1 Քանզի բազումք յօժարեցին վերըստին կարգե՛լ զպատմութիւնն վասն իրացն հաստատելոց ՚ի մեզ[954]. 2 որպէս աւանդեցի՛ն մեզ՝ որ իսկզբանէ ականատես եւ սպասաւորք եղեն բանին[955]։ 3 Կա՛մ եղեւ եւ ինձ որ իսկզբանէ զհետ երթեալ էի ամենայնի ճշմարտութեամբ, կարգաւ գրել քեզ՝ քա՛ջդ Թէոփիլէ[956]. 4 զի ծանիցե՛ս զբանիցն՝ որոց աշակերտեցար, զճշմարտութիւնն[957]։ 5 Եւ եղեւ յաւուրս Հերովդի արքայի Հրեաստանի, քահանա՛յ ոմն՝ անուն Զաքա՛րիա ՚ի դասակարգէ՛ Աբիայ. եւ կին նորա ՚ի դստերա՛ց Ահարովնի, եւ անուն նորա Եղիսաբե՛թ։ 6 Եւ էին արդա՛րք երկոքին առաջի Աստուծոյ, գնային յամենայն պատուիրանս եւ յիրաւունս Տեառն՝ անարա՛տք[958]։ 7 Եւ ո՛չ գոյր նոցա որդեակ. քանզի Եղիսաբեթ ամո՛ւլ էր, եւ երկոքեան՝ անցեա՛լ էին զաւուրբք իւրեանց։ 8 Եւ եղեւ ՚ի քահանայանալն նորա ըստ կարգի աւուրցն հասանելոյ առաջի Աստուծոյ, 9 ըստ օրինի քահանայութեանն՝ եհաս նմա խո՛ւնկ արկանել՝ մտեալ ՚ի տաճարն Տեառն։ 10 Եւ ամենայն բազմութիւն ժողովրդեանն կային յաղօ՛թս արտաքոյ՝ ՚ի ժամու խնկոցն[959]։ 11 Եւ երեւեցաւ նմա հրեշտակ Տեառն. զի կայր ընդ աջմէ սեղանոյ խընկոցն[960]։ 12 Եւ խռովեցա՛ւ Զաքարիա՝ իբրեւ ետես, եւ անկաւ ա՛հ ՚ի վերայ նորա։ 13 Ասէ ցնա հրեշտակն Տեառն. Մի՛ երկնչիր Զաքարիա, զի լսելի՛ եղեն աղօթք քո, եւ կին քո Եղիսաբեթ՝ ծնցի՛ քեզ որդի՛, եւ կոչեսցես զանուն նորա Յովհա՛ննէս[961]։ 14 Եւ եղիցի քեզ ուրախութիւն եւ ցնծութիւն. եւ բազումք ՚ի ծնընդեան նորա խնդասցեն. 15 զի եղիցի մեծ առաջի Տեառն. եւ գինի՛ եւ օղի՛ մի՛ արբցէ. եւ Հոգւով Սրբով լցցի անդստին յորովայնէ մօր իւրոյ[962]. 16 եւ զբազումս յորդւոցն Իսրայէլի դարձուսցէ ՚ի Տէր Աստուած իւրեանց։ 17 Եւ ինքն եկեսցէ՛ առաջի նորա հոգւով զօրութեամբ Եղիայի, դարձուցանել զսիրտս հարց յորդիս, եւ զանհաւանս յիմաստութիւն արդարոց. պատրաստե՛լ Տեառն ժողովուրդ կազմեալ[963]։ 18 Եւ ասէ Զաքարիա ցհրեշտակն. Եւ ի՞ւ գիտացից զայդ. զի ես՝ ծե՛ր եմ, եւ կի՛ն իմ անցեալ զաւուրբք իւրովք[964]։ 19 Պատասխանի ետ հրեշտակն՝ եւ ասէ ցնա. Ե՛ս եմ Գաբրիէլ՝ որ կամ առաջի Աստուծոյ, եւ առաքեցայ խօսել ընդ քեզ՝ եւ աւետարանե՛լ քեզ զայդ։ 20 Եւ ահա՝ եղիցես համր, եւ մի՛ կարասցես խօսել մինչեւ ցօրն՝ յորում այդ լինիցի. փոխանակ զի ո՛չ հաւատացեր բանից իմոց՝ որք լցցի՛ն ՚ի ժամանակի իւրեանց։ 21 Եւ ժողովուրդն՝ ա՛կն ունէր Զաքարիայ, եւ զարմանայի՛ն ընդ յամելն նորա ՚ի տաճարին, 22 եւ իբրեւ ել՝ ո՛չ կարէր խօսել ընդ նոսա. եւ իմացան՝ եթէ տեսի՛լ ետես ՚ի տաճարին. եւ նա՝ նշանացի՛ խօսէր ընդ նոսա, եւ կայր պապանձեա՛լ։ 23 Եւ եղեւ իբրեւ լցան աւուրք պաշտաման նորա, գնա՛ց ՚ի տուն իւր[965]։ 24 Եւ յետ աւուրցն այնոցիկ՝ յղացա՛ւ Եղիսաբեթ կինն նորա, եւ թաքուցանէ՛ր զանձն ամիսս հինգ, եւ ասէր[966]. 25 Զի՞նչ գործ գործեաց ընդ իս Տէր, յաւուրս յոր հայեցաւ յիս բառնա՛լ զնախատինս իմ ՚ի մարդկանէ[967]։
26 Եւ յամսեանն վեցերորդի, առաքեցա՛ւ Գաբրիէլ հրեշտակ յԱստուծոյ ՚ի քաղաք մի Գալիլեացւոց, որում անուն էր Նազարեթ, 27 առ կոյս խօսեցեա՛լ առն՝ որում անուն էր Յովսէ՛փ՝ ՚ի տանէ Դաւթի. եւ անուն կուսին Մարիա՛մ։ 28 Եւ եկեալ առ նա՝ ասէ. Ուրա՛խ լեր բերկրեալդ, Տէ՛ր ընդ քեզ[968]։ 29 Եւ նա՝ ընդ բանսն խռովեցա՛ւ, եւ խորհէր ընդ միտս՝ թէ ո՞րպիսի ինչ իցէ ողջոյնս այս։ 30 Եւ ասէ ցնա հրեշտակն. Մի՛ երկնչիր Մարիամ, զի գտեր շնորհս յԱստուծոյ։ 31 Եւ ահա՝ յղասջիր՝ եւ ծնցե՛ս որդի. եւ կոչեսցեն զանուն նորա Յիսուս[969]։ 32 Նա եղիցի մեծ, եւ Որդի՛ Բարձրելոյ կոչեսցի. եւ տացէ նմա Տէր Աստուած զաթոռն Դաւթի հօրն նորա. եւ թագաւորեսցէ ՚ի վերայ տանն Յակովբայ ՚ի յաւիտեանս[970]. 33 եւ թագաւորութեան նորա՝ վախճան մի՛ լիցի[971]։ 34 Եւ ասէ Մարիամ ցհրեշտակն. Զիա՞րդ լինիցի ինձ այդ, քանզի զայր ո՛չ գիտեմ։ 35 Պատասխանի ետ հրեշտակն եւ ասէ ցնա. Հոգի՛ Սուրբ եկեսցէ ՚ի քեզ, եւ զօրութիւն Բարձրելոյ հովանի՛ լիցի ՚ի վերայ քո. քանզի եւ որ ծնանելոցն է ՚ի քէն՝ սո՛ւրբ է, եւ Որդի՛ Աստուծոյ կոչեսցի[972]։ 36 Եւ ահա՝ Եղիսաբեթ ազգական քո, եւ նա՛ յղի՛ է ՚ի ծերութեան իւրում. եւ այս՝ վեցերո՛րդ ամիս է նորա՝ որ ամուլն կոչեցեալ էր[973]. 37 զի ո՛չ տկարասցի առ յԱստուծոյ ամենայն բան[974]։ 38 Եւ ասէ Մարիամ. Ահա՛ւասիկ՝ կա՛մ աղախին Տեառն, եղիցի՛ ինձ ըստ բանի քում։ Եւ գնա՛ց ՚ի նմանէ հրեշտակն։
39 Յարուցեալ Մարիամ յաւուրսն յայնոսիկ, գնա՛ց ՚ի լեռնակողմ փութապէս ՚ի քաղաքն Յուդայ[975]. 40 եւ եմուտ ՚ի տուն Զաքարիայ, եւ ետ ողջո՛յն Եղիսաբեթի։ 41 Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ զողջոյնն Մարիամու Եղիսաբեթ, խաղա՛ց մանուկն յորովայնի նորա։ Եւ լցա՛ւ Եղիսաբեթ Հոգւով Սրբով. 42 եւ ՚ի ձայն բարձր աղաղակեա՛ց եւ ասէ. Օրհնեա՛լ ես դու ՚ի կանայս, եւ օրհնեա՛լ է պտուղ որովայնի քոյ։ 43 Եւ ուստի՞ է ինձ այս, զի եկեսցէ մայր Տեառն իմոյ առ իս։ 44 Զի ահաւասիկ՝ իբրեւ եղեւ ձա՛յն ողջունի քոյ յականջս իմ, խաղա՛ց ցնծալով մանուկս յորովայնի իմում։ 45 Եւ երանի՛ որ հաւատայցէ՝ եթէ եղիցի կատարումն ասացելոցս նմա ՚ի Տեառնէ[976]։ 46 Եւ ասէ՛ր Մարիամ. Մեծացուսցէ՛ անձն իմ զՏէր[977]. 47 եւ ցնծացա՛ւ հոգի իմ յԱստուած Փրկիչ իմ։ 48 Զի հայեցա՛ւ ՚ի խոնարհութիւն աղախնոյ իւրոյ։ Զի ահա՝ յայսմ հետէ երանեսցե՛ն ինձ ամենայն ազգք[978]։ 49 Զի արար ինձ մեծամե՛ծս Հզօրն, եւ սո՛ւրբ է անուն նորա։ 50 Եւ ողորմութիւն նորա ազգա՛ց յազգս երկիւղածաց իւրոց։ 51 Արար զօրութիւն բազկաւ իւրով. ցրուեա՛ց զամբարտաւանս մտօք սրտից իւրեանց։ 52 Քակեա՛ց զհզօրս յաթոռոց, եւ բարձրացո՛յց զխոնարհս[979]։ 53 Զքաղցեալս լցոյց բարութեամբ, եւ զմեծատունս արձակեա՛ց ունայնս։ 54 Պաշտպանեաց Իսրայէլի ծառայի իւրում, յիշել զողորմութիւնս[980]։ 55 Որպէս խօսեցաւ առ հարս մեր՝ Աբրահամու եւ զաւակի նորա ՚ի յաւիտեան[981]։ 56 Եկաց Մարիամ առ նմա իբրեւ ամիսս երիս, եւ դարձա՛ւ ՚ի տուն իւր։ 57 Եւ Եղիսաբեթի լցա՛ն ժամանակք ծնանելոյ, եւ ծնա՛ւ որդի[982]։ 58 Եւ լուա՛ն որ շուրջ զնովաւ էին, եւ ազգատոհմ նորա, զի մե՛ծ արա՛ր Տէր զողորմութիւն իւր ընդ նմա. եւ խնդացին ընդ նմա[983]։ 59 Եւ եղեւ յաւուրն ութերորդի՝ եկին թլփատե՛լ զմանուկն, եւ կոչէին զնա յանուն հօր իւրոյ Զաքա՛րիա։ 60 Պատասխանի ետ մայր նորա՝ եւ ասէ. Ո՛չ, այլ կոչեսցի Յովհա՛ննէս։ 61 Եւ ասեն ցնա. Քանզի ո՛չ ոք է յազգի քում՝ որոյ կոչի անուն Յովհաննէս[984]։ 62 Ակն արկէին հօրն նորա՝ թէ զի՞նչ կամիցի կոչել զնա։ 63 Եւ խնդրեաց տախտակ՝ գրեա՛ց եւ ասէ. Յովհա՛ննէս է անուն դորա։ Եւ զարմացան ամենեքին։ 64 Եւ բացա՛ւ բերան նորա վաղվաղակի՝ եւ լեզու նորա, եւ խօսէր՝ եւ օրհնէ՛ր զԱստուած։ 65 Եւ եղեւ ա՛հ ՚ի վերայ ամենեցուն որ լսէին զայս, եւ որ շուրջ բնակեալն էին զնոքօք. եւ ընդ ամենայն լեռնակողմնն Հրէաստանի, պատմէի՛ն ամենայն բանքս այսոքիկ[985]։ 66 Եւ եդին ամենեքեան որ լսէին՝ ՚ի սիրտս իւրեանց՝ եւ ասեն. Զի՞նչ լինիցի մանուկս այս։ Եւ ձե՛ռն Տեառն էր ընդ նմա[986]։ 67 Եւ Զաքարիա հայր նորա լցա՛ւ Հոգւով Սրբով, մարգարեացաւ եւ ասէ. 68 Օրհնեա՛լ Տէր Աստուած Իսրայէլի, զի յա՛յց ել մեզ՝ եւ արար փրկութիւն ժողովրդեան իւրում[987]։ 69 Եւ յարո՛յց եղջեւր փրկութեան մեզ ՚ի տանէ Դաւթի ծառայի իւրոյ[988]. 70 որպէս խօսեցաւ բերանով սրբոց՝ որ յաւիտենից մարգարէքն նորա էին։ 71 Փրկութիւն ՚ի թշնամեաց մերոց, եւ ՚ի ձեռաց ամենայն ատելեաց մերոց. 72 առնել ողորմութիւն ընդ հարս մեր, եւ յիշել զուխտն իւր սուրբ[989]։ 73 Զերդումնն զոր երդուաւ Աբրահամու հօր մերում, տալ մեզ[990] 74 առանց երկիւղի, ՚ի ձեռաց թշնամեաց փրկեալս։ Պաշտել զնա 75 սրբութեամբ եւ արդարութեամբ առաջի նորա՝ զամենայն աւուրս կենաց մերոց։ 76 Եւ դո՛ւ մանուկ՝ մարգարէ՛ Բարձրելոյ կոչեսջի՛ր. զի երթիցե՛ս առաջի երեսաց Տեառն՝ պատրաստել զճանապարհս նորա[991]։ 77 Տալ գիտութիւն փրկութեան ժողովրդեան նորա, ՚ի թողութիւն մեղաց նոցա[992]։ 78 Վասն գթութեանց ողորմութեան Աստուծոյ մերոյ, որովք ա՛յց արասցէ մեզ Արեգակն ՚ի բարձանց[993], 79 երեւե՛լ որոց ՚ի խաւարի եւ ՚ի ստուերս մահու նստէին. ուղղե՛լ զոտս մեր ՚ի ճանապարհս խաղաղութեան[994]։ 80 Եւ մանուկն աճէ՛ր եւ զօրանա՛յր հոգւով. եւ էր յանապա՛տս մինչեւ յօր երեւելոյ նորա Իսրայէլի[995]։
Ա 1 Եւ եղեւ ընդ աւուրսն ընդ այնոսիկ ե՛լ հրաման յԱւգոստոս կայսերէ՝ աշխարհագի՛ր առնել ընդ ամենայն տիեզերս[996]։ 2 Այս՝ առաջի՛ն աշխարհագիր եղեւ ՚ի դատաւորութեան Ասորւոց՝ Կիւրէնեայ[997]։ 3 Եւ երթայի՛ն ամենեքեան մտանել յաշխարհագիր յիւրաքանչի՛ւր քաղաքի։ 4 Ե՛լ եւ Յովսէփ ՚ի Գալիլեէ ՚ի քաղաքէ Նազարեթէ ՚ի Հրէաստան, ՚ի քաղա՛ք Դաւթի, որ կոչի Բեթղահէմ. վասն լինելոյ նորա ՚ի տանէ եւ յազգէ՛ Դաւթի, 5 մտանե՛լ յաշխարհագիր Մարեմաւ հանդերձ զոր խօսեալն էր նմա, եւ էր յղի՛[998]։ 6 Եւ եղեւ ՚ի հասանելն նոցա անդր, լցա՛ն աւուրք ծնանելոյ նորա[999]։ 7 Եւ ծնա՛ւ զորդին իւր զանդրանիկ, եւ պատեա՛ց ՚ի խանձարուրս, եւ ե՛դ զնա ՚ի մսուր. զի ո՛չ գոյր նոցա տեղի յիջավանին[1000]։
Բ 8 Եւ հովի՛ւք էին ՚ի տեղւոջն յայնմիկ բացօթեագք, որք պահէին զպահպանութիւնս գիշերոյ հօտից իւրեանց[1001]։ 9 Եւ հրեշտա՛կ Տեառն երեւեցաւ նոցա, եւ փառք Տեառն ծագեցի՛ն առ նոսա. եւ երկեան՝ երկեւղ մեծ[1002]։ 10 Եւ ասէ ցնոսա հրեշտակն. Մի՛ երկնչիք, զի ահաւասիկ աւետարանեմ ձեզ ուրախութիւն մեծ, որ եղիցի ամենայն ժողովրդեանն[1003]. 11 զի ծնաւ ձեզ այսօր Փրկի՛չ, որ է՝ Օծեա՛լ Տէր. ՚ի քաղաքի՛ Դաւթի։ 12 Եւ ա՛յս նշանա՛կ ձեզ. գտանիցէք մանուկ պատեալ ՚ի խանձարուրս, եւ եդեա՛լ ՚ի մսուր։ 13 Եւ յանկարծակի եղեւ ընդ հրեշտակին ընդ այնմիկ բազմութիւն զօրաց երկնաւորաց, որ օրհնէին զԱստուած՝ եւ ասէին. 14 Փա՛ռք ՚ի բարձունս Աստուծոյ, եւ յերկիր խաղաղութիւն, ՚ի մարդիկ հաճութիւն։ 15 Եւ եղեւ իբրեւ վերացան ՚ի նոցանէ հրեշտակքն յերկինս, ասեն ցմիմեանս հովիւքն. Եկա՛յք երթիցուք մինչեւ ցԲեթղահէմ, եւ տեսցո՛ւք զինչ է բանս այս որ եղեւ. զոր Տէր եցոյց մեզ[1004]։ 16 Եւ եկին փութանակի, եւ գտին զՄարիամ եւ զՅովսէփ, եւ զմանուկն եդեալ ՚ի մսուր։ 17 Եւ ծանեան վասն բանին՝ որ ասացաւ նոցա զմանկանէն։ 18 Եւ ամենեքին որ լսէին՝ զարմանային վասն բանիցն՝ զոր խօսեցան ընդ նոսա հովիւքն։ 19 Եւ Մարիամ զամենայն զբանս զայսոսիկ պահէր, եւ խելամո՛ւտ լինէր ՚ի սրտի իւրում։ 20 Եւ դարձան հովիւքն՝ փառաւո՛ր առնէին եւ օրհնէին զԱստուած, վասն ամենայնի զոր լուան եւ տեսին, որպէս պատմեցա՛ւ նոցա[1005]։ 21 Եւ իբրեւ լցան աւուրք ութ թլփատել զնա, եւ կոչեցաւ անուն նորա Յիսուս. որ կոչեցեա՛լ էր ՚ի հրեշտակէն, մինչչեւ՛ յղացեալ էր զնա յորովայնի[1006]։ 22 Եւ իբրեւ լցան աւուրք սրբութեան նոցա ըստ օրինացն Մովսիսի, ածին զնա յԵրուսաղէմ յանդիմա՛ն առնել Տեառն[1007]. 23 որպէս եւ գրեա՛լ է յօրէնս Տեառն, թէ ամենայն արու որ բանա՛յ զարգանդ՝ սուրբ Տեառն կոչեսցի։ 24 Եւ տալ պատարա՛գս՝ ըստ ասացելոյն յօրէնս Տեառն, զոյգս տատրակաց, կամ երկուս ձագս աղաւնեաց[1008]։
