէք. զի ինձ։ Ուր Ոսկան. Ստիպեցիք զիս. զի։ Օրինակ մի. Թէ ոչ պակաս գտայ քան զայլ առա՛՛. թէպէտ եւ ես ոչ ունիմ։

[4154] Ոմանք. Նշանք առաքելոց։

[4155] Ոմանք. Պակաս գտայ քան... զձեզ ինչ ոչ ձանձ՛՛։

[4156] Ոմանք. Զի եւ ձեր բեռն ինչ ոչ եղէ։ Ոմանք. Քանզի ոչ խնդրեմ։

[4157] Ոմանք. Էի, եւ խելօք կալայ։

[4158] Ոմանք. Առաքեցի առ ձեզ, նոքօք ագահեցի՞ ինչ ՚ի ձէնջ։

[4159] Ոմանք. Եւ աղաչեցի... հոգւով գնա՛՛։

[4160] Ոմանք. Վասն ձեր փրկութեան եւ շինութեան է։

[4161] ՚Ի լուս՛՛. Ոչ որպէս ես կամի՛՛. համաձայն բազմաց ՚ի բնաբ՛՛։ Ոմանք. Ոչ որպէս կամիմն գտա՛՛... նախանձ, տրտմութիւնք, գրգռ՛՛։ Ուր օրինակ մի. Գրգռութիւնք, ստութիւն, խռովութիւն։ Ոսկան յաւելու. Որպիսի եւ դուք ոչ... խռովութիւնք իցեն ՚ի մէջ ձեր։

[4162] Ոմանք. ՚Ի վերայ գիճութեան եւ պղծութեան եւ պոռն՛՛։

[4163] Յոմանս պակասի. Երից վկայից հաստա՛՛։

[4164] Ոմանք. Յանդիման երիցս... գրեմ վասն յառա՛՛... դարձեալ՝ ոչ անխայեցից։

[4165] Ոմանք. ԶՔրիստոսէ, որ ինեւ ընդ ձեզ։

[4166] Ոմանք. Այլ եւ կենդանի է զօ՛՛։ Ոմանք յաւելուն. Նմա զօրութեամբն Աստուծոյ ՚ի ձեզ։

[4167] Ոմանք. Եթէ կա՞յք ՚ի նոյն... եթէ ոչ գիտիցէք... եթէ անպիտանք իցէք։

[4168] Ոմանք. Բայց ակն ունիմ եթէ գիտի՛՛։

[4169] Բազումք. Եւ մեք անպիտանք իցեմք։

[4170] Ոմանք. ՚Ի հեռուստ գրեմք։

[4171] Օրինակ մի. Եւ խաղաղութիւն Հոգւոյն Սրբոյ։ ՚Ի բազումս պակասի. Ընդ ձեզ ամենեսին. ամէն։

[4172] ՚Ի վախճանի ոմանք. Երկրորդ թուղթ՝ գրեցաւ... Տիտոսի եւ Ղուկեայ։ ՚Ի գրչագիր օրինակաց ոմանք յայսմ վայրի յետ Երկրորդ թղթոյս Կորնթացւոց, յարեն զթուղթ մի Կորնթացւոց առ Պաւղոս. եւ Պաւղոսի առ նոսա, մակագրեալ. Թուղթ երրորդ առ Կորնթացիսն. զորս օրինակ մեր ընդ այլոց բազմաց դնէ ՚ի վախճանի Չորեքտասան թղթոց առաքելոյն. ըստ որում եւ մեք ունիմք կարգել ՚ի յաւելուած մատենիս։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