Գ 25 Եւ ահա՝ էր այր մի յԵրուսաղէմ, որոյ անուն էր Սիմէ՛ովն. եւ էր այրն այն արդա՛ր եւ երկիւղա՛ծ, եւ ա՛կն ունէր մխիթարութեանն Իսրայէլի. եւ Հոգի՛ Սուրբ՝ է՛ր ՚ի նմա[1009]։ 26 Եւ էր նորա հրաման առեալ ՚ի Հոգւոյն Սրբոյ՝ մի՛ տեսանել զմահ, մինչեւ տեսցէ զՕծեալն Տեառն։ 27 Եւ ե՛կն Հոգւովն ՚ի տաճարն։ Եւ իբրեւ ածին ծնօղքն զմանուկն Յիսուս, առնել նոցա ըստ սովորութեան օրինացն ՚ի վերայ նորա. 28 եւ նա՝ ա՛ռ ընկալա՛ւ զնա ՚ի գիրկս իւր, եւ օրհնեաց զԱստուած, եւ ասէ[1010]. 29 Արդ՝ արձակե՛ս զծառայս քո Տէր ըստ բանի քում ՚ի խաղաղութիւն[1011]. 30 զի տեսի՛ն աչք իմ զփրկութիւն քո. 31 զոր պատրաստեցեր առաջի ամենայն ժողովրդոց։ 32 Լո՛յս ՚ի յայտնութիւն հեթանոսաց, եւ փառս ժողովրդեան քում Իսրայէլի[1012]։ 33 Եւ էին հայրն եւ մայր նորա զարմացեա՛լ ՚ի վերայ բանիցն, որ խօսէին զնմանէ[1013]։ 34 Եւ օրհնեաց զնոսա Սիմէ՛ովն, եւ ասէ ցՄարիամ մայրն նորա. Ահա սա՛ կայ՝ ՚ի գլորումն եւ ՚ի կանգնումն բազմաց ՚ի մէջ Իսրայէլի, եւ ՚ի նշա՛ն հակառակութեան. 35 եւ ընդ քո՛ իսկ անձն անցցէ՛ սուր. զի յայտնեսցի՛ն ՚ի բազում սրտից խորհուրդք[1014]։
Դ 36 Եւ ա՛նդ էր Աննա մարգարէ՝ դուստր Փանուելի յազգէ Ասերայ. սա՛ ինքն անցեա՛լ էր զաւուրբք բազմօք, կեցեալ ընդ առն ամս եւթն ՚ի կուսութենէ իւրմէ[1015]։ 37 Եւ էր՝ այրի՛ ամաց իբրեւ ութսուն եւ չորից. որ ո՛չ մեկնէր ՚ի տաճարէն, այլ պահօք եւ աղօթիւք պաշտէ՛ր զցա՛յգ եւ զցերեկ[1016]։ 38 Եւ սա՝ ՚ի նմին ժամու յարուցեալ, գոհանա՛յր զՏեառնէ, եւ խօսէ՛ր զնմանէ ընդ ամենեսին՝ որ ա՛կն ունէին փրկութեանն Երուսաղեմի։ 39 Եւ իբրեւ կատարեցին զամենայն ըստ օրինացն Տեառն, դարձա՛ն անդրէն ՚ի Գալիլեա ՚ի քաղաքն իւրեանց Նազարեթ։ 40 Եւ մանուկն աճէ՛ր եւ զօրանայր լի՛ իմաստութեամբ. եւ շնո՛րհք Աստուծոյ էին ՚ի վերայ նորա։ 41 Եւ երթային ծնօղքն նորա ամի՝ ամի՝ յԵրուսաղէմ ՚ի տօն զատկին[1017]։ 42 Եւ իբրեւ եղեն նորա ա՛մք երկոտասան, յելանել նոցա յԵրուսաղէմ ըստ սովորութեան տօնին, 43 եւ կատարել զաւուրսն՝ եւ դառնա՛լ անդրէն, մնա՛ց Յիսուս մանուկն յԵրուսաղէմ. եւ ո՛չ գիտացին ծնօղքն նորա. 44 կարծէին զնմանէ՝ թէ ընդ ուղեկիցսն իցէ. եկին իբրեւ աւուր միոյ ճանապարհ, եւ խնդրէին զնա ընդ դրացի՛ս եւ ընդ ծանօթս[1018]։ 45 Եւ իբրեւ ո՛չ գտին, դարձա՛ն անդրէն յԵրուսաղէմ խնդրել զնա։ 46 Եւ եղեւ յետ երից աւուրց, գտին զնա ՚ի տաճարին զի նստէ՛ր ընդ վարդապետսն, լսէ՛ր ՚ի նոցանէ՝ եւ հարցանէ՛ր զնոսա։ Զարմանային ամենեքեան որ լսէինն ՚ի նմանէ՝ ընդ իմաստութիւնն եւ ընդ պատասխանիս նորա[1019]. 47 եւ իբրեւ տեսին զնա՝ սքանչացա՛ն։ Եւ ասէ ցնա մայրն իւր. Ո՛րդեակ՝ զի՞նչ գործ գործեցեր դու ընդ մեզ. ահաւասիկ հայր քո՝ եւ ես՝ տառապեաք՝ խնդրեաք զքեզ[1020]։ 48 Եւ ասէ ցնոսա. Զի՞ խնդրէիք զիս ո՛չ գիտէիք եթէ ՚ի տան Հօր իմոյ պա՛րտ է ինձ լինել[1021]։ 49 Եւ նոքա՝ ո՛չ իմացան զբանն զոր խօսեցաւ ընդ նոսա։ 50 Եւ էջ ընդ նոսա, եւ գնա՛ց ՚ի Նազարեթ. եւ էր նոցա հնազա՛նդ. եւ մայրն նորա պահէր զամենայն զբանսն ՚ի սրտի իւրում[1022]։ 51 Եւ Յիսուս զարգանա՛յր իմաստութեամբ եւ հասակաւ՝ եւ շնորհօ՛ք յԱստուծոյ եւ ՚ի մարդկանէ։
Ե 1 ՚Ի հինգետասա՛ներորդի ամի տէրութեանն Տիբերեայ կայսեր, ՚ի դատաւորութեան Հրեաստանի Պիղատոսի՛ Պոնտացւոյ, եւ ՚ի չորրորդպետութեան Գալիլեացւոց Հերովդի՛, եւ ՚ի Փիլիպոսի եղբօր նորա չորրորդպետութեան ՚ի Տուրացւոց եւ ՚ի Տրաքոնացւոց աշխարհին, եւ ՚ի չորրորդպետութեան Լիսանեայ Աբիլենացւոյ[1023]. 2 եւ ՚ի քահանայապետութեան Անայի եւ Կայիափայ. եղեւ բա՛ն Աստուծոյ ՚ի վերայ Յովհաննու որդւոյ Զաքարիայ՝ յանապատի անդ[1024]։ 3 Եւ ե՛կն յամենայն կողմն Յորդանանու, քարոզե՛լ մկրտութիւն ապաշխարութեան ՚ի թողութիւն մեղաց։ 4 Որպէս եւ գրեալ է ՚ի գիրս պատգամաց Եսայայ մարգարէի. Ձա՛յն բարբառոյ յանապատի. Պատրա՛ստ արարէք զճանապարհ Տեառն, եւ ուղի՛ղ արարէք զշաւիղս նորա[1025]։ 5 Ամենայն ձորք լցցի՛ն, եւ ամենայն լերինք եւ բլուրք՝ խոնարհեսցի՛ն. եւ եղիցին դժուարինքն ՚ի դիւրի՛նս, եւ առապարքն՝ ՚ի հա՛րթ ճանապարհս[1026]. 6 եւ տեսցէ՛ ամենայն մարմին զփրկութիւն Աստուծոյ։ 7 Եւ ասէր ցժողովուրդսն ելեալս մկրտել ՚ի նմանէ. Ծնո՛ւնդք իժից՝ ո՞ ցոյց ձեզ փախչել ՚ի բարկութենէն որ գալոց է[1027]։ 8 Արարէ՛ք այսուհետեւ պտուղս արժանիս ապաշխարութեան։ Եւ մի՛ սկսանիցիք ասել՝ եթէ ունիմք հայր զԱբրահամ. զայս ասե՛մ ձեզ, եթէ կարօղ է Աստուած ՚ի քարանցս յայսցանէ յարուցանել որդիս Աբրահամու[1028]։ 9 Բայց ահաւասիկ տապար՝ առ արմի՛ն ծառոց կայ. ամենայն ծառ որ ո՛չ առնէ զպտուղ բարւոք, հատանի եւ ՚ի հո՛ւր արկանի։
Զ 10 Հարցանէին զնա ժողովուրդքն եւ ասէին. Իսկ արդ՝ զի՞նչ գործեսցուք։ 11 Պատասխանի ետ՝ եւ ասէ ցնոսա. Ոյր իցեն երկու հանդերձք՝ տացէ զմին այնմ ոյր ոչ գուցէ. եւ ոյր կայցէ կերակուր՝ նո՛յնպէս արասցէ[1029]։ 12 Եկին եւ մաքսաւորք մկրտել, եւ ասեն ցնա. Վա՛րդապետ՝ զի՞նչ գործեսցուք։ 13 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Մի՛ ինչ աւելի քան զհրամայեալսն ձեզ առնիցէք[1030]։ 14 Հարցանէին զնա եւ զինուորքն՝ եւ ասէին. Եւ մեք զի՞նչ գործեսցուք։ Ասէ ցնոսա. Մի՛ զոք խուիցէք՝ եւ մի՛ զոք զրպարտիցէք, շա՛տ լիցին ձեզ թոշակքն ձեր[1031]։ 15 Մինչ ա՛կն ունէր ժողովուրդն, եւ խորհէին ամենեքեան ՚ի սիրտս իւրեանց վասն Յովհաննու. Միթէ՝ սա՛ իցէ Քրիստոսն[1032]։ 16 Պատասխանի ետ ամենեցուն՝ եւ ասէ. Ես մկրտեմ զձեզ ջրո՛վ. բայց գայ զօրագո՛յն քան զիս, զորոյ՝ չե՛մ բաւական բառնալ զկօշիկս. նա՛ մկրտեսցէ զձեզ Հոգւով Սրբով եւ հրով[1033]։ 17 Որոյ հեծանոցն ՚ի ձեռին իւրում սրբե՛լ զկալ իւր, եւ ժողովե՛լ զցորեանն ՚ի շտեմարանս իւր, եւ զյարդն՝ այրեսցէ՛ անշէջ հրով։ 18 Բազում եւ ա՛յլ ինչ մխիթարութեամբ աւետարանէր ժողովրդեանն։ 19 Բայց Հերովդէս չորրորդապետ յանդիմանեալ ՚ի նմանէ վասն Հերովդիայ կնոջ եղբօր իւրոյ, եւ վասն ամենայն չարեացն զոր գործեաց Հերովդէս[1034], 20 յաւել եւ զա՛յն եւս ՚ի վերայ ամենայնի, եւ ե՛դ ՚ի բանտի զՅովհաննէս։ 21 Եւ եղեւ ՚ի մկրտել ամենայն ժողովրդեանն, եւ ընդ Յիսուսի մկրտելն՝ եւ կալ յաղօթս, բանա՛լ երկնից, 22 եւ իջանել Հոգւոյն Սրբոյ մարմնաւոր տեսլեամբ իբրեւ զաղաւնի ՚ի վերայ նորա. եւ գալ ձայն յերկնից՝ որ ասէր. Դու ես Որդի իմ սիրելի, ընդ քե՛զ հաճեցայ[1035]։ 23 Եւ ինքն Յիսուս՝ էր ամաց իբրեւ երեսնի՛ց սկսեալ՝ որոց որպէս կարծէր որդի Յովսեփայ։ Որ Յակովբա՛յն. որ Հեղեա՛յն. որ Մատաթեա՛յն[1036]։ 24 Որ Ղեւեա՛յն. որ Մեղքեա՛յն. որ Յաննեա՛յն. որ Յովսեփեայն[1037]։ 25 Որ Մատթեայն. որ Ամովսեայն. որ Նաւումայն. որ Էսղեայն. որ Նանգեայն[1038]։ 26 Որ Մաաթեայն. որ Մատաթեայն. որ Սեմեայն. որ Յովսեքեայն. որ Յովդայն[1039]։ 27 Որ Յովնանայն. որ Րեսայն. որ Զորաբաբիլին. որ Սաղաթիելին. որ Ներայն[1040]։ 28 Որ Մեղքեայն. որ Ադդեայն. որ Կովսամայն. որ Ելմովդադայն. որ Երայն։ 29 Որ Յեսուայն. որ Եղիազարայն. որ Յովրամայն. որ Մատթայն. որ Ղեւեայն[1041]։ 30 Որ Սիմէովնին. որ Յուդային, որ Յովսեփայն. որ Յովնամայն. որ Էղէկիմայն[1042]։ 31 Որ Մեղթեայն. որ Մէննայն. որ Մատտաթայն. որ Նաթանայն. որ Դաւթին։ 32 Որ Յեսսեայն. որ Ովբեդայն. որ Բոոսայն. որ Սաղմանայն. որ Նաասովնին[1043]։ 33 Որ Ամինադաբայն. որ Արամայն. որ Ադմեայն. որ Առնեայն. որ Էսրովմայն. որ Փարէսին. որ Յուդային։ 34 Որ Յակովբայն. որ Իսահակայն. որ Աբրահամուն. որ Թառային. որ Նաքովրայն[1044]։ 35 Որ Սերուքայն. որ Ռագաւայն. որ Փաղ՚եկայն. որ Եբերայն. որ Սաղ՚ային։ 36 Որ Կայնանայն. որ Արփաքսադայն. որ Սէմայն. որ Նոյին. որ Ղամէքայն։ 37 Որ Մաթուսաղային. որ Ենոքայն. որ Յարեդին. որ Մաղաղայելին. որ Կայնանայն[1045]։ 38 Որ Էնովսայն. որ Սէթայն. որ Ադամայն, որ Աստուծոյն։
Է 1 Եւ Յիսուս լի՛ Հոգւով Սրբով դարձա՛ւ ՚ի Յորդանանէ. եւ վարէ՛ր Հոգւովն յանապատ, 2 աւուրս քառասուն փորձեա՛լ ՚ի Սատանայէ. եւ ո՛չ եկեր, եւ ո՛չ արբ յաւուրսն յայնոսիկ. եւ ՚ի կատարելն նոցա՝ քաղցեա՛ւ[1046]։ 3 Եւ ասէ ցնա Սատանայ. Եթէ Որդի՛ ես Աստուծոյ, ասա՛ քարիդ այդմիկ՝ զի հա՛ց լիցի[1047]։ 4 Պատասխանի ետ նմա Յիսուս՝ եւ ասէ. Գրեալ է՝ եթէ ո՛չ հացիւ միայն կեցցէ մարդ, այլ ամենայն բանիւ Աստուծոյ[1048]։ 5 Եւ հանեալ զնա ՚ի լեառն մի բարձր՝ եցո՛յց նմա զամենայն թագաւորութիւնս աշխարհի ՚ի վայրկեա՛ն ժամանակի։ 6 Եւ ասէ ցնա Սատանայ. Քե՛զ տաց զայս ամենայն իշխանութիւն եւ զփառս սոցա, զի ինձ տուեալ է. եւ ում կամիմ՝ տա՛մ զսա[1049]։ 7 Արդ դու՝ եթէ անկեալ երկիր պագանիցես առաջի իմ, քե՛զ եղիցի ամենայն։ 8 Պատասխանի ետ նմա Յիսուս՝ եւ ասէ. Գրեա՛լ է. Երկի՛ր պագցես Տեառն Աստուծոյ քում, եւ զնա՛ միայն պաշտեսցես։ 9 Եւ ած զնա յԵրուսաղէմ, եւ կացո՛յց ՚ի վերայ աշտարակի տաճարին, եւ ասէ ցնա. Եթէ Որդի՛ ես Աստուծոյ, ա՛րկ զքեզ աստի ՚ի վայր[1050]. 10 զի գրեալ է՝ եթէ հրեշտակաց իւրոց պատուիրեա՛լ է վասն քո, պահել զքեզ. 11 զի ՚ի վերայ ձեռաց բարձցեն զքեզ, մի՛ երբէք հարցես զքարի զոտն քո[1051]։ 12 Պատասխանի ետ նմա Յիսուս՝ եւ ասէ. Ասացեալ է, թէ ո՛չ փորձեսցես զՏէր Աստուած քո։ 13 Եւ կատարեալ զամենայն փորձութիւնս Սատանայի՝ ՚ի բա՛ց եկաց ՚ի նմանէ առ ժամանակ մի[1052]։ բկ 14 Եւ դարձա՛ւ Յիսուս զօրութեամբ Հոգւոյն ՚ի Գալիլեա. եւ ել համբա՛ւ զնմանէ ընդ ամենայն կողմանս գաւառին։ 15 Եւ նա՝ ուսուցանէր ՚ի ժղովուրդս նոցա փառաւորեալ յամենեցունց։ 16 Եւ ե՛կն ՚ի Նազարեթ՝ ուր սնեալն էր. եւ եմո՛ւտ ըստ սովորութեան իւրում յաւուր շաբաթու ՚ի ժողովուրդն[1053]։ 17 Եւ ետո՛ւն նմա գիրս զԵսայայ մարգարէի, եւ յարեաւ ընթեռնո՛ւլ. եւ իբրեւ եբաց զգիրսն՝ եգիտ զայն տեղի յորում գրեալն էր[1054]. 18 Հոգի՛ Տեառն ՚ի վերայ իմ, վասն որոյ եւ օ՛ծ իսկ զիս. աւետարանե՛լ աղքատաց առաքեաց զիս, բժշկե՛լ զբեկեալս սրտիւ[1055]. 19 քարոզե՛լ գերեաց զթողութիւն եւ կուրաց տեսանե՛լ. արձակել զվիրաւորս ՚ի թողութիւն. քարոզել զտարեկան Տեառն ընդունելի[1056]։ 20 Եւ խփեալ զգիրսն՝ ետ ցպաշտօնեայն՝ եւ նստա՛ւ. եւ ամենեցուն որ ՚ի ժողովրդեա՛նն էին աչք՝ ՚ի նա՛ հայէին։ 21 Եւ սկսաւ ասե՛լ ցնոսա. Ա՛յսօր լցան գի՛րքս այս յականջս ձեր։ 22 Եւ ամենեքին վկայէի՛ն նմա, եւ զարմանային ընդ բա՛նս շնորհացն որ ելանէին ՚ի բերանոյ նորա. եւ ասէին. Ո՞չ սա է որդին Յովսեփայ[1057]։ 23 Եւ ասէ ցնոսա. Ապաքէն ասիցէք առ իս զառա՛կս զայս. Բժիշկ՝ բժշկեա՛ զանձն քո. որչափ լուաք՝ զոր արարե՛ր ՚ի Կափառնաում, արա՛ եւ աստ ՚ի քում գաւառի[1058]։ 24 Եւ ասէ. Ամէն ասե՛մ ձեզ, թէ չէ՛ մարգարէ ընդունելի ՚ի քաղաքի՛ իւրում։ 25 Արդարեւ՝ ասե՛մ ձեզ. զի բազում այրիք էին յաւուրս Եղիայի ՚ի մէջ Իսրայէլի, յորժամ փակեցանն երկինք զերիս ամս եւ զվե՛ց ամիս. եւ եղեւ սո՛վ մեծ ընդ ամենայն երկիր։ 26 Եւ ո՛չ առ մի ՚ի նոցանէ առաքեցաւ Եղիա, բայց միայն ՚ի Սարեփթա՛ Սիդովնացւոց՝ առ կին մի այրի[1059]։ 27 Եւ բազում բորոտք էին յԻսրայէլի առ Եղիսեի՛ւ մարգարէիւ. եւ ո՛չ ոք ՚ի նոցանէ սրբեցաւ, բայց միայն Նէեմա՛ն Ասորի։ 28 Եւ լցա՛ն ամենեքին բարկութեամբ ՚ի ժողովրդեանն՝ իբրեւ լսէի՛ն զայս[1060]. 29 եւ յարուցեալ հանին զնա արտաքոյ քաղաքին, եւ ածին զնա մինչեւ յարտեւանն լերինն՝ յորոյ վերայ քաղաքն նոցա շինեա՛լ էր, գահավե՛ժ առնել զնա[1061]։ 30 Եւ նա՝ անցեալ ընդ մէջն նոցա գնա՛յր[1062]։ բբ 31 Եւ էջ ՚ի Կափառնաում ՚ի քաղաքն Գալիլեացւոց, եւ ուսուցանէ՛ր զնոսա ՚ի շաբաթսն։ 32 Եւ զարմանային ընդ վարդապետութիւնն նորա, զի իշխանութեամբ էր բանն նորա[1063]։
Ը 33 Եւ է՛ր ՚ի ժողովրդեանն ա՛յր մի, զոր ունէր՝ ա՛յս դիւի պղծոյ, եւ աղաղակեաց ՚ի ձայն մե՛ծ[1064]՝ 34 եւ ասէ. Թուլացո՛՝ զի՞ կայ՝ մե՛ր եւ քո Յիսուս Նազովրեցի, եկիր կորուսանե՞լ զմեզ. գիտե՛մք զքեզ ո՛վ ես՝ Սուրբդ Աստուծոյ[1065]։ 35 Սաստեա՛ց ՚ի նա Յիսուս՝ եւ ասէ. Պապանձեա՛ց՝ եւ ե՛լ ՚ի դմանէ։ Զգետնեա՛ց զնա դեւն ՚ի միջի անդ, եւ ել ՚ի նմանէ, եւ ո՛չ ինչ վնասեաց նմա[1066]։ 36 Եւ եղեն զարմանալի՛ք ՚ի վերայ ամենեցուն. խօսէին ընդ միմեանս եւ ասէին. Զի՞նչ է բանս այս, զի իշխանութեամբ եւ զօրութեամբ սաստէ՛ այսոց պղծոց՝ եւ ելանեն[1067]։ 37 Եւ երթայր հռչա՛կ զնմանէ յամենայն տեղիս շուրջ զգաւառաւն[1068]։
Թ 38 Եւ յարուցեալ ՚ի ժողովրդենէ անտի, եմուտ ՚ի տո՛ւն Սիմովնի[1069]։ 39 Զոքանչ Սիմովնի տագնապէ՛ր ջերմամբ մեծաւ. եւ աղաչեցի՛ն զնա վասն նորա[1070]։ 40 Եկա՛ց առ նմա, սաստեաց ջերմանն, եւ եթող զնա. եւ վաղվաղակի յարեաւ՝ եւ պաշտէ՛ր զնոսա[1071]։
Ժ 41 Եւ ընդ արեւուն մտանել՝ ամենեքին որոց էին հիւանդք ՚ի պէսպէ՛ս ցաւս, բերէին զնոսա առ նա։ Եւ նա՝ իւրաքանչի՛ւր ումեք ՚ի նոցանէ դնէր ձեռս, եւ բժշկէր զնոսա[1072]։ 42 Ելանէի՛ն եւ դեւք ՚ի բազմաց՝ աղաղակէին եւ ասէին, եթէ դո՛ւ ես Որդի Աստուծոյ։ Եւ նա՝ սաստէ՛ր եւ ո՛չ տայր նոցա թոյլ խօսել, զի գիտէին զնա թէ Քրիստո՛սն է[1073]։ բգ 43 Եւ իբրեւ տի՛ւ եղեւ՝ ե՛լ գնա՛ց յանապատ տեղի. եւ ժողովուրդքն խնդրէին զնա. եկին մինչեւ առ նա՝ եւ արգելուի՛ն զնա, զի մի՛ գնասցէ ՚ի նոցանէ։ 44 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Եւ այլոց քաղաքաց պարտ է ինձ աւետարանել զարքայութիւնն Աստուծոյ, զի յա՛յն իսկ առաքեցայ։ 45 Եւ քարոզէ՛ր ՚ի ժողովուրդսն Գալիլեացւոց։
1 Եւ եղեւ ՚ի խռնել զնովաւ ժողովրդեանն, եւ լսել զբանն Աստուծոյ, եւ ինքն կա՛յր առ ծովակին Գէննէսարեթայ[1074]։ 2 Եւ ետես երկուս նաւս զի կային առ ծովակին, եւ ձկնորսքն ելեալ ՚ի նոցանէ՝ լուանայի՛ն զգործիսն։ 3 Ե՛լ նա՝ ՚ի մի՛ նաւուցն որ էր Սիմովնի, եւ աղաչեաց զնա՝ սակաւի՛կ մի տանել ՚ի ներքս ՚ի ցամաքէն. նստաւ՝ եւ ուսուցանէ՛ր ՚ի նաւէ անտի զժողովուրդսն։
ԺԱ 4 Եւ իբրեւ լռեաց ՚ի խօսիցն, ասէ ցՍիմովն. Խաղացո՛ ՚ի խորն, եւ արկէ՛ք զգործիս ձեր յորս։ 5 Պատասխանի ետ Սիմովն՝ եւ ասէ ցնա. Վարդապետ՝ զամենայն գիշերս աշխա՛տ եղեաք, եւ ո՛չինչ կալաք. բայց վասն քո բանիդ՝ արկցո՛ւք զգործիսս[1075]։ 6 Զայս իբրեւ արարին՝ փակեցին ՚ի ներքս բազմութիւն ձկանց յոյժ, մինչեւ պարպատէին ուռկանք նոցա։ 7 Եւ ակնարկէին որսակցացն ՚ի մեւս նաւն՝ գալ օգնե՛լ նոցա. եւ եկին։ Եւ լցա՛ն երկոքին նաւքն՝ մինչեւ մե՛րձ յընկղմե՛լ նոցա[1076]։ 8 Իբրեւ ետես Սիմովն Պե՛տրոս՝ անկա՛ւ առ ծունկսն Յիսուսի՝ եւ ասէ. ՚Ի բա՛ց գնա յինէն Տէր, զի այր՝ մեղա՛ւոր եմ ես[1077]։ 9 Քանզի ա՛հ պատեաց զնա, եւ զամենեսեան որ ընդ նմա՛յն էին, վասն որսո՛յ ձկանցն զոր ըմբռնեցին[1078]. 10 նոյնպէս եւ զՅա՛կովբոս եւ զՅովհա՛ննէս՝ զորդիսն Զեբեդեայ, որ էին որսակիցք Սիմովնի։ Եւ ասէ ցՍիմովն Յիսուս. Մի՛ երկնչիր՝ յայսմ հետէ զմարդի՛կ որսայցես ՚ի կեանս[1079]։ 11 Եւ հանեալ զնաւն ՚ի ցամաք, թողին զամենայն, եւ գնացի՛ն զհետ նորա։
ԺԲ բդ 12 Եւ եղեւ ՚ի հասանելն նորա ՚ի մի՛ ՚ի քաղաքացն, ահա՛ ա՛յր մի լի՛ բորոտութեամբ՝ իբրեւ ետես զՅիսուս, անկեալ ՚ի վերայ երեսաց աղաչեա՛ց զնա՝ եւ ասէ. Տէր՝ եթէ կամիս, կարօ՛ղ ես զիս սրբել[1080]։ 13 Ձգեա՛ց զձեռն իւր՝ հասո՛յց ՚ի նա՝ եւ ասէ. Կամիմ՝ սրբեա՛ց։ Եւ վաղվաղակի՛ գնաց ՚ի նմանէ բորոտութիւնն։ 14 Եւ նա՝ պատուիրեաց նմա՝ մի՛ ումեք ասել, այլ թէ ե՛րթ ցոյց զանձն քո քահանային. եւ մատո՛ պատարագ վասն սրբութեան քոյ, որպէս եւ հրամայեաց Մովսէս՝ ՚ի վկայութիւն նոցա[1081]։ 15 Եւ յորդէ՛ր առաւել բանն զնմանէ. եւ ժողովէին ժողովո՛ւրդք բազումք լսե՛լ եւ բժշկե՛լ ՚ի հիւանդութենէ իւրեանց[1082]։ 16 Եւ նա՝ խո՛յս տայր յանապատ տեղիս, եւ կայր յաղօ՛թս։
ԺԳ բե 17 Եւ եղեւ ՚ի միո՛ւմ աւուրց՝ եւ ինքն ուսուցանէր, եւ փարիսեցիքն եւ օրինա՛ցն վարդապետք նստէին. որք ժողովեալ էին յամենայն քաղաքաց Գալիլեացւոց՝ եւ Հրէաստանի, եւ Երուսաղեմի. եւ զօրութիւն Տեառն է՛ր ՚ի բժշկել զնոսա[1083]։ 18 Եւ ահա արք՝ բերէին մահճօք զա՛յր մի՝ որ էր անդամալո՛յծ, եւ խնդրէին զնա մուծանե՛լ ՚ի ներքս, եւ դնե՛լ առաջի նորա։ 19 Եւ իբրեւ ո՛չ գտանէին թէ ընդ ո՛ր մուծանիցեն զնա ՚ի ներքս՝ վասն ամբոխին, ելի՛ն ՚ի տանիս, եւ ՚ի ցուո՛ցն կախեցին զնա, եւ իջուցին մահճօքն հանդերձ ՚ի մէջ առաջի Յիսուսի։ 20 Եւ տեսեալ զհաւատսն նոցա՝ ասէ ցնա. Ա՛յր դու՝ թողեա՛լ լիցին քեզ մեղք քո[1084]։ 21 Սկսան խորհել դպիրքն եւ փարիսեցիք՝ եւ ասեն. Ո՞վ է սա՝ որ խօսի՛ զհայհոյութիւնս, ո՞վ կարէ թողուլ զմեղս, բայց միայն Աստուած[1085]։ 22 Իբրեւ գիտաց Յիսուս զխորհուրդսն նոցա, պատասխանի ետ եւ ասէ ցնոսա. Զի՞ խորհիք ՚ի սիրտս ձեր։ 23 Զի՞նչ դիւրագոյն է. ասել՝ թողեալ լիցին քեզ մեղք քո, եթէ ասել՝ արի՛ եւ գնա՛։ 24 Այլ զի գիտասջիք՝ եթէ իշխանութիւն ունի Որդի մարդոյ յերկրի՝ թողուլ զմեղս։ Ասէ ցանդամալոյծն. Քե՛զ ասեմ՝ արի՛ ա՛ռ զմահիճս քո, եւ ե՛րթ ՚ի տուն քո[1086]։ 25 Եւ առժամայն յարուցեալ առաջի ամենեցուն, առ զիւրեւ՝ յորոյ վերայ անկեալն դնէր, գնա՛ց ՚ի տուն իւր, եւ փառաւո՛ր առնէր զԱստուած[1087]։ 26 Զարմանք կալան զամենեսին, եւ փառաւո՛ր առնէին զԱստուած. լի՛ եղեն ահիւ՝ եւ ասեն, եթէ տեսա՛ք այսօր՝ նո՛ր նշան[1088]։
ԺԴ բզ 27 Եւ յետ այնորիկ՝ ե՛լ անտի, եւ ետես մաքսաւո՛ր մի՝ որում անուն էր Ղ՚եւի, զի նստէ՛ր ՚ի մաքսաւորութեան. եւ ասէ ցնա. Ե՛կ զկնի իմ։ 28 Եւ թողեա՛լ զամենայն՝ յարեաւ գնաց զկնի նորա[1089]։ 29 Եւ արար ընդունելութիւն մեծ նմա Ղ՚եւի ՚ի տան իւրում. եւ էր ժողովուրդ բազում մաքսաւորաց, եւ այլոց՝ որ էին բազմեալ ընդ նոսա[1090]։ 30 Եւ տրտնջէին փարիսեցիքն եւ դպիրքն նոցա զնմանէ առ աշակերտսն նորա՝ եւ ասէին. Ընդէ՞ր ընդ մաքսաւորս եւ ընդ մեղաւորս ուտէք եւ ըմպէք[1091]։ 31 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնոսա. Ո՛չ են պիտոյ բժիշկք ողջոց, այլ՝ հիւանդաց[1092]. 32 ո՛չ եկի կոչել զարդարս, այլ զմեղաւո՛րս յապաշխարութիւն[1093]։ 33 Եւ նոքա ասեն ցնա. Ընդէ՞ր աշակերտքն Յովհաննու պահե՛ն ստէպ, եւ խնդրուածս առնեն, նո՛յնպէս եւ փարիսեցւոցն. եւ քո՛յքդ ուտեն եւ ըմպեն[1094]։ 34 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Միթէ՝ կարօ՞ղ էք մանկանց առագաստի, մինչ փեսայն ընդ նոսա իցէ՝ հրամա՛ն տալ պահել։ 35 Եկեսցեն աւուրք՝ յորժամ բարձցի ՚ի նոցանէ փեսայն, ապա՛ պահեսցեն յաւուրսն յայնոսիկ[1095]։ 36 Ասա՛ց եւ առակ մի առ նոսա, թէ ո՛չ ոք արկանէ ՚ի նոր հանդերձէ ՚ի վերայ հնացեա՛լ ձորձոյ. ապա թէ ոչ՝ եւ զնո՛րն պատառէ, եւ ընդ հնոյն չմիաբանի կապերտն որ ՚ի նորոյն[1096]։ 37 Եւ ո՛չ ոք արկանէ գինի նոր ՚ի տիկս հինս. ապա թէ ոչ՝ պայթուցանէ՛ գինին նոր զտիկսն հինս. ինքն հեղու, եւ տիկքն կորնչին։ 38 Այլ գինի նոր՝ ՚ի տիկս նորս արկանելի՛ է, եւ երկոքին պահին։ 39 Եւ ո՛չ ոք ըմպէ զհինն՝ եւ կամիցի զնորն. քանզի ասէ՝ թէ հինն քաղցրագո՛յն է[1097]։
բէ 1 Եւ եղեւ ՚ի շաբաթու յերկրորդում առաջնոյն՝ անցանե՛լ նմա ընդ արտորայսն. եւ աշակերտքն նորա կորզէին հասկ՝ շփէին ընդ ափ, եւ ուտէին։ 2 Եւ ոմանք ՚ի փարիսեցւոցն ասեն ցնոսա. Զի՞նչ գործէք՝ զոր չէ՛ օրէն ՚ի շաբաթու[1098]։ 3 Պատասխանի ետ նոցա Յիսուս եւ ասէ. Չիցէ՞ ընթերցեալ ձեր՝ զոր արարն Դա՛ւիթ, յորժամ քաղցեա՛ւն ինքն՝ եւ որ ընդ նմա՛յն էին[1099]։ 4 Զիա՞րդ եմո՛ւտ նա ՚ի տունն Աստուծոյ, եւ զհացն զառաջաւորութեան եկեր՝ եւ ետ ա՛յնոցիկ որ ընդ նմայն էին. զոր ո՛չ էր օրէն ուտել, բայց միայն քահանայապետիցն[1100]։ 5 Եւ ասէ ցնոսա. Տէր է Որդի մարդոյ եւ շաբաթու։
ԺԵ 6 Եւ եղեւ ՚ի միւսում շաբաթուն մտանել նմա ՚ի ժողովուրդն՝ եւ ուսուցանել. եւ է՛ր անդ այր մի, եւ ձեռն իւր աջ՝ գօսացեալ էր[1101]։ 7 Եւ սպասէին նմա դպիրքն եւ փարիսեցիք՝ թէ ՚ի շաբաթուն բժշկիցէ, զի գտանիցեն չարախօսութիւն զնմանէ։ 8 Եւ նա գիտէ՛ր զխորհուրդս նոցա. ասէ ցայրն՝ որոյ ձեռնն գօսացեալ էր. Արի՝ ա՛նց ՚ի մէջ։ Եւ նա յարուցեալ եկաց[1102]։ 9 Ասէ ցնոսա Յիսուս. Հարցի՛ց ինչ զձեզ. Զի՞նչ արժան է ՚ի շաբաթու, բարի՞ ինչ առնել՝ եթէ չա՛ր գործել, ոգի մի ապրեցուցանե՛լ թէ կորուսանել[1103]։ 10 Եւ հայեցեալ շուրջ զամենեքումբք զայրագին, ասէ ցնա. Ձըգեա՛ զձեռն քո։ Եւ նա ձըգեաց, եւ հաստատեցաւ ձեռն նորա իբրեւ զմեւսն[1104]։ 11 Նոքա լցա՛ն յիմարութեամբ, եւ խօսէին ընդ միմեանս, թէ զի՞նչ առնիցեն Յիսուսի[1105]։ գկ 12 Եւ եղեւ ընդ աւուրսն ընդ այնոսիկ՝ ե՛լ ՚ի լեառն կալ յաղօթս. եւ հանէր զգիշերն ՚ի գլո՛ւխ յաղօթսն Աստուծոյ։
ԺԶ 13 Եւ իբրեւ ա՛յգ եղեւ՝ կոչեաց զաշակերտսն իւր, եւ ընտրեաց ՚ի նոցանէ երկոտասանս. զորս եւ առաքեա՛լս անուանեաց։ 14 ԶՍի՛մովն՝ զոր եւ Պե՛տրոսն անուանեաց, եւ զԱնդրէ՛աս եղբայր նորին, եւ զՅա՛կովբոս, եւ զՅովհա՛ննէս, եւ զՓիլիպպոս, եւ զԲարթողովմէոս[1106], 15 եւ զՄատթէ՛ոս, եւ զԹո՛վմաս, եւ զՅա՛կովբոս Ալփեայ, եւ զՍի՛մովն զկոչեցեալն Նախանձայոյզ, 16 եւ զՅո՛ւդա Յակովբայ, եւ զՅուդա Սկարիովտացի՝ որ եղեւ իսկ մատնիչ[1107]։ 17 Եւ իջեալ նոքօ՛ք հանդերձ ՚ի տեղի մի տափարակ. եւ ժողով աշակերտացն նորա, եւ բազմութիւն յոյժ ժողովրդեանն յամենայն Հրեաստանէ, եւ յԵրուսաղեմէ, եւ յայնմ կողմանէ, եւ ՚ի ծովեզերէն Տիւրոսի եւ Սիդոնի. 18 որ եկին լսել ՚ի նմանէ, եւ բժշկել ՚ի հիւանդութենէ իւրեանց. եւ նեղեալքն յայսոց պղծոց բժշկէին։ 19 Եւ ամենայն ժողովուրդն խնդրէր մերձենա՛լ ՚ի նա, զի զօրութիւն բազում ելանէ՛ր ՚ի նմանէ՝ եւ բժշկէ՛ր զամենեսին[1108]։
ԺԷ 20 Եւ նա՝ ամբա՛րձ զաչս իւր յաշակերտսն իւր՝ եւ ասէ. Երանի՛ աղքատացդ հոգւով, զի ձե՛ր է արքայութիւն Աստուծոյ[1109]։ 21 Երանի՛ որ քաղցեալ են այժմ, զի յագեսցին։ Երանի՛ որ լան այժմ, զի ծիծաղեսցին[1110]։ 22 Երանի՛ է ձեզ յորժամ նախատիցեն զձեզ մարդիկ, եւ յորժամ որոշիցեն զձեզ՝ եւ ատիցեն, եւ հանիցեն անուն չար զձէնջ վասն Որդւոյ մարդոյ[1111]։ 23 Ուրա՛խ լիջիք յաւուր յայնմիկ եւ ցնծասջի՛ք, զի ահա՝ վարձք ձեր բազում են յերկինս. ըստ դմի՛ն օրինակի առնէին մարգարէիցն հարք իւրեանց[1112]։ 24 Բայց վա՛յ ձեզ մեծատանցդ. զի ընկալայք զմխիթարութիւն ձեր։ 25 Վա՛յ ձեզ որ յագեալդ էք այժմ, զի քաղցիցէք. վա՛յ ձեզ որ ծիծաղիքդ այժմ, զի սգայցէք եւ լայցէք[1113]։ 26 Վա՛յ ձեզ՝ յորժամ բարի՛ ասիցեն զձէնջ ամենայն մարդիկ, զի ա՛յդպէս առնէին սուտ մարգարէիցն հարք նոցա[1114]։ 27 Այլ ձեզ ասեմ որ լսէքդ. Սիրեցէ՛ք զթշնամիս ձեր, բարի՛ արարէք ատելեաց ձերոց։ 28 Օրհնեցէ՛ք զանիծիչս ձեր. աղօ՛թս արարէք ՚ի վերայ նեղչաց ձերոց։ 29 Որ հարկանէ զծնօտ քո, մատո՛ նմա եւ զմեւսն. եւ որ հանէ ՚ի քէն զբաճկոն քո, մի՛ արգելուր ՚ի նմանէ եւ զշապիկս[1115]։ 30 Ամենայնի՝ որ խնդրէ ՚ի քէն՝ տո՛ւր, եւ զոր ինչ հանէ ոք ՚ի քէն՝ մի՛ պահանջեր[1116]։ 31 Եւ որպէս կամիք թէ արասցեն ձեզ մարդիկ, ա՛յնպէս արասջիք եւ դուք նոցա։ 32 Եւ եթէ սիրէք դուք զսիրելիս ձեր, զի՞նչ շնորհ է ձեր. զի եւ մեղաւորք սիրեն զսիրելիս իւրեանց[1117]։ 33 Եւ եթէ բարի՛ առնէք բարերարաց ձերոց, ո՞ր շնորհ է ձեր. զի եւ մեղաւո՛րք զնոյն գործեն։ 34 Եւ եթէ տայք փո՛խ այնոցիկ՝ յորոց ա՛կն ունիք առնուլ, ո՞ր շնորհ է ձեր. քանզի եւ մեղաւո՛րք մեղաւորաց փոխ տան, զի առցեն անդէն զկշիռն[1118]։ 35 Բայց սիրեցէ՛ք զթշնամիս ձեր, եւ բարի՛ արարէք ատելեաց ձերոց, եւ տո՛ւք փոխ՝ ուստի ո՛չ ակն ունիցիք առնուլ. եւ եղիցին վարձք ձեր բազում, եւ եղիջի՛ք որդիք Բարձրելոյ. զի նա՝ քա՛ղցր է ՚ի վերայ չարաց եւ ապաշնորհաց[1119]։ 36 Եւ եղերո՛ւք գթա՛ծք՝ որպէս եւ Հայրն ձեր գթա՛ծ է[1120]։ 37 Մի՛ դատիք՝ եւ ո՛չ դատիցիք. մի՛ պատժէք՝ եւ ո՛չ պատժիցիք, արձակիցէ՛ք եւ արձակիցի՛ք[1121]։ 38 Տո՛ւք՝ եւ տացի՛ ձեզ. չափ բարւոք թաթաղուն շարժուն զեղուն՝ տացե՛ն ՚ի գոգս ձեր. նովին չափով որով չափէք՝ չափեսցի՛ ձեզ[1122]։ 39 Ասա՛ց եւ առակ մի առ նոսա. Միթէ կարիցէ՞ կոյր կուրի՛ առաջնորդել, ոչ ապաքէն երկոքին ՚ի խորխորատ անկանիցին[1123]։ 40 Ո՛չ է աշակերտ լա՛ւ քան զվարդապետ իւր. ամենայն կատարեալն՝ եղիցի իբրեւ զվարդապե՛տ իւր։ 41 Զի՞ տեսանես զշիւղ յական եղբօր քոյ, եւ ՚ի քում ական զգերանդ՝ ո՛չ նշմարես[1124]։ 42 Կամ զիա՞րդ կարես ասել ցեղբայր քո. Ե՛ղբայր՝ թող հանի՛ց զշիւղդ յականէ քումմէ, եւ դու ՚ի քո՛ւմ ական զգերանդ ո՛չ տեսանես. կե՛ղծաւոր՝ հա՛ն նախ զգերանդ յականէ քումմէ, եւ ապա՛ հայեսջիր հանել զշիւղ յականէ՛ եղբօր քոյ[1125]։ 43 Զի ո՛չ է ծառ բարի՛, որ առնէ պտուղ չար եւ ո՛չ դարձեալ ծառ չար՝ որ առնէ պտուղ բարի[1126]. 44 զի իւրաքանչիւր ծառ ՚ի պտղոյ իւրմէ ճանաչի։ Զի ո՛չ եթէ ՚ի փշոց քաղեն թուզ, եւ ո՛չ ՚ի մորենւոյ կթեն խաղող։ 45 Մարդ բարի՝ ՚ի բարի՛ գանձուց սրտի իւրոյ բղխէ՛ զբարի, եւ մարդ չար՝ ՚ի չարէ՛ն բղխէ զչար. քանզի ՚ի յաւելուածո՛յ սրտին խօսի բերան նորա[1127]։ 46 Զի՞ կոչէք զիս՝ Տէր՝ Տէր, եւ զոր ասեմն ո՛չ առնէք։ 47 Ամենայն որ գայ առ իս, եւ լսէ զբանս իմ՝ եւ առնէ զնոսա, ցուցի՛ց ձեզ ո՛ւմ նման է[1128]։ 48 Նմա՛ն է առն, որ շինիցէ տուն. որ փորեա՛ց եւ խորեա՛ց, եւ ե՛դ հիմն ՚ի վերայ վիմի. ՚ի յառնել հեղեղաց՝ բախեաց գետ զտունն, եւ ո՛չ կարաց շարժել զնա. զի հաստատեա՛լ էր հիմնն ՚ի վերայ վիմի[1129]։ 49 Իսկ որ լսէ զբանս իմ՝ եւ ո՛չ առնէ, նմա՛ն է առն որ շինիցէ տուն ՚ի վերայ հողոյ առա՛նց հիման. զոր բախեաց գետ, եւ վաղվաղակի՛ անկաւ. եւ եղեւ կործանումն տանն այնորիկ մե՛ծ։
ԺԸ գբ 1 Եւ իբրեւ կատարեաց զամենայն բանս իւր ՚ի լսելիս ժողովրդեանն, եմո՛ւտ ՚ի Կափառնաում[1130]։ 2 Հարիւրապետի՛ ուրումն ծառայ՝ չարաչա՛ր հիւանդացեալ՝ մե՛րձ էր ՚ի վախճանել, որ էր նմա պատուական։ 3 Իբրեւ լուաւ զՅիսուսէ, առաքեաց զծերսն ՚ի Հրեից, աղաչել զնա՝ զի եկեսցէ ապրեցուսցէ՛ զծառայն նորա[1131]։ 4 Եւ նոքա եկեալ առ Յիսուս՝ աղաչէին զնա ստէպ՝ եւ ասէին, թէ արժանի՛ է որում զշնորհս զայս առնես. 5 զի սիրէ՛ զազգս մեր, եւ զժողովրդանոցն՝ նա՛ շինեաց մեզ։ 6 Եւ Յիսուս գնաց ընդ նոսա. իբրեւ ոչինչ կարի հեռի էր ՚ի տանէն, յղեա՛ց առ նա հարիւրապետն բարեկամս՝ եւ ասէ ցնա. Տէր՝ մի՛ ինչ աշխատ լինիր, զի չե՛մ բաւական եթէ ընդ յարկաւ իմով մտանիցես[1132]։ 7 Վասն որոյ եւ ո՛չ զանձն համարեցայ արժանի առ քեզ գալոյ. այլ ասա՛ բանիւ՝ եւ բժշկեսցի՛ մանուկս իմ։ 8 Քանզի եւ ես ա՛յր մի եմ՝ կարգեալ ընդ իշխանութեամբ. ունիմ ընդ ինեւ զինուո՛րս. եւ ասեմ սմա. Ե՛րթ, եւ երթա՛յ. եւ այլում՝ թէ ե՛կ, եւ գայ. եւ ծառայի իմում՝ թէ արա՛ զայս, եւ առնէ՛։ 9 Եւ իբրեւ լուաւ զայս Յիսուս՝ զարմացա՛ւ, դարձա՛ւ առ ժողովուրդն որ երթային զհետ նորա եւ ասէ. Ամէն ասե՛մ ձեզ՝ թէ եւ ո՛չ յԻսրայէլի՛ այսչափ հաւատս գտի[1133]։ 10 Եւ դարձա՛ն անդրէն պատգամաւորքն ՚ի տուն, եւ գտին զծառայն հիւանդ՝ բժշկեա՛լ։
ԺԹ գգ 11 Եւ եղեւ ՚ի վաղիւն երթա՛յր ՚ի քաղաք մի, որում անուն էր Նայի՛ն. երթայի՛ն ընդ նմա եւ աշակերտք նորա, եւ ժողովուրդ բազում[1134]։ 12 Իբրեւ մե՛րձ եղեւ ՚ի դուռն քաղաքին, եւ ահա՝ ելանէ՛ր մեռեալ մի, որդի՝ միամօ՛ր մօր իւրոյ, եւ նա՝ էր այրի՛. եւ ժողովուրդ բազում քաղաքին՝ է՛ր ընդ նմա[1135]։ 13 Իբրեւ ետես զնա Տէր՝ գթացա՛ւ ՚ի նա՝ եւ ասէ. Մի՛ լար[1136]։ 14 Եւ մատուցեալ մերձեցա՛ւ ՚ի դագաղսն. եւ որ բարձեալն տանէին՝ զտեղի՛ առին. եւ ասէ. Պատանի՛ դու՝ քեզ ասեմ, արի՛։ 15 Կանգնեցա՛ւ նստա՛ւ մեռեալն, եւ սկսաւ խօսե՛լ. եւ ետ զնա ցմա՛յր իւր[1137]։ 16 Եւ ա՛հ կալաւ զամենեսին, եւ փառաւո՛ր առնէին զԱստուած՝ եւ ասէին, թէ մարգարէ՛ ոմն մեծ յարուցեա՛լ է ՚ի միջի մերում, եւ թէ ա՛յց արար Աստուած ժողովրդեան իւրում ՚ի բարութիւն։ 17 Եւ ե՛լ զրոյցս այս ընդ ամենայն Հրեաստան վասն նորա. եւ ընդ ամենայն կողմանս աշխարհին։
Ի 18 Եւ պատմեցին Յովհաննու աշակե՛րտքն իւր վասն ամենայնի այսորիկ։ 19 Եւ կոչեաց առ ինքն երկուս ոմանս յաշակերտաց իւրոց Յովհաննէս, առաքեա՛ց առ Տէր եւ ասէ. Դո՛ւ ես որ գալոցն ես՝ եթէ այլում ակն կալցուք։ 20 Եւ եկեալ առ նա արքն՝ ասեն. Յովհա՛ննէս մկրտիչ առաքեաց զմեզ առ քեզ՝ եւ ասէ. Դո՛ւ ես որ գալոցն ես եթէ այլում ա՛կն կալցուք[1138]։ 21 Եւ ՚ի նմին ժամու բժշկեա՛ց զբազումս ՚ի հիւանդութեանց եւ ՚ի հարուածոց եւ յայսո՛ց չարաց, եւ կուրաց բազմաց շնորհեաց տեսանե՛լ։ 22 Պատասխանի ետ նոցա եւ ասէ. Երթայք պատմեցէ՛ք Յովհաննու՝ զոր տեսէքդ եւ լուայք. զի կոյրք՝ տեսանե՛ն, եւ կաղք գնա՛ն, բորոտք՝ սրբին, խուլք՝ լսե՛ն, մեռեալք՝ յառնե՛ն, աղքատք՝ աւետարանի՛ն[1139]. 23 եւ երանի՛ իցէ՝ որ ո՛չ գայթագղիցի յիս[1140]։ 24 Եւ իբրեւ գնացին հրեշտակքն Յովհաննու, սկսաւ խօսել ընդ ժողովուրդսն վասն Յովհաննու. Զի՞նչ ելէք յանապատն տեսանել, եղէ՞գն շարժուն ՚ի հողմոյ[1141]։ 25 Այլ զի՞նչ ելէք տեսանել, ա՞յր ՚ի հանդերձս փափկութեան զարդարեալ. ահաւանիկ՝ որ ՚ի հանդերձս երեւելիս եւ ՚ի փափկութեան են՝ յարքունի՛ս են։ 26 Այլ զի՞նչ ելէք տեսանել, մարգարէ՞. այո՛, ասե՛մ ձեզ՝ առաւե՛լ եւս քան զմարգարէ[1142]։ 27 Զի սա՛ է՝ վասն որոյ գրեալն է, թէ ահա՝ առաքեմ զհրեշտակ իմ առաջի քոյ՝ որ յարդարեսցէ զճանապարհ քո առաջի քոյ[1143]։ 28 Ամէն ասե՛մ ձեզ. Մեծ ՚ի ծնունդս կանանց՝ մարգարէ, քան զՅովհաննէս ո՛չ ոք է. բայց փոքրիկն յարքայութեան Աստուծոյ՝ մե՛ծ է քան զնա։ 29 Եւ ամենայն ժողովուրդն իբրեւ լուան, եւ մաքսաւորքն, արդարացուցի՛ն զԱստուած. զի մկրտեցան ՚ի մկրտութիւնն Յովհաննու[1144]։ 30 Իսկ փարիսեցիքն եւ օրինականքն, զխորհուրդն Աստուծոյ անարգեցին յանձինս իւրեանց, զի ո՛չ մկրտեցան ՚ի նմանէ։ 31 Արդ՝ ո՞ւմ նմանեցուցից զմարդիկ ազգիս այսորիկ, եւ ո՞ւմ իցեն նմանօղք։ 32 Նմա՛ն են մանկտւո՛յ որ ՚ի հրապարակս նստիցին, կարդայցե՛ն զմիմեանս եւ ասիցեն. Փողս հարա՛ք ձեզ՝ եւ ո՛չ կաքաւեցէք. ողբացաք՝ եւ ո՛չ լացէք[1145]։ 33 Եկն՝ Յովհա՛ննէս մկրտիչ՝ ո՛չ ուտէր եւ ո՛չ ըմպէր, եւ ասէիք. Դեւ՛ գոյ ՚ի նմա[1146]։ 34 Եկն Որդի մարդոյ՝ ուտէ՛ եւ ըմպէ, եւ ասէք. Ահա՝ ա՛յր կերօղ եւ արբեցօղ՝ բարեկամ մաքսաւորա՛ց եւ մեղաւորաց[1147]։ 35 Եւ արդարացա՛ւ իմաստութիւն յորդւոց իւրոց[1148]։
ԻԱ գդ 36 Աղաչէր ոմն զնա ՚ի փարիսեցւոցն՝ զի կերիցէ՛ ճաշ ընդ նմա. եւ մտեալ ՚ի տուն փարիսեցւոյն՝ բազմեցա՛ւ[1149]։ 37 Եւ կին մի էր ՚ի քաղաքին մեղաւո՛ր. իբրեւ գիտաց թէ բազմեալ է ՚ի տան փարիսեցոյն, բերեալ շի՛շ մի իւղոյ ազնուի[1150]. 38 կա՛յր յետոյ առ ոտս նորա, լա՛յր. եւ արտասուօքն սկսաւ թանա՛լ զոտս նորա, եւ հերով գլխոյ իւրոյ ջնջէ՛ր. եւ համբուրէ՛ր զոտս նորա, եւ օծանէ՛ր իւղովն։ 39 Եւ տեսեալ փարիսեցոյն որ կոչեաց զնա, ասէ՛ր ընդ միտս իւր. Սա՛ թէ մարգարէ ոք էր, ապա գիտէ՛ր թէ ո՞վ՝ կամ որպիսի՞ ոք կին մերձենայ ՚ի սա. զի մեղաւո՛ր է[1151]։ 40 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնա. Սի՛մովն, ունիմ ինչ ասե՛լ քեզ։ Եւ նա ասէ. Ասա՛ վարդապետ։ Եւ ասէ. 41 Երկու պարտապանք էին ուրումն փոխատուի. մին՝ պարտէր հինգ հարեւր դահեկան, եւ մեւսն յիսո՛ւն։ 42 Եւ իբրեւ ո՛չ գոյր նոցա հատուցանել, երկոցո՛ւնց շնորհեաց. արդ ասա՛՝ ո՞վ առաւել սիրեսցէ զնա[1152]։ 43 Ասէ Սիմովն. Ինձ այսպէս թուի՝ եթէ որում զբազո՛ւմն շնորհեաց։ Եւ նա ասէ ցնա. Ուղի՛ղ դատեցար։ 44 Եւ դարձեալ ՚ի կինն կողմն, ասէ՛ ցՍիմովն. Տեսանե՛ս զայս կին, մտի՛ ՚ի տուն քո ջուր ոտից իմոց ո՛չ ետուր, իսկ սա՝ արտասուօ՛ք իւրովք եթա՛ց զոտս իմ, եւ հերով իւրով ջնջեաց[1153]։ 45 Համբոյր մի դու ո՛չ ետուր ինձ, սա՝ ա՛ւասիկ յորմէ հետէ մտեալ եմ, ո՛չ դադարեաց ՚ի համբուրելոյ զոտս իմ։ 46 Իւղով զգլուխ իմ ո՛չ օծեր, սա՝ իւղո՛վ անուշիւ օծ։ 47 Վասն որոյ ասե՛մ քեզ. Թողեա՛լ լիցին սմա մեղք իւր բազումք, զի յո՛յժ սիրեաց. զի որում շա՛տ թողուցու՝ շա՛տ սիրէ, եւ որում սակաւ՝ սակաւ[1154]։ 48 Եւ ասէ ցնա. Թողեա՛լ լիցին քեզ մեղք քո։ 49 Եւ սկսան որ բազմեալն էին ընդ նմա՝ ասել ընդ միտս իւրեանց. Ո՞վ է սա՝ որ զմեղս թողու[1155]։ 50 Եւ նա՝ ասէ ցկինն. Հաւատք քո կեցուցին զքեզ, ե՛րթ ՚ի խաղաղութիւն։
գե 1 Եւ եղեւ յետ այնորիկ, եւ ինքն շրջէր ընդ քաղա՛քս եւ ընդ գեղս, քարոզէր եւ աւետարանէր զարքայութիւն Աստուծոյ. եւ երկոտասանքն ընդ նմա[1156]. 2 եւ կանա՛յք ոմանք՝ որ բժշկեալ էին յայսո՛ց չարաց եւ ՚ի հիւանդութենէ. Մարիամ՝ որ կոչէր Մագդաղէնացի, յորմէ եւթն դեւն ելեալ էր[1157]. 3 եւ Յովաննա՛ կի՛ն՝ Քուզայ հազարապետին Հերովդի. եւ Շուշան, եւ այլք բազումք որք պաշտէին զնա յընչից իւրեանց։
ԻԲ 4 Եւ ՚ի ժողովել բազում ժողովրդոց, եւ ըստ քաղաքաց քաղաքաց եկելոցն առ նա, ասէ՛ առակաւ[1158]։ 5 Ե՛լ սերմանացան՝ սերմանե՛լ զսերմանիս իւր. եւ ՚ի սերմանելն իւրում, էր որ անկաւ առ ճանապարհաւ՝ եւ եղեւ կոխա՛ն, եւ թռչո՛ւնք երկնից կերան զնա[1159]։ 6 Եւ այլն անկաւ յապառաժի՛. եւ ընդ բուսանելն՝ չորացա՛ւ, առ ՚ի չգոյէ հիւթոյ։ 7 Եւ այլն անկաւ ՚ի մէ՛ջ փշոց, եւ ընդ նմին բուսեալ փշոցն՝ հեղձուցի՛ն զնա։ 8 Եւ այլն անկաւ յերկի՛ր բարի եւ պարարտ, եւ բուսեալ՝ արար պտո՛ւղ հարիւրապատիկ։ Զայս իբրեւ խօսեցաւ, ասէ՛. Որ ունիցի ականջս լսելոյ՝ լուիցէ՛[1160]։ 9 Հարցանէին զնա աշակերտքն՝ թէ զի՞նչ իցէ առակն։ 10 Եւ նա՝ ասէ. Ձե՛զ տուեալ է գիտել զխորհուրդս արքայութեան Աստուծոյ, բայց այլոցն առակօ՛ք, զի տեսցեն՝ եւ մի՛ տեսցեն, եւ լուիցեն՝ եւ մի՛ իմասցին։ 11 Բայց առակն ա՛յս ինչ է։ Սերմն՝ բա՛նն Աստուծոյ է։ 12 Եւ որք առ ճանապարհաւն, այնոքիկ են՝ որ լսենն, եւ ապա գա՛յ Սատանայ՝ հանէ՛ զբանն ՚ի սրտից նոցա, զի մի՛ հաւատասցեն՝ եւ ապրեսցին[1161]։ 13 Եւ որք յապառաժին, որք յորժամ լսիցեն, խնդութեամբ ընդունին զբանն, եւ արմատս ո՛չ ունիցին. որք առ ժամանակ մի հաւատան, եւ ՚ի ժամանակի փորձութեան հեռանա՛ն[1162]։ 14 Իսկ որ ՚ի մէջ փշոցն անկաւ՝ նոքա՛ են, որ իբրեւ լսեն զբանն՝ եւ ՚ի հոգս եւ ՚ի մեծութիւն եւ ՚ի ցանկութիւն աշխարհիս զբաղեալ՝ հեղձնուն եւ անպտո՛ւղ լինին։ 15 Իսկ որ յերկիրն պարարտ, որոց բարւոք եւ զուարթագին սրտիւ լուեալ զբանն՝ ընդունին, եւ տան պտուղ համբերութեամբ[1163]։ 16 Ո՛չ ոք լուցանէ ճրագ՝ եւ թաքուցանէ ընդ կարասեաւ, կամ դնէ ընդ մահճօք. այլ ՚ի վերայ աշտանակի՛ դնէ, զի որ մտանեն՝ զլո՛յս տեսցեն[1164]։ 17 Չի՛ք ինչ ծածուկ՝ որ ոչ յա՛յտ լիցի. եւ ո՛չ գաղտնի՝ որ ոչ ծանիցի, եւ եկեսցէ ՚ի յայտ։ 18 Տեսէ՛ք այսուհետեւ զիարդ լսէքդ. զի ոյր գուցէ՝ տացի՛ նմա, եւ ոյր ոչն գուցէ՝ եւ զոր կարծէն թէ ունիցի՝ բարձցի՛ ՚ի նմանէ։ 19 Եկի՛ն առ նա մայրն եւ եղբարք իւր, եւ ո՛չ կարէին հասանե՛լ ՚ի նա՝ վասն բազմութեանն։ 20 Ա՛զդ եղեւ նմա՝ եւ ասեն. Մայր քո եւ եղբարք քո՝ կա՛ն արտաքոյ՝ եւ կամին զքեզ տեսանե՛լ։ 21 Եւ ասէ ցնոսա. Մայր իմ եւ եղբարք իմ սոքա են, որ զբանն Աստուծոյ լսեն՝ եւ առնե՛ն։
ԻԳ գզ 22 Եւ եղեւ ՚ի միում յաւուրց, ինքն ե՛լ ՚ի նաւ՝ եւ աշակերտք նորա, եւ ասէ ցնոսա. Եկա՛յք անցցո՛ւք յայնկոյս ծովակիս։ Եւ գնացին[1165]։ 23 Եւ մինչ դեռ նաւէին՝ ՚ի քո՛ւն եմուտ. եւ էջ մրրիկ հողմոյ ՚ի ծովակն՝ եւ ուռնոյր, եւ տագնապէին։ 24 Մատուցեալ զարթուցի՛ն զնա՝ եւ ասեն. Վարդապե՛տ վարդապետ՝ կորնչի՛մք աւասիկ։ Եւ նա՝ յարուցեալ սաստեաց հողմոյն, եւ խռովութեան ջրոցն՝ եւ հանդարտեցի՛ն, եւ եղեւ խաղաղութիւն[1166]։ 25 Ասէ ցնոսա. Ո՞ւր են հաւատք ձեր։ Եւ զահի՛ հարեալ զարմացան, եւ ասէին ցմիմեանս. Ո՞վ արդեւք իցէ սա՝ զի եւ հողմոց եւ ջրոց հրաման տայ, եւ հնազանդի՛ն սմա[1167]։
ԻԴ 26 Եւ նաւեցին իջի՛ն յաշխարհն Գերգեսացւոց. որ է յա՛յն կոյս հանդէպ Գալիլեա։ 27 Եւ ընդ ելանելն նորա ՚ի ցամաք, պատահեա՛ց այր մի ՚ի քաղաքէն՝ յորում էին դեւք. եւ բազո՛ւմ ժամանակս չէ՛ր հանդերձ զգեցեալ՝ եւ ո՛չ ՚ի տան բնակեալ, այլ ՚ի գերեզմա՛նս[1168]։ 28 Եւ տեսեալ զՅիսուս, աղաղակեաց եւ անկա՛ւ առաջի նորա, եւ ասէ մեծաձայն. Զի՞ կայ՝ իմ եւ քո՝ Յիսուս Որդի Աստուծոյ Բարձրելոյ, աղաչեմ զքեզ՝ մի՛ տանջեր զիս։ 29 Քանզի հրաման տայր այսոյն պղծոյ՝ ելանե՛լ ՚ի մարդոյ անտի. զի բազում ժամանակս յափշտակեալ էր զնա, եւ կապէ՛ր ՚ի շղթայս՝ եւ պահէր յերկաթս, եւ խզէր զկապանսն, եւ վարէր ՚ի դիւէն յանապատ[1169]։ 30 Եհարց ցնա Յիսուս՝ եւ ասէ. Զի՞նչ անուն է քեզ։ Եւ նա՝ ասէ. Լեգէո՛վն։ Զի դեւք բազումք մտեալ էին ՚ի նա[1170]։ 31 Եւ աղաչէին զնա՝ զի մի՛ հրաման տացէ նոցա երթալ յանդունդս։ 32 Եւ է՛ր անդ՝ երամակ մի խոզից բազմաց՝ արօտական ՚ի լերինն. եւ աղաչեցին զնա՝ զի հրաման տացէ նոցա մտանե՛լ ՚ի նոսա. եւ հրամայեաց նոցա[1171]։ 33 Եւ ելեալ դեւքն յառնէն, մտի՛ն ՚ի խոզեանն. եւ դիմեա՛ց երամակն ՚ի գահէ անտի ՚ի ծովակն՝ եւ հեղձա՛ւ[1172]։ 34 Իբրեւ տեսին խոզարածքն զիրսն որ եղեն՝ փախեա՛ն, եւ պատմեցի՛ն ՚ի քաղաքին եւ յագարակսն։ 35 Եւ իբրեւ ելին տեսանել զգործսն, եւ եկին առ Յիսուս, եւ գտին զայրն ուստի դեւքն ելեալ էին, զգեցեալ եւ զգաստացեալ նստէր առ ոտսն Յիսուսի, եւ երկեա՛ն[1173]։ 36 Պատմեցի՛ն նոցա որոց տեսեալն էր՝ թէ զիա՞րդ փրկեցաւ դիւահարն։ 37 Եւ աղաչէր զնա ամենայն բազմութիւնն շուրջ զկողմամբքն Գերգեսացւոց՝ գնա՛լ ՚ի սահմանացն նոցա, քանզի ահի՛ւ մեծաւ տագնապէին. եւ նա՝ մտեալ ՚ի նաւ, դարձա՛ւ անդրէն։ 38 Աղաչէր զնա՝ այրն ուստի դեւքն ելեա՛լ էին՝ շրջե՛լ ընդ նմա. արձակեաց զնա՝ եւ ասէ. 39 Դա՛րձ ՚ի տուն քո եւ պատմեա՛ զոր միանգամ արար քեզ Աստուած։ Գնա՛ց ՚ի քաղաքն՝ եւ քարոզէ՛ր զոր ինչ արար նմա Յիսուս։ 40 Եւ իբրեւ դարձաւ անդրէն Յիսուս, ընկալա՛ւ զնա ժողովուրդն. քանզի ամենեքեա՛ն ակն ունէին նմա։
ԻԵ 41 Եւ ահա՝ եկն ա՛յր մի՝ որում անուն էր Յայրոս, եւ նա էր իշխա՛ն ժողովրդեանն. անկեալ առ ոտսն Յիսուսի, աղաչէր զնա՝ մտանե՛լ ՚ի տուն նորա[1174]. 42 զի դուստր մի՝ միամօ՛ր էր նորա, ամաց իբրեւ երկոտասանից, եւ էր մե՛րձ ՚ի մահ. եւ ընդ երթալն նորա՝ ժողովուրդքն նեղէի՛ն զնա[1175]։
ԻԶ 43 Եւ կին մի՝ էր ՚ի տեռատեսութեան արեան յամաց երկոտասանից, որում ո՛չ էր լիեալ հնար յումեքէ բժշկել[1176]։ 44 Մատուցեալ յետոյ մերձեցա՛ւ ՚ի քղանցս հանդերձի նորա. եւ նոյն ժամայն՝ եկա՛ց բղխումն արեան նորա[1177]։ 45 Եւ ասէ Յիսուս. Ո՞վ է որ մերձեցաւն յիս։ Իբրեւ ամենեքեան ուրանային, ասէ Պե՛տրոս՝ եւ որ ընդ նմա էին. Վա՛րդապետ՝ ժողովո՛ւրդքդ պնդեն եւ նեղեն զքեզ[1178]։ 46 Եւ ասէ Յիսուս. Ո՛մն մերձեցաւ յիս, քանզի գիտացի՝ եթէ զօրութիւն ել յինէն։ 47 Իբրեւ ետես կինն՝ թէ ո՛չ ծածկեցաւ ՚ի նմանէ, ե՛կն դողալով՝ եւ անկա՛ւ առաջի նորա թէ վասն որո՞յ իրաց մերձեցաւ ՚ի նա, եւ պատմեա՛ց առաջի ամենայն ժողովրդեանն. եւ թէ ո՞րպէս բժշկեցաւ առժամայն[1179]։ 48 Եւ ասէ. Քաջալերեա՛ց դուստր՝ հաւատք քո կեցուցի՛ն զքեզ, ե՛րթ ՚ի խաղաղութիւն[1180]։ 49 Եւ մինչ դեռ նա խօսէր, գա՛յ ոմն ՚ի տանէ ժողովրդապետին՝ եւ ասէ ցնա. Մեռա՛ւ դուստրն քո, մի՛ ինչ աշխա՛տ առներ զդա։ 50 Իսկ Յիսուս՝ իբրեւ լուաւ, պատասխանի՛ ետ նմա եւ ասէ. Մի՛ երկնչիր, միայն հաւատա՛՝ եւ կեցցէ՛։ 51 Եւ մտեալ ՚ի տունն, ո՛չ զոք եթող մտանել, բայց միայն զՊե՛տրոս եւ զՅա՛կովբոս եւ զՅովհա՛ննէս, եւ զհայր մանկանն եւ զմայր նորա։ 52 Լայի՛ն ամենեքեան՝ եւ կոծէին զնա. եւ նա՝ ասէ. Մի՛ լայք, զի չէ՛ մեռեալ, այլ ննջէ[1181]։ 53 Եւ նոքա՝ ծա՛ղր առնէին զնա, զի գիտէին թէ մեռա՛ւ։ 54 Եւ նորա՝ հանեալ զամենեսին արտաքս, 55 կալա՛ւ զձեռանէ նորա, բարբառեցա՛ւ եւ ասէ. Արի կա՛ց մանո՛ւկ դու[1182]։ 56 Եւ դարձա՛ւ ոգի նորա, եւ կանգնեցա՛ւ վաղվաղակի. եւ հրամայեաց տալ նմա ուտե՛լ։ 57 Եւ զարմացա՛ն ծնօղքն նորա. եւ նա՝ պատուիրէր մի՛ ումեք ասել՝ որ ինչ եղեւն։
ԻԷ 1 Եւ կոչեցեալ զերկոտասան առաքեալսն, ետ նոցա զօրութիւն եւ իշխանութիւն ՚ի վերայ ամենայն դիւաց, եւ բժշկե՛լ զհիւանդութիւնս։ 2 Եւ առաքեաց զնոսա քարոզե՛լ զարքայութիւնն Աստուծոյ, եւ բժշկե՛լ զախտաժէտս։ 3 Եւ ասէ ցնոսա. Մի՛ ինչ բառնայք ՚ի ճանապարհ. մի՛ գաւազան, եւ մի՛ մախաղ, մի՛ հաց, եւ մի՛ արծաթ. մի՛ երկուս հանդերձս ունիցիք[1183]։ 4 Եւ յոր տուն մտանիցէք՝ ա՛նդ ագջիք, եւ անտի՛ գնայցէ՛ք։ 5 Եւ որք ոչ ընդունիցին զձեզ, յորժամ ելանիցէք ՚ի քաղաքէն յայնմանէ, զփոշի ոտից ձերոց թօթափեսջի՛ք ՚ի վկայութիւն նոցա։ 6 Եւ ելեալ շրջէի՛ն ընդ քաղաքս եւ ընդ գեղս, աւետարանէին եւ բժշկէի՛ն ընդ ամենայն տեղիս[1184]։ 7 Լուաւ Հերովդէս չորրորդապետ զգործսն ամենայն, եւ զարմանա՛յր՝ վասն ասելոյն յոմանց, 8 եթէ Յովհաննէս յարեա՛ւ ՚ի մեռելոց, եւ յոմանց՝ թէ Եղիա՛ յայտնեցաւ, եւ յայլոց՝ թէ մարգարէ՛ ոմն յառաջնոցն յարեաւ։ 9 Ասէ Հերովդէս. ԶՅովհա՛ննէս՝ ե՛ս գլխատեցի. իսկ սա՝ ո՞վ իցէ զորմէ զայսպիսի իրս լսեմ։ Եւ խնդրէր՝ տեսանել զնա[1185]։ 10 Դարձան առաքեալքն, եւ պատմեցին նմա զամենայն զոր արարին։ Եւ առեալ զնոսա խուսեաց առանձինն ՚ի տեղի անապատ քաղաքի միոյ, որում անուն էր Բեթսայիդա[1186]։ 11 Եւ ժողովուրդքն իբրեւ գիտացին, գնացի՛ն զհետ նորա. եւ ընկալեալ զնոսա խօսէ՛ր ընդ նոսա վասն արքայութեան Աստուծոյ, եւ որոց պէտք էին բժշկութեան՝ բժշկէր։
ԻԸ 12 Եւ օրն սկսաւ տարաժամե՛լ. մատեան երկոտասանքն եւ ասեն ցնա. Արձակեա՛ զժողովուրդսդ, զի երթեալ շուրջ ՚ի գեղսն՝ եւ յագարակս հանգիցեն, եւ գտցեն կերակո՛ւր, զի աստ՝ յանապատի՛ տեղւոջ եմք։ 13 Ասէ ցնոսա. Դո՛ւք տուք դոցա՝ ուտել։ Եւ նոքա ասեն. Ոչ գոյր մեր՝ աւելի քան զհինգ նկանակ եւ զերկուս ձկունս, բայց եթէ երթիցուք գնեսցո՛ւք բաւական ժողովրդեանդ կերակուր[1187]։ 14 Քանզի էին արք՝ իբրեւ հինգ հազար։ Ասէ ցաշակերտսն. Բազմեցուցէ՛ք զդոսա դասս դասս, յիսուն յիսուն[1188]։ 15 Եւ արարի՛ն այնպէս, եւ բազմեցուցին զամենեսեան։ 16 Եւ առեալ զհինգ նկանակն եւ զերկուս ձկունսն, հայեցա՛ւ յերկինս՝ օրհնեա՛ց, եւ եբե՛կ՝ եւ տայր ցաշակերտսն արկանե՛լ ժողովրդեանն[1189]։ 17 Կերան եւ յագեցա՛ն ամենեքեան. եւ բարձին զնշխարս կոտորոցն՝ երկոտասա՛ն սակառի[1190]։
ԻԹ ԴԿ 18 Եւ եղեւ ՚ի կալն նորա յաղօթս առանձինն, էի՛ն ընդ նմա եւ աշակերտքն նորա. եհա՛րց զնոսա եւ ասէ. Զո՞ ոք ասեն զինէ՛ն ժողովուրդքն՝ թէ իցեմ[1191]։ 19 Եւ նոցա պատասխանի տուեալ՝ ասեն. ԶՅովհա՛ննէս մկրտիչ. եւ այլք՝ ԶԵղիա՛։ Իսկ այլք՝ թէ մարգարէ՛ ոք յառաջնոցն յարեաւ[1192]։ 20 Ասէ ցնոսա. Դուք՝ զո՞վ ոք ասէք զինէն թէ իցեմ։ Պատասխանի՛ ետ Պե՛տրոս՝ եւ ասէ. ԶՔրիստո՛սն Աստուծոյ[1193]։ 21 Նա՝ սաստեա՛ց ՚ի նոսա, եւ պատուիրեաց մի՛ ումեք ասել զայն։ 22 Եւ ասէ՝ թէ պա՛րտ է Որդւոյ մարդոյ բազո՛ւմ չարչարել, եւ անարգել ՚ի քահանայապետից եւ ՚ի ծերոց եւ ՚ի դպրաց, եւ սպանանել՝ եւ յերիր աւուր յառնե՛լ[1194]։ 23 Եւ ասէ՛ր առ ամենեսին. Եթէ ոք կամի զկնի իմ գալ, ուրասցի՛ զանձն, եւ առցէ զխաչ իւր հանապազ, եւ եկեսցէ՛ զհետ իմ։ 24 Զի որ կամիցի զանձն իւր կեցուցանել, կորուսցէ՛ զնա. եւ որ կորուսցէ զանձն իւր վասն իմ՝ կեցուսցէ՛ զնա[1195]։ 25 Զի՞նչ օգուտ է մարդոյ՝ եթէ զաշխարհ շահեսցի, եւ զանձն իւր կորուսցէ՛ կամ տուժեսցի[1196]։ 26 Զի որ ամօթ համարեսցի զիս եւ զբանս իմ, զնա՝ եւ Որդի մարդոյ յամօթ արասցէ՝ յորժամ գայցէ փառօք իւրովք՝ եւ Հօր, եւ հրեշտակաց սրբոց[1197]։
Լ 27 Բայց արդարեւ՝ ասե՛մ ձեզ, եթէ են ոմանք ՚ի դոցանէ որ այդր կան, որք մի՛ ճաշակեսցեն զմահ, մինչեւ տեսցեն զարքայութիւն Աստուծոյ[1198]։ 28 Եւ եղեւ յետ այսց բանից՝ իբրեւ աւուրք ութ, առեալ զՊե՛տրոս եւ զՅա՛կովբոս եւ զՅովհա՛ննէս, ել ՚ի լեառն կալ յաղօ՛թս։ 29 Եւ ՚ի կալն նմա յաղօթս՝ եղեւ տեսիլ երեսաց նորա այլակե՛րպ. եւ փոխեցաւ հանդերձ նորա՝ եւ եղեւ սպիտա՛կ փայլուն[1199]։ 30 Եւ ահա՝ արք երկու խօսէին ընդ նմա. որ էին Մովսէս եւ Եղիա, 31 երեւեալ փառօք. եւ ասէին զելի՛ցն նորա՝ զոր կատարելոց էր յԵրուսաղէմ[1200]։ 32 Իսկ Պե՛տրոս եւ որ ընդ նմայն էին՝ ծանրացեալք ՚ի քնոյ, զարթեան, տեսի՛ն զփառսն նորա, եւ զերկուս արսն որ կային առ նմա[1201]։ 33 Եւ եղեւ ՚ի մեկնելն նոցա ՚ի նմանէ, ասէ Պե՛տրոս ցՅիսուս. Վա՛րդապետ՝ բարւո՛ք է մեզ ա՛ստ լինել, եւ արասցուք երիս տաղաւարս, մի քե՛զ, եւ մի՝ Մովսիսի, եւ մի՝ Եղիայի՛։ Եւ ո՛չ գիտէր զինչ խօսէր։ 34 Եւ իբրեւ զայս ասաց, եկն ամպ եւ հովանի՛ եղեւ ՚ի վերայ նոցա. եւ երկեա՛ն ՚ի մտանելն նոցա ընդ ամպովն։ 35 Ձա՛յն եղեւ յամպոյն եւ ասէ. Դա՛ է Որդի իմ ընտրեալ, դմա՛ լուարուք։ 36 Եւ ընդ լինել բարբառոյն՝ գտաւ Յիսուս միա՛յն. եւ ինքեանք լռեցի՛ն. եւ ո՛չ ումեք պատմեցին յաւուրսն յայնոսիկ, եւ ո՛չինչ յորոց տեսինն։ դբ 37 Եւ եղեւ ՚ի վաղիւն՝ մինչ իջանէին նոքա ՚ի լեռնէ անտի, ընդ առա՛ջ եղեւ նմա ժողովուրդ բազում։
ԼԱ 38 Եւ ահա՝ ա՛յր մի ՚ի ժողովրդենէ անտի, աղաղակեա՛ց եւ ասէ. Վա՛րդապետ՝ աղաչեմ զքեզ հայեա՛ց յորդի իմ. զի միամօր է ինձ։ 39 Եւ ահա՝ ա՛յս հարկանի ՚ի նմա, եւ յանկարծ գոչէ՛, եւ զարկուցանէ՛ զնա՝ թաւալեցուցանէ զնա եւ փրփրեցուցանէ՛, եւ հազի՛ւ մեկնի ՚ի նմանէ՝ խորտակեալ զնա[1202]. 40 եւ աղաչեցի զաշակերտսն քո զի հանցեն զնա, եւ ո՛չ կարացին։ 41 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ. Ո՞վ ա՛զգ անհաւատ եւ թեւր, մինչեւ յե՞րբ իցեմ ընդ ձեզ, եւ անսայցեմ ձեզ. մատո՛ այսր զորդին քո[1203]։ 42 Եւ մինչ դեռ մատչէր, զարկո՛յց զնա դեւն, եւ շարժլեա՛ց։ 43 Սաստեա՛ց Յիսուս այսոյն պղծոյ, եւ բժշկեա՛ց զմանուկն. եւ ե՛տ զնա ցհայր իւր[1204]։ 44 Եւ զարմանային ամենեքեան ՚ի վերայ մեծամեծացն Աստուծոյ։ Եւ ՚ի զարմանալն ամենեցուն ՚ի վերայ ամենայնի զոր առնէր, ասէ ցաշակերտսն իւր. Դի՛ք դուք ՚ի լսելիս ձեր զբանս զայսոսիկ. զի Որդի մարդոյ մատնելո՛ց է ՚ի ձեռս մարդկան։ 45 Եւ նոքա ո՛չ գիտէին զբանն, եւ էր ծածկեա՛լ ՚ի նոցանէ զի մի՛ գիտասցեն. եւ երկնչէին հարցանել զնա վասն բանին այնորիկ[1205]։
ԼԲ 46 Եմուտ խորհուրդ ՚ի նոսա, թէ ո՞ արդեւք մե՛ծ իցէ ՚ի նոցանէ[1206]։ 47 Յիսուս իբրեւ ծանեաւ զխորհուրդս սրտից նոցա, առ մանուկ մի՝ կացոյց ՚ի մէջ նոցա առ իւր[1207], 48 եւ ասէ ցնոսա. Որ ոք ընկալցի զմանուկս զայս յանուն իմ՝ զի՛ս ընդունի. եւ որ զիս ընդունիցի՝ ընդունի զառաքի՛չն իմ. զի որ փոքրիկն է յամենեսին ՚ի ձեզ՝ նա՛ եղիցի մեծ[1208]։ դգ 49 Պատասխանի ետ Յովհաննէս՝ եւ ասէ. Վա՛րդապետ, տեսաք զոմն զի յանուն քո դեւ՛ս հանէր՝ եւ արգելաք զնա, զի ո՛չ շրջի ընդ մեզ[1209]։ 50 Ասէ ցնոսա Յիսուս. Մի՛ արգելուք զնա, զի որ ո՛չն է ձեր թշնամի՝ ՚ի ձե՛ր կողմն է[1210]։ 51 Եւ եղեւ ՚ի կատարե՛լ աւուրց վերանալոյ նորա, եւ ինքն զերեսս հաստատեաց երթալ յԵրուսաղէմ։ 52 Եւ առաքեաց հրեշտա՛կս առաջի երեսաց իւրոց. եւ իբրեւ չոգան, մտին ՚ի գեղ մի Սամարացւոց՝ պատրաստե՛լ ինչ նմա։ 53 Եւ ո՛չ ընկալան զնա զի դէմ եդեալ էր նորա երթալ յԵրուսաղէմ։ 54 Իբրեւ տեսին աշակերտքն՝ Յա՛կովբոս եւ Յովհաննէս, ասեն. Տէր՝ կամի՞ս զի ասասցուք, եւ իջցէ հուր յերկնից՝ եւ սատակեսցէ՛ զնոսա։ 55 Դարձաւ՝ սաստեա՛ց ՚ի նոսա՝ եւ ասէ. Ո՛չ գիտէք՝ որո՞յ հոգւոյ էք դուք. 56 զի Որդի մարդոյ՝ ո՛չ եկն զոգիս մարդկան կորուսանել՝ այլ կեցուցանե՛լ։ Եւ գնացին յա՛յլ գեղ։
ԼԳ 57 Եւ մինչդեռ երթային նոքա ՚ի ճանապարհի, ասէ ոմն ցնա. Եկի՛ց զկնի քո՝ յոր վայր եւ երթայցես[1211]։ 58 Ասէ ցնա Յիսուս. Աղուեսուց՝ ո՛րջք գոն, եւ թռչնոց երկնից՝ դադարք, եւ Որդւոյ մարդոյ ո՛չ գոյ՝ ուր դիցէ զգլուխ[1212]։ 59 Ասէ ցմե՛ւս եւս. Ե՛կ զկնի իմ։ Եւ նա՝ ասէ. Տէր՝ հրամա՛ն տուր ինձ երթալ նախ թաղել զհայր իմ։ 60 Ասէ ցնա Յիսուս. Թո՛ղ զմեռեալսն թաղել զմեռեալս իւրեանց, եւ դու ե՛րթ՝ պատմեա՛ զարքայութիւն Աստուծոյ[1213]։ 61 Ասէ եւ ա՛յլ ոմն. Եկի՛ց զկնի քո Տէր, բայց նախ հրաման տուր ինձ՝ հրաժարե՛լ ՚ի տանէ իմմէ։ 62 Ասէ ցնա Յիսուս. Ո՛չ ոք արկանէ ձեռն զմաճով, եւ հայիցի յետս, եթէ յաջողեալ իցէ արքայութեան Աստուծոյ[1214]։
ԼԴ դդ 1 Յետ այսորիկ երեւեցոյց Տէր եւ ա՛յլ եւս եւթանասուն եւ երկուս. եւ առաքեաց զնոսա երկուս երկուս առաջի իւր, յամենայն քաղաքս եւ ՚ի տեղիս՝ ուր ինքն երթալոց էր[1215]։ 2 Եւ ասէ ցնոսա. Հունձք բազո՛ւմ են՝ եւ մշակք սակա՛ւ. արդ՝ աղաչեցէ՛ք զՏէր հնձոց, զի հանցէ՛ մշակս ՚ի հունձս իւր։ 3 Երթա՛յք, ահա՝ առաքեմ զձեզ իբրեւ զգառի՛նս ՚ի մէջ գայլոց։ 4 Մի՛ բառնայք քսակ, մի՛ մախաղ, մի՛ կօշիկս. եւ ՚ի ճանապարհի ումեք ողջոյն մի՛ տայցէք[1216]։ 5 Յոր տուն մտանիցէք, նա՛խ ասասջի՛ք թէ ողջո՛յն տանս այսմիկ. 6 եթէ իցէ՛ անդ որդի ողջունի՝ հանգիցէ՛ ՚ի վերայ նորա ողջոյնն ձեր. ապա թէ ոչ՝ ՚ի ձե՛զ դարձցի[1217]։ 7 Եւ ՚ի նմին տա՛ն ագանիջիք, ուտիջիք եւ ըմպիջի՛ք ՚ի նոցանէ. զի արժանի՛ է մշակն վարձու իւրոյ. մի՛ փոխիցիք տանէ՛ ՚ի տուն[1218]։ 8 Յոր քաղաք մտանիցէք՝ եւ ընդունիցին զձեզ, ուտիջի՛ք զինչ առաջի դնիցեն ձեր. 9 եւ բժշկեսջի՛ք որ ՚ի նմա հիւանդք իցեն. եւ ասասջի՛ք նոցա. Մերձեա՛լ է ՚ի վերայ ձեր արքայութիւն Աստուծոյ։ 10 Իսկ յոր քաղաք մտանիցէք, եւ ո՛չ ընդունիցին զձեզ. իբրեւ ելանիցէք ՚ի հրապարակս նորա՝ ասասջի՛ք[1219]. 11 եւ զփոշիս որ կռուեալ է ՚ի քաղաքէ ձերմէ յոտս մեր՝ թօթափեսցո՛ւք ՚ի ձեզ. բայց զայս գիտասջի՛ք՝ զի մերձեա՛լ է արքայութիւն Աստուծոյ[1220]։ 12 Ասե՛մ ձեզ, զի Սոդոմայեցւոց ընդարձակագո՛յն լիցի յաւուրն յայնմիկ՝ քան քաղաքին այնմիկ[1221]։ 13 Վա՛յ քեզ Քորազին. վա՛յ քեզ Բեթսայիդա. զի եթէ ՚ի Տիւրոս եւ ՚ի Սիդովն եղեալ էին զօրութիւնքն՝ որ եղեն ՚ի ձեզ, վաղո՛ւ եւս արդեւք ՚ի խորգ եւ ՚ի մոխիր նստեալ եւ ապաշխարեա՛լ էր[1222]։ 14 Բայց Տիւրոսի եւ Սիդովնի ընդարձակագո՛յն լիցի յաւուրն դատաստանի՝ քան ձեզ[1223]։ 15 Եւ դու Կափառնաում, որ մինչեւ յերկինս բարձրացեալ ես, մինչեւ ՚ի դժո՛խս իջցես։ 16 Որ ձեզ լսէ, ի՛նձ լսէ. եւ որ զձեզ անարգէ, զի՛ս անարգէ. եւ որ զիս անարգէ, զառաքիչն իմ անարգէ. եւ որ ինձ լսէ, լսէ՛ այնմիկ որ զի՛սն առաքեաց[1224]։ 17 Դարձա՛ն եւթանասուն եւ երկուքն խնդութեամբ եւ ասեն. Տէր՝ եւ դեւ՛ք հնազանդին մեզ յանուն քո։ 18 Եւ ասէ ցնոսա. Տեսանէի զՍատանայ անկեա՛լ յերկնից իբրեւ զփայլակն։ 19 Ահա՝ ետու ձեզ իշխանութիւն կոխե՛լ զօձս եւ զկարիճս, եւ զամենայն զօրութիւն թշնամւոյն, եւ ձեզ ո՛չինչ մեղանչիցեն[1225]։ 20 Բայց ընդ այն մի՛ խնդայք՝ եթէ այսք հնազանդին ձեզ. այլ խնդացէ՛ք՝ զի անուանք ձեր գրեա՛լ են յերկինս[1226]։ 21 ՚Ի նմին ժամու՝ ցնծացա՛ւ Յիսուս Հոգւովն Սրբով եւ ասէ. Գոհանա՛մ զքէն Հայր Տէր երկնից եւ երկրի, զի ծածկեցեր զայս յիմաստնոց եւ ՚ի գիտնոց, եւ յայտնեցեր զայս տղայոց. այո՛ Հայր, զի ա՛յսպէս հաճոյ եղեւ առաջի քոյ[1227]։ 22 Ամենայն ինչ տուա՛ւ ինձ ՚ի Հօրէ իմմէ. եւ ո՛չ ոք գիտէ թէ ո՛վ է Որդի, եթէ ոչ՝ Հայր. եւ ո՛ է Հայր՝ եթէ ոչ՝ Որդի, եւ ում կամիցի՛ Որդին յայտնել[1228]։ 23 Եւ դարձեալ առանձինն առ աշակե՛րտսն՝ ասէ. Երանի՛ աչաց՝ որ տեսանիցեն զոր տեսանէքդ[1229]։ 24 Ասե՛մ ձեզ. զի բազում մարգարէք եւ թագաւորք կամեցան տեսանել զոր դուքդ տեսանէք՝ եւ ո՛չ տեսին. եւ լսել զոր լսէքդ՝ եւ ո՛չ լուան[1230]։
ԼԵ դե 25 Եւ ահա՝ յարեաւ ոմն օրինակա՝ փորձէ՛ր զնա եւ ասէր. Վա՛րդապետ՝ զի՞նչ գործեցից՝ զի զկեանսն յաւիտենականս ժառանգեցից[1231]։ 26 Եւ նա՝ ասէ ցնա. Յօրէնս՝ զի՞նչ գրեալ է, ո՞րպէս ընթեռնուս։ 27 Նա՝ պատասխանի ետ՝ եւ ասէ. Սիրեսցես զՏէր Աստուած քո յամենայն սրտէ քումմէ, եւ յամենայն անձնէ քումմէ, եւ յամենայն զօրութենէ քումմէ, եւ յամենայն մտաց քոց. եւ զընկեր քո իբրեւ զանձն քո։ 28 Եւ ասէ ցնա. Ուղի՛ղ ետուր զպատասխանիդ, զա՛յդ արա՛՝ եւ կեցցե՛ս։
ԼԶ 29 Նա՝ իբրեւ կամեցաւ զանձն արդարացուցանել, ասէ ցՅիսուս. Եւ ո՞վ է իմ ընկեր[1232]։ 30 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ. Ա՛յր մի՝ իջանէր յԵրուսաղեմէ յԵրիքով, եւ անկա՛ւ ՚ի ձեռս աւազակաց, որք մերկացին զնա, եւ վէ՛րս ՚ի վերայ եդին, թողին կիսամահ եւ գնացի՛ն[1233]։ 31 Դէ՛պ եղեւ քահանայի միոջ՝ իջանել ընդ նո՛յն ճանապարհ, եւ տեսեալ զնա՝ զա՛նց արար[1234]։ 32 Նոյնպէս եւ Ղեւտացի մի՝ եկեալ ընդ նոյն տեղի, ետես եւ զա՛նց արար[1235]։ 33 Սամարացի ոմն ճանապարհորդեալ, ե՛կն ընդ նոյն առ նովաւ, եւ տեսեալ զնա՝ գթացա՛ւ[1236]. 34 եւ մատուցեալ պատեա՛ց զվէրս նորա, արկեա՛լ ՚ի վերայ ձէթ եւ գինի. եւ եդեալ ՚ի վերայ գրաստու իւրոյ՝ ա՛ծ զնա ՚ի պանդոկի մի, եւ դարմանեա՛ց զնա[1237]։ 35 Եւ ՚ի վաղի՛ւ անդր՝ իբրեւ ելանէ՛ր անտի, հանեալ ե՛տ ցպանդոկապետն երկուս դահեկանս՝ եւ ասէ. Դարմա՛ն տար դմա, եւ զոր ինչ ծախեսցես ՚ի դա՝ ՚ի միւսանգա՛մ գալստեան իմում հատուցից քեզ[1238]։ 36 Արդ՝ ո՞ յերեցունց ՚ի նոցանէ թուի քեզ մերձաւոր լինել անկելոյն ՚ի ձեռս աւազակացն[1239]։ 37 Եւ նա՛ ասէ. Որ արա՛ր զողորմութիւնն ՚ի վերայ նորա։ Ասէ ցնա Յիսուս. Ե՛րթ եւ դու՝ արա նո՛յնպէս։
ԼԷ 38 Եւ եղեւ ՚ի գալն նոցա, եւ ինքն եմո՛ւտ ՚ի գեղ մի. եւ կի՛ն ոմն անուն Մա՛րթա՝ ընկալաւ զնա ՚ի տա՛ն իւրում[1240]։ 39 Եւ նորա է՛ր քոյր մի, որում անուն էր Մարիա՛մ. որ եւ եկն նստաւ առ ոտսն Տեառնն, եւ լսէր զբանս նորա[1241]։ 40 Եւ Մարթա զբաղեա՛լ էր ՚ի բազում սպասու. եկն եկա՛ց առ նմա՝ եւ ասէ. Տէր՝ ո՛չինչ փոյթ է քեզ, զի քոյրդ իմ միա՛յն եթող զիս ՚ի սպասու. արդ՝ ասա՛ դմա զի օգնեսցէ ինձ[1242]։ 41 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ. Մարթա՛ Մարթա, դու հոգաս՝ եւ զբազո՛ւմ իւիք զբաղեալ ես[1243]. 42 բայց աստ՝ սակա՛ւ ինչ պիտոյ է. Մարիամ մասն բարի ընտրեաց, որ ո՛չ բարձցի ՚ի սմանէ[1244]։
ԼԸ դզ 1 Եւ եղեւ ՚ի տեղւոջ ուրեք կալ յաղօ՛թս. եւ իբրեւ դադարեաց, ասէ ցնա ոմն յաշակերտացն իւրոց. Տէր՝ ուսո՛ մեզ յաղօթս կալ, որպէս Յովհաննէս ուսոյց աշակերտացն իւրոց[1245]։ 2 Ասէ ցնա. Յորժամ կայցէք յաղօթս, ասասջի՛ք. Հա՛յր մեր, սուրբ եղիցի անուն քո. եկեսցէ՛ արքայութիւն քո[1246]։ 3 Զհաց մեր հանապազորդ տո՛ւր մեզ զօրըստօրէն։ 4 Եւ թո՛ղ մեզ զմեղս մեր. զի եւ մեք թողումք ամենայնի՝ որ պարտիցին մեզ. եւ մի՛ տանիր զմեզ ՚ի փորձութիւն[1247]։ 5 Եւ ասէ ցնոսա. Ո՞վ է ՚ի ձէնջ՝ որոյ իցէ բարեկամ, եւ երթայցէ առ նա ՚ի մէջ գիշերի, եւ ասիցէ ցնա. Բա՛րեկամ՝ տուր ինձ փո՛խ երիս նկանակս[1248]. 6 զի բարեկամ իմ ե՛կն առ իս յուղղոյ, եւ ո՛չինչ ունիմ դնել առաջի նորա[1249]։ 7 Եւ նա ՚ի ներքուստ տայցէ պատասխանի եւ ասիցէ. Մի՛ աշխատ առներ զիս, զի դուրքդ փակեալ են, եւ մանկունքս ընդ ինեւ կան յանկողնի. ո՛չ կարեմ յառնել եւ տալ քեզ[1250]։ 8 Ասե՛մ ձեզ. Եթէ ոչ յարուցեալ տայցէ նմա վասն բարեկամութեանն, սակայն վասն ժտութեանն յարուցեալ տացէ՛ նմա՝ զինչ եւ պիտոյ իցէ[1251]։ 9 Եւ ես՝ ասե՛մ ձեզ. Խնդրեցէք՝ եւ տացի՛ ձեզ, հայցեցէ՛ք՝ եւ գտջի՛ք, բախեցէք՝ եւ բացցի՛ ձեզ։ 10 Զի ամենայն որ խնդրէ՝ առնո՛ւ, եւ որ հայցէ՝ գտանէ՛, եւ որ բախէ՝ բացցի՛ նմա։ 11 Ցո՛ ոք ՚ի ձէնջ հայր՝ խնդրիցէ որդի իւր ձուկն, միթէ փոխանակ ձկանն՝ օ՞ձ տայցէ նմա[1252]։ 12 Եւ կամ խնդրիցէ ձու, միթէ կարի՞ճ տայցէ նմա։ 13 Իսկ եթէ դուք որ չարքդ էք՝ գիտէք պարգեւս բարիս տալ որդւոց ձերոց, ո՞րչափ եւս առաւել Հա՛յր ձեր յերկնից տացէ բարի՛ս այնոցիկ, որ խնդրենն ՚ի նմանէ։
ԼԹ դէ 14 Եւ հանէ՛ր դեւ մի համր. եւ եղեւ յելանել դիւին՝ խօսեցա՛ւ համրն, եւ զարմացա՛ն ամենայն ժողովուրդքն[1253]։ 15 Եւ ոմանք ՚ի նոցանէ ասեն. Բէեղզեբուղա՛ւ իշխանա՛ւն դիւաց հանէ դա զդեւս[1254]։ 16 Եւ այլք՝ փորձէին եւ նշա՛ն յերկնից խնդրէին ՚ի նմանէ[1255]։ 17 Իսկ նորա՝ գիտացեալ զխորհո՛ւրդս նոցա, ասէ ցնոսա. Ամենայն թագաւորութիւն բաժանեա՛լ յանձն, աւերի՛, եւ տուն բաժանեա՛լ յանձն՝ կործանի՛։ 18 Ապա եթէ եւ Սատանայ բաժանեցա՛ւ յանձնէ, զիա՞րդ կայցէ թագաւորութիւն նորա. զի ասէք զինէն եթէ Բէեղզեբուղաւ իշխանա՛ւն դիւաց հանէ դա զդեւս[1256]։ 19 Եթէ ես Բէեղզեբուղա՛ւ հանեմ զդեւս, որդիքն ձեր՝ ի՞ւ հանիցեն. վասն ա՛յդորիկ նոքի՛ն եղիցին ձեր դատաւորք[1257]։ 20 Իսկ եթէ մատա՛մբ Աստուծոյ հանեմ զդեւս, ապա հասեա՛լ է ՚ի վերայ ձեր արքայութիւն Աստուծոյ։ 21 Յորժամ հզօր, վառեալ՝ պահիցէ՛ զտուն իւր, ՚ի խաղաղութեան են ինչք նորա։ 22 Բայց եթէ հզօրագո՛յն քան զնա ՚ի վերայ եկեալ յաղթեսցէ նմա, զսպառազինութիւնն նորա հանէ՛ յոր յուսացեալ էր, եւ զաւար նորա բաշխեսցէ՛[1258]։ 23 Որ ո՛չ է ընդ իս՝ հակառա՛կ իմ է, եւ որ ո՛չ ժողովէ ընդ իս՝ ցրուէ՛[1259]։ 24 Յորժամ այսն պիղծ ելանիցէ ՚ի մարդոյ, շրջի ընդ անջրդին տեղիս, խնդրէ հանգիստ. եւ իբրեւ ո՛չ գտանէ, ասէ. Դարձա՛յց անդրէն ՚ի տուն իմ ուստի ելին[1260]։ 25 Եւ գայ գտանէ մաքրեալ եւ յարդարեալ։ 26 Յայնժամ երթայ եւ առնու եւթն ա՛յլ այս չա՛ր եւս քան զինքն, եւ մտանէ բնակէ՛ անդ. եւ լինի յետինն մարդոյն այնորիկ չա՛ր քան զառաջինն[1261]։
Խ 27 Եւ եղեւ մինչդեռ խօսէր զայս. ձա՛յն եբարձ կին մի ՚ի ժողովրդենէ անտի՛ եւ ասէ. Երանի՛ է որովայնին՝ որ կրեացն զքեզ, եւ ստեանցն՝ որ դիեցուցի՛ն զքեզ[1262]։ 28 Եւ նա՛ ասէ. Նա՝ երանի՛ այնոցիկ է, որ լսեն զբանն Աստուծոյ, եւ առնիցեն[1263]։
ԽԱ 29 Եւ ՚ի դիզանել ՚ի վերայ նորա ժողովրդոցն՝ սկսաւ ասե՛լ. Ազգս այս՝ ազգ չա՛ր է. նշա՛ն խնդրէ, եւ նշան յերկնից՝ ո՛չ տացի սմա՝ բայց նշա՛նն Յովնանու[1264]։ 30 Զի որպէս եղեւ Յովնան նշան Նինուէացւոց, նոյնպէս եղիցի եւ Որդի մարդոյ ազգիս այսմիկ[1265]։ 31 Դշխո՛յն հարաւոյ յարիցէ ՚ի դատաստանի ընդ ա՛րս ազգիս այսորիկ, եւ դատապարտեսցէ՛ զսա. զի եկն ՚ի ծագաց երկրի լսե՛լ զիմաստութիւնն Սաղովմոնի. եւ ահա՝ առաւե՛լ քան զՍաղովմոն է՛ աստ[1266]։ 32 Արք Նինուէացիք յարիցեն ՚ի դատաստանի ընդ ազգիս ընդ այսմիկ, եւ դատապարտեսցե՛ն զսա, զի ապաշխարեցին ՚ի քարոզութեանն Յովնանու. եւ ահա՝ առաւե՛լ քան զՅովնան է՛ աստ[1267]։ եկ 33 Ո՛չ ուրուք լուցեալ ճրագ՝ դնէ՛ ՚ի թաքստեան, այլ ՚ի վերայ աշտանակի, զի որ մտանեն՝ լոյս տեսանիցեն[1268]։ 34 Ճրա՛գ մարմնոյ ա՛կն է. յորժամ ա՛կնն առա՛տ է, ամենայն մարմինն լուսաւո՛ր եղիցի. եւ երբ ակն չա՛ր է, եւ մարմինն խաւարին եղիցի[1269]։ 35 Արդ՝ զգո՛յշ լեր, գուցէ՛ լո՛յսդ որ ՚ի քե՛զ է՝ խաւա՛ր իցէ։ 36 Եթէ մարմինդ քո ամենայն լուսաւո՛ր է, եւ չգուցէ մա՛սն ինչ խաւարին, եղիցի լուսաւո՛ր ամենայն. որպէս յորժամ ճրագն նշուլիւք լուսաւորիցէ զքեզ[1270]։
ԽԲ 37 Եւ մինչ դեռ խօսէր զայս, աղաչէր զնա ո՛մն փարեսեցի՝ զի ճա՛շ կերիցէ առ նմա. եւ նա՝ մտեալ բազմեցաւ[1271]։ 38 Իբրեւ ետես փարիսեցին՝ զարմացա՛ւ զի նախ ո՛չ մկրտեցաւ յառաջ քան զճաշ[1272]։ 39 Ասէ ցնա Տէր. Այժմ դո՛ւք փարիսեցիք զարտաքին զբաժակին եւ զպնակին սրբէք. եւ ներքինն ձեր լի՛ է յափշտակութեամբ եւ չարութեամբ[1273]։ 40 Ա՛նմիտք՝ ոչ ապաքէն որ զարտաքինն արար, եւ զներքի՛նն նո՛յն արար։ 41 Բայց աղէ՝ զարժա՛նն իսկ. տո՛ւք ողորմութիւն, եւ ահա՝ ամենայն սուրբ է ձեր։
ԽԳ 42 Այլ վա՛յ ձեզ փարիսեցւոց, զի տասանորդէ՛ք զանանուխ եւ զփեգանա, եւ զամենայն բանջար, եւ անցանէ՛ք զիրաւամբք եւ զսիրովն Աստուծոյ. զայս՝ արժա՛ն էր առնել՝ եւ զայնու՝ ո՛չ անցանել[1274]։ 43 Վա՛յ ձեզ փարիսեցւոց. զի սիրէք զբարձրագահս ՚ի ժողովուրդս, եւ զնախողջոյնս ՚ի հրապարակս[1275]։ 44 Վա՛յ ձեզ, զի էք դուք իբրեւ զգերեզմանս անյա՛յտս, եւ մարդիկ գնա՛ն ՚ի վերայ՝ եւ ո՛չ գիտեն։ 45 Պատասխանի ետ ոմն յօրինականացն՝ եւ ասէ ցնա. Վա՛րդապետ՝ զայդ բանս ասելով, եւ զմե՛զ թշնամանես[1276]։ 46 Եւ նա՝ ասէ. Եւ ձե՛զ վա՛յ օրինականացդ. զի բառնայք մարդկան բեռինս դժուարակիրս, եւ դուք մատամբ միով ՚ի բեռինսն ո՛չ մերձենայք։ 47 Վա՛յ ձեզ՝ զի շինէք զշիրիմս մարգարէիցն. եւ հարքն ձեր սպանի՛ն զնոսա։ 48 Ապա ուրեմն վկայէ՛ք, եթէ կամակիցք էք գործոց հարցն ձերոց. զի նոքա կոտորեցին զնոսա, եւ դուք զգերեզմանս նոցա շինէք[1277]։ 49 Վասն այսորիկ իմաստութիւնն Աստուծոյ ասաց. Առաքեցի՛ց ՚ի նոսա մարգարէ՛ս եւ առաքեալս, եւ ՚ի նոցանէ սպանանիցե՛ն եւ հալածիցեն[1278]։ 50 Զի խնդրեսցի՛ արիւն ամենայն մարգարէից՝ հեղեալ իսկզբանէ աշխարհի՝ յազգէ յայսմանէ[1279]. 51 յարենէն Աբելի մինչեւ յարիւնն Զաքարիայ կորուսելոյ ընդ սեղանն եւ ընդ տաճարն. այո՛ ասե՛մ ձեզ, խնդրեսցի՛ յազգէ՛ յայդմանէ[1280]։ 52 Վա՛յ ձեզ օրինականացդ. զի թաքուցանէք զփականս գիտութեանն. դուք՝ ո՛չ մտանէք, եւ որ մտանելոցն են՝ արգելո՛ւք։ 53 Եւ ՚ի խօսելն զայս ամենայն առ նոսա առաջի ամենայն ժողովրդեանն՝ զամօթի՛ հարկանէին։ Եւ սկսան դպիրքն եւ փարիսեցիք զչարե՛լ եւ գրգռե՛լ ընդ նմա վասն բազում իրաց. 54 եւ սպասե՛լ որսա՛լ ինչ բանս ՚ի բերանոյ նորա, զի չարախօսեսցե՛ն զնմանէ[1281]։
1 Որովք ՚ի կուտել բիւրաւորաց ժողովրդեանն՝ մինչեւ կոխե՛լ զմիմեանս։
ԽԴ Սկսաւ ասել ցաշակերտսն իւր. Նախ՝ զգո՛յշ լերուք անձանց ՚ի խմորոյ սադուկեցւոցն, որ է կեղծաւորութիւն[1282]։ 2 Զի ո՛չինչ է ՚ի ծածուկ՝ որ ոչ յայտնեսցի, եւ գաղտնի՝ որ ո՛չ ծանիցի[1283]։ 3 Վասն զի զոր ինչ ասիցէք ՚ի խաւարի, լսելի լիցի ՚ի լո՛յս. եւ զոր յունկանէն խօսեցարուք ՚ի շտեմարանս, քարոզեսցի ՚ի վերայ տանեաց[1284]։ 4 Բայց ձե՛զ ասեմ սիրելեաց իմոց. Մի՛ զարհուրիցիք յայնցանէ որ սպանանեն զմարմին, եւ յետ այնորիկ աւելի ինչ ո՛չ ունիցին առնել։ 5 Այլ ցուցի՛ց ձեզ յումմէ երկնչիցիք. երկնչիջի՛ք յայնմանէ՝ որ յետ սպանանելո՛յ ունի իշխանութիւն արկանե՛լ ՚ի գեհեն. այո՛ ասե՛մ ձեզ, յայնմանէ երկնչիջի՛ք[1285]։ 6 Ոչ ապաքէն հինգ ձագ՝ երկուց դանգաց վաճառի, եւ մի ՚ի նոցանէ ո՛չ է մոռացեալ առաջի Աստուծոյ[1286]։ 7 Այլ ձեր՝ եւ ամենայն իսկ հեր գլխոյ թուեալ է. մի՛ երկնչիք, զի քան զբազում ձագս լաւ էք դուք։ 8 Ասե՛մ ձեզ. զի ամենայն որ խոստովանեսցի յիս առաջի մարդկան, եւ Որդի մարդոյ խոստովանեսցի՛ զնմանէ առաջի հրեշտակաց Աստուծոյ[1287]։ 9 Եւ որ ուրասցի զիս առաջի մարդկան, ուրացեա՛լ լիցի առաջի հրեշտակաց Աստուծոյ[1288]։ 10 Եւ ամենայն որ ասէ բան զՈրդւոյ մարդոյ, թողցի՛ նմա. բայց որ զՀոգին Սուրբ հայհոյիցէ, մի՛ թողցի նմա[1289]։ 11 Այլ յորժամ տանիցին զձեզ ՚ի ժողովուրդս, եւ ՚ի պետութիւնս, եւ յիշխանութիւնս, մի՛ հոգայցէք՝ որպէս թէ զինչ պատասխանի տայցէք, կամ զինչ ասիցէք[1290]։ 12 Զի Հոգին Սուրբ ուսուսցէ ձեզ ՚ի նմին ժամու՝ զինչ պա՛րտ իցէ խօսել[1291]։
ԽԵ եբ 13 Ասէ ոմն ՚ի ժողովրդենէն ցնա. Վա՛րդապետ՝ ասա ցեղբայր իմ՝ բաժանել ընդ իս զժառանգութիւնն[1292]։ 14 Եւ նա՝ ասէ ցնա. Ա՛յր դու՝ ո՞ կացոյց զիս դատաւոր կամ բաժանարա՛ր ՚ի վերայ ձեր։ 15 Եւ ասէ ցնոսա. Տեսէ՛ք եւ զգո՛յշ լերուք յամենայն ագահութենէ, զի ո՛չ եթէ ՚ի մթերից ընչից ուրուք իցեն կեանք նորա։
ԽԶ 16 Խօսեցա՛ւ առ նոսա առակ մի՝ եւ ասէ. Ա՛ռն ուրումն մեծատան ետուն անդք տոհմակա՛նս. 17 եւ խորհէ՛ր ՚ի միտս իւր՝ եւ ասէր. Զի՞ գործեցից՝ զի ո՛չ գոյ տեղի ուր ժողովեցից զարդիւնս իմ[1293]։ 18 Եւ ասէ. Գիտե՛մ զինչ արարից. քակեցի՛ց զշտեմարանս իմ՝ եւ եւս մեծամեծս շինեցից. եւ ա՛նդր ժողովեցից զցորեան եւ զամենայն բարութիւնս իմ. 19 եւ ասացից ցանձն իմ. Ա՛նձն՝ ունի՛ս բազում բարութիւնս համբարեալ ամաց բազմաց. հանգի՛ր՝ կե՛ր ա՛րբ՝ եւ ուրա՛խ լեր։ 20 Ասէ ցնա Աստուած. Ա՛նմիտ՝ յայսմ գիշերի զոգիդ ՚ի քէն ՚ի բաց պահանջիցեն, իսկ զոր պատրաստեցերն՝ ո՛ւմ լինիցի[1294]։ 21 Նոյնպէս եւ որ գանձէ անձին, եւ ո՛չ յԱստուած մեծանայցէ։ 22 Ասէ ցաշակերտսն իւր. Վասն այդորիկ ասե՛մ ձեզ. Մի՛ հոգայք ընդ ոգւոյ՝ թէ զինչ ուտիցէք, եւ մի՛ ընդ մարմնոյ՝ թէ զինչ զգենուցուք[1295]. 23 զի ոգի՝ առաւե՛լ է քան զկերակուր, եւ մարմին քան զհանդերձ։ 24 Հայեցարո՛ւք ընդ ագռաւս, զի ո՛չ սերմանեն եւ ո՛չ հնձեն, որոց ո՛չ գոն շտեմարանք՝ եւ ո՛չ համբարանոցք, եւ Աստուած կերակրէ՛ զնոսա. ո՛րչափ եւս առաւել զձե՛զ՝ որ լա՛ւ էք քան զթռչունս։ 25 Ո՞վ ՚ի ձէնջ առ հոգալ՝ կարիցէ յաւելուլ ՚ի հասակ իւր կանգուն մի։ 26 Իսկ արդ՝ եթէ ՚ի փոքուն չէ՛ք բաւական՝ վասն այլոցն զի՞ հոգայցէք[1296]։ 27 Հայեցարո՛ւք ընդ շուշանն՝ ո՛րպէս աճէ, ո՛չ ջանայ՝ եւ ո՛չ նիւթէ՛. ասե՛մ ձեզ. Եւ ո՛չ Սողովմո՛ն յամենայն ՚ի փառսն իւր զգեցաւ իբրեւ զմի ՚ի նոցանէ[1297]։ 28 Իսկ եթէ զխոտն՝ որ այսօր ՚ի բացի՛ է՝ եւ վաղիւ ՚ի հնոց արկանելի, Աստուած այնպէս զգեցուցանէ. ո՞րչափ եւս առաւել զձեզ թե՛րահաւատք։ 29 Եւ դուք մի խնդրէք՝ զինչ ուտիցէք կամ զինչ ըմպիցէք, եւ մի՛ զբաղնուք[1298]. 30 զի զայն ամենայն հեթանո՛սք աշխարհի խնդրեն. այլ ձեր Հայր՝ գիտէ՛ զի պիտոյ է այն ամենայն[1299]։ 31 Բայց խնդրեցէ՛ք զարքայութիւն Աստուծոյ. եւ այն յաւելցի ձեզ[1300]։ եգ 32 Մի՛ երկնչիր հօտ փոքրիկ. զի հաճեցաւ Հայր ձեր տա՛լ ձեզ զարքայութիւնն[1301]։ 33 Վաճառեցէ՛ք զինչս ձեր, եւ տո՛ւք ողորմութիւն. եւ արարէ՛ք ձեզ քսակս առանց հնանալո՛յ, գանձ անպակա՛ս յերկինս. ուր ո՛չ գող մերձենայ, եւ ո՛չ ցեց ապականէ[1302]։ 34 Զի ուր գանձն ձեր է, ա՛նդ եւ սիրտք ձեր եղիցին։ 35 Եղիցին գօտիք ձեր պնդեա՛լ ընդ մէջս, եւ ճրագունք լուցեալք։ 36 Եւ դուք նմանօղք մարդկան՝ որ ա՛կն ունիցին տեառն իւրեանց՝ թէ ե՛րբ դառնայցէ ՚ի հարսանեաց. զի յորժամ գայցէ եւ բախիցէ, վաղվաղակի՛ բանայցեն նմա։ 37 Երանի՛ իցէ ծառայիցն այնոցիկ, զորս եկեալ տէրն գտցէ արթունս. ամէն ասե՛մ ձեզ՝ զի գօտի ընդ մէջ ածցէ, եւ բազմեցուսցէ զնոսա, եւ անցեալ պաշտիցէ՛ զնոսա[1303]։ 38 Եւ եթէ յերկրորդ՝ կամ յերրորդ պահո՛ւ եկեսցէ՝ եւ գտցէ այնպէս, երանելի՛ են ծառայքն այնոքիկ[1304]։ 39 Բայց զայն գիտասջի՛ք, եթէ գիտէ՛ր տանուտէրն յորում ժամու գող գայ, չտայր թոյլ ական հատանե՛լ ՚ի տան իւրում[1305]։ 40 Եւ դուք՝ եղերո՛ւք պատրաստք, զի յորում ժամու ո՛չ կարծիցէք, գա՛յ Որդի մարդոյ։ 41 Ասէ Պե՛տրոս. Տէր՝ առ մե՞զ ասացեր զառակդ զայդ՝ թէ առ ամենեսեան[1306]։ 42 Եւ ասէ Տէր. Ո՞վ իցէ հաւատարիմ տնտես եւ իմաստուն, զոր կացոյց տէ՛ր իւր ՚ի վերայ գերդաստանի իւրոյ տա՛լ ՚ի ժամու զկերակուրս[1307]։ 43 Երանի՛ իցէ ծառային այնմիկ՝ զոր եկեալ տէ՛ր իւր գտանիցէ արարեալ այնպէս։ 44 Արդարեւ ասե՛մ ձեզ, զի ՚ի վերայ ամենայն ընչից իւրոց կացուսցէ զնա։ 45 Ապա թէ ասիցէ ծառայն ա՛յն ՚ի սրտի իւրում. Յամէ՛ տէր իմ ՚ի գալ. եւ սկսանիցի հարկանել զծառայսն եւ զաղախնայսն, ուտել եւ ըմպե՛լ եւ արբենալ[1308]. 46 եկեսցէ տէր ծառային այնորիկ՝ յաւուր յորում ակն ո՛չ ունիցի, եւ ՚ի ժամու յորում ո՛չ գիտիցէ. ընդ մէջ կտրեսցէ զնա, եւ զմասն նորա ընդ անհաւա՛տս դիցէ։ 47 Եւ ծառա՛յ որ գիտիցէ զկամս տեառն իւրոյ՝ եւ ո՛չ պատրաստեսցի ըստ կամաց նորա, արբցէ գան բազում[1309]։ 48 Եւ որ ոչն գիտիցէ՝ եւ արժանի գանի ինչ գործիցէ, արբցէ գան սակա՛ւ. ամենա՛յն որում շատ տուաւ, շա՛տ խնդրեսցի ՚ի նմանէ. եւ որում բազում աւանդեցաւ, առաւե՛լ եւս պահանջեսցեն ՚ի նմանէ[1310]։ եդ 49 Հո՛ւր եկի արկանել յերկիր. եւ զի՞նչ. կամիմ թէ արդէ՛ն իսկ բորբոքէր։ 50 Եւ մկրտութիւն մի ունիմ մկրտել. եւ զիա՞րդ, փութամ մինչեւ կատարեսցի՛։ 51 Համարիք եթէ խաղաղութի՞ւն եկի տալ յերկիր, ո՛չ. ասե՛մ ձեզ, այլ բաժի՛նս։ 52 Զի եղիցին յայսմ հետէ հինգ ՚ի տա՛ն միում բաժանեալք, երե՛քն՝ յերկուց, եւ երկուքն՝ յերի՛ց։ 53 Բաժանեսցի՛ հայր՝ յորդւոյ, եւ որդի՝ ՚ի հօրէ. մայր՝ ՚ի դստերէ, եւ դուստր՝ ՚ի մօրէ. սկեսուր՝ ՚ի հարսնէ, եւ հարսն՝ ՚ի սկեսրէ իւրմէ։ 54 Ասաց եւ ցժողովուրդսն. Յորժամ տեսանիցէք ա՛մպ ծագեալ յարեւմտից, իսկո՛յն ասէք՝ թէ անձրեւ գայ, եւ լինի՛ այնպէս[1311]. 55 եւ յորժամ հարա՛ւ շնչեալ, ասէք թէ խորշա՛կ լինի, եւ լինի՛ այնպէս։ 56 Կե՛ղծաւորք՝ զերեսս երկնի եւ երկրի գիտէ՛ք փորձել, իսկ զժամանակս զայս զիա՞րդ ո՛չ փորձէք։ 57 Ընդէ՞ր եւ յանձանց իսկ ո՛չ ընտրեցէք զարժանն[1312]։ 58 Յորժամ երթայցես ընդ ոսոխի՛ քում առ իշխան, ՚ի ճանապարհի՛ տուր զհաշիւն զերծանել ՚ի նմանէ. զի գուցէ քարշիցէ՛ զքեզ առ դատաւորն, եւ դատաւորն մատնիցէ դահճի՛, եւ դահիճն արկանիցէ ՚ի բա՛նտ[1313]։ 59 Ասե՛մ քեզ, ո՛չ ելանիցես անտի՝ մինչեւ հատուցանիցես զյետի՛ն բնիոնն[1314]։
ԽԷ 1 Եկին ոմանք ՚ի նմին ժամանակի, եւ պատմեցին նմա վասն Գալիլեացւոցն, որոց զարի՛ւնն Պեղատոս խառնեաց ընդ զոհսն նոցա։ 2 Պատասխանի ետ՝ եւ ասէ ցնոսա. Համարիք եթէ ա՛յն Գալիլեացի՞ք եղեն մեղաւո՛րք քան զամենայն Գալիլեացիս, զի այնպիսի ա՛նցս կրեցին[1315]։ 3 Ո՛չ. ասե՛մ ձեզ, այլ եթէ ո՛չ ապաշխարիցէք՝ ամենեքին նո՛յնպէս կորնչիջիք։ 4 Կամ նոքա ութուտասա՛նքն յորոց վերայ աշտարակն անկաւ ՚ի Սիլովամ, եւ սպա՛ն զնոսա. համարիք թէ նոքա՛ պարտապա՛նք եղեն քան զամենայն մարդիկ՝ որ բնակեա՛լ են յԵրուսաղէմ[1316]։ 5 Ո՛չ. ասե՛մ ձեզ, այլ թէ ո՛չ ապաշխարիցէք՝ ամենեքեան նո՛յնպէս կորնչիջիք։ 6 Ասա՛ց եւ զառա՛կս զայս. Թզենի՛ մի էր ուրումն տնկեալ յայգւոջ իւրում. եւ եկն խնդրել պտո՛ւղ ՚ի նմանէ՝ եւ ո՛չ եգիտ[1317]։ 7 Ասէ ցայգեգործն. Ահա՝ երեք ա՛մք են՝ յորմէ հետէ գամ խնդրել պտուղ ՚ի թզենւոջդ՝ եւ ո՛չ գտանեմ. արդ՝ կտրեա՛ զդա, ընդէ՞ր եւ զերկիրդ խափանէ։ 8 Նա՝ պատասխանի ետ՝ եւ ասէ. Տէ՛ր, թո՛ղ զդա՝ ա՛յս ամ եւս, մինչեւ շո՛ւրջ զդովաւ բրեցից՝ եւ արկից աղբ[1318]. 9 թերեւս արասցէ՛ պտուղ. ապա թէ ո՛չ՝ յամէ՛ եւս հատցե՛ս զդա։
ԽԸ եե 10 Եւ ուսուցանէ՛ր ՚ի միում ժողովրդանոցա՛ցն ՚ի շաբաթս[1319]։ 11 Եւ ահա կին մի՝ զոր ունէ՛ր ա՛յս հիւանդութեան ամս ութուտա՛սն. եւ էր կարկամեա՛լ, եւ ո՛չ կարէր ամենեւին ՚ի վե՛ր հայել։ 12 Եւ տեսեալ զնա Յիսուսի, կոչեաց առ ինքն՝ եւ ասէ ցնա. Կի՛ն դու՝ արձակեա՛լ ես ՚ի հիւանդութենէ քումմէ։ 13 Եւ ե՛դ ՚ի վերայ նորա ձեռն, եւ առժամա՛յն ուղղեցաւ, եւ փառաւո՛ր առնէր զԱստուած։ 14 Պատասխանի ետ ժողովրդապետն՝ ցասուցեալ թէ ընդէ՞ր ՚ի շաբաթու բժշկեա՛ց Յիսուս, եւ ասէ ցժողովուրդն. Վե՛ց օր է՝ յորս արժա՛ն է գործել, յա՛յնս եկայք բժշկեցարո՛ւք, եւ մի՛ յաւուր շաբաթու[1320]։ 15 Պատասխանի ետ նմա Տէր՝ եւ ասէ. Կե՛ղծաւորք, իւրաքանչիւրոք ՚ի ձէնջ ՚ի շաբաթու՝ ո՞չ արձակէ զեզն իւր կամ զէ՛շ ՚ի մսրոյ, եւ տանի տայ ջուր[1321]։ 16 Իսկ այս՝ դուստր Աբրահամո՛ւ էր՝ զոր կապեաց Սատանայ՝ ահաւասիկ ութուտա՛սն ամ, ո՞չ արժան էր արձակե՛լ ՚ի կապանաց անտի ՚ի շաբաթու[1322]։ 17 Եւ զայս իբրեւ ասաց, յամօ՛թ լինէին ամենեքին որ հակառա՛կն կային նմա. եւ ամենայն ժողովուրդն ուրա՛խ լինէր ՚ի վերայ ամենայն փառաւորութեանցն՝ որ գործէին ՚ի նմանէ[1323]։
ԽԹ 18 Եւ ասէր. Ո՛ւմ նմա՛ն է արքայութիւն Աստուծոյ, եւ որո՛ւմ նմանութեան նմանեցուցից զնա։ 19 Նմա՛ն է հատոյ մանանխոյ, զոր առեալ մարդոյ ա՛րկ ՚ի պարտէզ իւր. աճեաց եւ եղեւ ծա՛ռ, եւ թռչունք երկնից բնակեալ էին յոստս նորա։ 20 Եւ դարձեալ ասէ. Ո՛ւմ նմանեցուցից զարքայութիւն Աստուծոյ. 21 նմա՛ն է խմորոյ, զոր առեալ կնոջ թաքո՛յց յալե՛ր երից գրուաց՝ մինչեւ ամենայն խմորեցաւ[1324]։
Ծ եզ 22 Եւ շրջէր ընդ քաղաքս եւ ընդ գեղս, ուսուցանէ՛ր. եւ ճանապարհ արարեալ յԵրուսաղէմ, 23 ասէ ոմն ցնա. Տէ՛ր՝ եթէ սակա՛ւք իցեն՝ որ ապրելոց իցեն։ Եւ նա ասէ ցնոսա. 24 Ջանացարո՛ւք մտանել ընդ դո՛ւռն նեղ. ասե՛մ ձեզ, զի բազումք խնդրեսցեն մտանել՝ եւ ո՛չ կարասցեն։ 25 Յորմէ հետէ մտցէ տանուտէ՛րն, եւ փակեսցէ զդուռնն. եւ սկսանիցիք կա՛լ արտաքոյ՝ եւ բախել զդուռնն, եւ ասել. Տէ՛ր Տէր՝ բա՛ց մեզ։ Եւ պատասխանի տուեալ ասիցէ ձեզ. Ո՛չ գիտեմ զձեզ ուստի էք[1325]։ 26 Յայնժամ սկսանիջիք ասել. Կերա՛ք առաջի քոյ եւ արբաք, եւ ՚ի հրապարա՛կս մեր ուսուցեր։ 27 Եւ ասիցէ. Ասե՛մ ձեզ. Ո՛չ գիտեմ զձեզ ուստի էք. ՚ի բա՛ց կացէք յինէն ամենայն մշա՛կդ անիրաւութեան[1326]։ 28 Ա՛նդ եղիցի լա՛լ եւ կրճել ատամանց, յորժամ տեսանիցէք զԱբրահա՛մ եւ զԻսահակ եւ զՅակովբ՝ եւ զամենայն մարգարէս յարքայութեան Աստուծոյ, եւ զձեզ հանեա՛լ արտաքս։ 29 Եւ եկեսցեն յարեւելի՛ց եւ յարեւմտից, եւ ՚ի հիւսւսոյ եւ ՚ի հարաւոյ, եւ բազմեսցին յարքայութեան Աստուծոյ։ 30 Եւ ահա յետինք՝ որ եղիցին առաջի՛նք, եւ իցեն առաջինք՝ որ լինիցին յետի՛նք[1327]։
ԾԱ 31 ՚Ի նմին աւուր մատեան ոմանք փարիսեցիք՝ եւ ասեն ցնա. Ե՛լ եւ գնա՛ աստի, զի Հերովդէս կամի՛ սպանանե՛լ զքեզ[1328]։ 32 Եւ ասէ ցնոսա. Երթայք ասացէ՛ք աղուեսո՛ւն այնմիկ. Ահաւասիկ հանեմ դեւ՛ս՝ եւ բժշկութիւնս կատարեմ այսօ՛ր եւ վաղիւ, եւ յերիր աւուր կատարի՛մ[1329]։ 33 Բայց պա՛րտ է այսօր եւ վաղիւ եւ ՚ի միւսո՛ւմ աւուր գնալ. զի ո՛չ է մարթ մարգարէի կորնչել արտաքոյ քան զԵրուսաղէմ։ 34 Երուսաղէմ Երուսաղէմ՝ որ կոտորէիր զմարգարէս, եւ քարկո՛ծ առնէիր զառաքեալսն առ քեզ. քանի՛ցս անգամ կամեցայ ժողովել զորդիս քո, որպէս հա՛ւ զձագս իւր ընդ թեւովք, եւ ո՛չ կամեցարուք։ 35 Ահա թողեա՛լ լիցի ձեզ տունդ ձեր։ Բայց ասե՛մ ձեզ, եթէ ո՛չ եւս տեսանիցէք զիս, մինչեւ ասիցէք. Օրհնեա՛լ եկեալն յանուն Տեառն[1330]։
ԾԲ եէ 1 Եւ եղեւ ՚ի մտանելն նորա ՚ի տո՛ւն ուրումն իշխանա՛ցն փարիսեցւոց ՚ի շաբաթու՝ ուտել հա՛ց. եւ նոքա սպասէին նմա[1331]։ 2 Եւ ահա՝ ա՛յր ոմն էր անդ ջրգողեա՛լ առաջի նորա։ 3 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցօրինաւորսն եւ ցփարիսեցիսն. եթէ արժա՞ն իցէ ՚ի շաբաթու բժշկել։ 4 Եւ նոքա լո՛ւռ եղեն։ Եւ բո՛ւռն հարեալ զնմանէ՝ բժշկեա՛ց զնա, եւ արձակեաց։ 5 Եւ ասէ ցնոսա. Ո՞յր ուրուք ՚ի ձէնջ է՛շ կամ ե՛զն անկանիցի ՚ի ջրհոր, եւ ո՛չ վաղվաղակի հանիցէ զնա յաւուր շաբաթու։ 6 Եւ ո՛չ կարացին տա՛լ նմա պատասխանի առ այն։
ԾԳ 7 Ասա՛ց եւ առ կոչնակա՛նսն՝ առա՛կ մի, հայեցեալ թէ զիա՞րդ բարձընտի՛ր լինէին, ասէ ցնոսա[1332]. 8 Յորժամ կոչիցէ ոք զքեզ ՚ի հարսանիս՝ կամ ՚ի կոչունս, մի՛ բազմիցիս յառաջին բարձին. գուցէ պատուականագո՛յն եւս քան զքեզ իցէ կոչեցեալն ՚ի նմանէ[1333]. 9 եւ եկեալ՝ որ զքեզն եւ զնա՛ կոչեաց, ասիցէ ցքեզ. Տո՛ւր սմա տեղի. եւ ապա սկսանիցիս ամօթով զյետին տեղի՛ն ունել։ 10 Այլ յորժամ կոչիցիս, երթիջի՛ր՝ բազմիջի՛ր ՚ի յետի՛ն տեղւոջ. զի յորժամ գայցէ որ կոչեացն զքեզ, ասիցէ՛ ցքեզ. Բա՛րեկամ ՚ի վե՛ր մատիր։ Յայնժամ եղիցին քեզ փա՛ռք առաջի բարձակցա՛ցն քոց[1334]։ 11 Զի ամենայն որ բարձրացուցանէ զանձն՝ խոնարհեսցի՛. եւ որ խոնարհեցուցանէ զանձն՝ բարձրասցի՛։ 12 Ասէ՛ եւ ցկոչնատէրն. Յորժամ առնիցես ճա՛շ կամ ընթրիս, մի՛ կոչեր զբարեկամս քո, եւ մի՛ զեղբարս քո, եւ մի՛ զազգականս քո, եւ մի՛ զդրացիս քո, եւ մի՛ զմեծամեծս. զի մի՛ եւ նոքա փոխարէն կոչեսցեն զքեզ, եւ լինիցի քեզ հատուցումն[1335]։ 13 Այլ յորժամ առնիցես ընդունելութիւն, կոչեա՛ զաղքա՛տս, եւ զխե՛ղս, զկա՛ղս եւ զկո՛յրս[1336]. 14 եւ երանելի՛ լինիցիս. զի ո՛չ ունին փոխարէն հատուցանելոյ քեզ. եւ հատուսցի քեզ փոխարէն ՚ի յարութեան արդարոց[1337]։ 15 Իբրեւ լուաւ զայս ոմն ՚ի բազմականացն՝ ասէ ցնա. Երանի՛ որ կերիցէ ճա՛շ յարքայութեան Աստուծոյ[1338]։
ԾԴ 16 Եւ նա ասէ. Ա՛յր ոմն գործեաց ընթրիս, եւ հրաւիրեա՛ց զբազումս[1339]։ 17 Եւ առաքեաց զծառա՛յ իւր ՚ի ժամու ընթրեացն կոչե՛լ զհրաւիրեալսն՝ թէ եկա՛յք, զի ահաւասիկ պատրա՛ստ է ամենայն ինչ[1340]։ 18 Եւ սկսան մի ըստ միոջէ՝ ամենեքեա՛ն հրաժարել։ Առաջինն ասէ. Ագարա՛կ գնեցի, եւ հա՛րկ է ելանել տեսանե՛լ զնա, աղաչեմ զքեզ՝ կալ զիս հրաժարեա՛լ[1341]։ 19 Եւ մեւսն ասէ. Լուծս հի՛նգ եզանց գնեցի, եւ երթամ փորձե՛լ զնոսա, աղաչեմ զքեզ՝ կալ զիս հրաժարեա՛լ[1342]։ 20 Եւ մե՛ւսն ասէ. Կին ածի, եւ վասն այնորիկ ո՛չ կարեմ գալ։ 21 Եւ եկեալ ծառայն՝ պատմեաց զայն տեառն իւրում։ Յայնժամ բարկացեալ տանուտէրն, ասէ՛ ցծառայն իւր. Ե՛լ վաղվաղակի ՚ի հրապարակս եւ ՚ի փողոցս քաղաքիդ, եւ զաղքա՛տս, եւ զխե՛ղս, եւ զկա՛ղս, եւ զկո՛յրս մո՛յծ այսր[1343]։ 22 Եւ ասէ ծառայն. Տէր՝ եղեւ՛ զոր հրամայեցերն, եւ կա՛յ եւս տեղի։ 23 Եւ ասէ Տէրն ցծառայն. Ե՛լ ՚ի ճանապարհս եւ ՚ի ցա՛նգս, եւ արա ա՛յսր մտանել, զի լցցի՛ տունս իմ[1344]։ 24 Ասե՛մ ձեզ, զի ո՛չ ոք յայնց կոչեցելոց ճաշակեսցէ յընթրեա՛ց իմոց։ զկ 25 Եւ երթայի՛ն ընդ նմա ժողովուրդք բազումք. դարձաւ՝ եւ ասէ ցնոսա. 26 Եթէ ոք՝ գա՛յ առ իս, եւ ո՛չ ատեայ զհա՛յր իւր եւ զմայր, եւ զկի՛ն եւ զորդիս, եւ զեղբա՛րս եւ զքորս, նա՝ եւ զա՛նձն եւս իւր, ո՛չ կարէ իմ աշակե՛րտ լինել[1345]. 27 զի որ ո՛չ բառնայ զխա՛չ իւր՝ եւ գայ զկնի իմ, ո՛չ կարէ իմ աշակերտ լինել։
ԾԵ 28 Ո՞վ ոք ՚ի ձէնջ կամիցի շինե՛լ աշտարակ, եւ ո՛չ նախ նստեալ համարիցի՛ զծախսն՝ եթէ ունիցի բաւակա՛ն ՚ի կատարումն[1346]։ 29 Զի գուցէ իբրեւ արկանիցէ հիմն՝ եւ ո՛չ կարիցէ կատարել, ամենեքին որ տեսանիցեն՝ սկսանիցին ծա՛ղր առնել զնա[1347]՝ 30 եւ ասել. թէ ա՛յս այր սկսաւ շինել՝ եւ ո՛չ կարաց կատարել[1348]։ 31 Կամ ո՞ր թագաւոր՝ երթեալ տայցէ պատերազմ ընդ այլո՛ւմ թագաւորի. եւ ո՛չ նստեալ նախ խորհիցի, եթէ կարօ՞ղ իցէ տասն հազարաւ զդէ՛մ ունել զայնորիկ որ գայցէ ՚ի վերայ նորա քսա՛ն հազարաւ[1349]։ 32 Ապա թէ ոչ՝ մինչդեռ հեռագո՛յն իցէ, հրեշտակութիւն՛ առաքեալ՝ աղաչեսցէ՛ ՚ի խաղաղութիւն։ 33 Արդ՝ ա՛յսպէս ամենայն ոք ՚ի ձէնջ, որ ո՛չ հրաժարեսցէ յամենայն ընչից իւրոց, ո՛չ կարէ իմ աշակերտ լինել։ 34 Բարւո՛ք է աղ. ապա թէ ա՛ղն անհամեսցի, ի՞ւ համեմեսցի[1350]։ 35 Ո՛չ յերկիր՝ եւ ո՛չ յաղբ է՛ պիտանացու, այլ ընկենո՛ւլ զնա արտաքս։ Որ ունիցի ականջս լսելոյ՝ լուիցէ։
1 Եւ էին մե՛րձ առ նա ամենայն մաքսաւո՛րք եւ մեղաւորք՝ լսե՛լ ՚ի նմանէ։ 2 Տրտնջէին փարիսեցիքն եւ դպիրք՝ եւ ասէին. Ընդէ՞ր սա՝ զմեղաւորս ընդունի՝ եւ ուտէ՛ ընդ նոսա։
ԾԶ 3 Ասա՛ց առ նոսա զառա՛կս զայս։ 4 Ո՞վ ոք իցէ ՚ի ձէնջ մարդ՝ որոյ իցէ հարեւր ոչխար, եւ կորուսանիցէ մի ՚ի նոցանէ. ո՞չ թողուցու զիննսո՛ւն եւ զինն յանապատի, եւ երթիցէ զհետ կորուսելոյն՝ մինչեւ գտանիցէ զնա[1351]։ 5 Եւ իբրեւ գտանէ՝ դնէ՛ զնա ՚ի վերայ ուսոց իւրոց խնդալով, 6 եւ երթա՛յ ՚ի տուն. կոչէ զբարեկա՛մս եւ զդրացիս՝ եւ ասէ ցնոսա. Ուրա՛խ եղերուք ընդ իս, զի գտի՛ զոչխա՛րս իմ զկորուսեալ[1352]։ 7 Ասե՛մ ձեզ. զի այսպէս է ուրախութիւն յերկինս վասն միոյ մեղաւորի որ ապաշխարիցէ, քան վասն իննսո՛ւն եւ ինն արդարոյ՝ որոց չիցէ՛ պիտոյ ապաշխարութիւն[1353]։ 8 Կամ ո՞վ իցէ կին, որոյ իցեն դրամք տասն. եւ եթէ կորուսանիցէ դրա՛մ մի, ո՞չ լուցանէ ճրա՛գ, եւ ածիցէ աւե՛լ ՚ի տան, եւ խնդրիցէ՛ ստէպ՝ մինչեւ գտանիցէ[1354]։ 9 Եւ իբրեւ գտանէ, կոչէ՛ զբարեկամս եւ զդրացիս՝ եւ ասէ. Ուրա՛խ լերուք ընդ իս, զի գտի՛ զդրամն իմ զոր կորուսի[1355]։ 10 Ա՛յնպէս՝ ասեմ ձեզ, ուրախութիւն եղիցի առաջի հրեշտակա՛ց Աստուծոյ՝ ՚ի վերայ միոյ մեղաւորի որ ապաշխարիցէ[1356]։
ԾԷ 11 Եւ ասէ. Ա՛ռն միոջ էին երկո՛ւ որդիք. 12 ասէ կրտսերն ՚ի նոցանէ ցհայրն. Հա՛յր՝ տո՛ւր ինձ բաժին որ անկանի յընչիցդ։ Եւ նա՝ բաժանեա՛ց նոցա զկեա՛նսն[1357]։ 13 Եւ յետ ո՛չ բազում աւուրց՝ ժողովեալ զամենայն կրսերոյն՝ գնա՛ց յաշխարհ հեռի. եւ անդ վատնեա՛ց զինչս իւր, զի կեա՛յր անառակութեամբ[1358]։ 14 Եւ իբրեւ սպառեա՛ց զամենայն, եղեւ սո՛վ սաստիկ յաշխարհին յայնմիկ, եւ սկսա՛ւ ինքն չքաւորե՛լ։ 15 Եւ գնացեալ յարեցա՛ւ ՚ի մի՛ ոմն քաղաքացւոց աշխարհին այնորիկ. եւ յղեա՛ց զնա յագարա՛կ իւր՝ արածե՛լ խոզս[1359]։ 16 Եւ ցանկա՛յր լնուլ զորովայն իւր յեղջերէն զոր խո՛զքն ուտէին, եւ ո՛չ ոք տայր նմա[1360]։ 17 Եւ եկեալ ՚ի մի՛տս իւր՝ ասէ. Քանի՞ վարձկանք իցեն ՚ի տան հօ՛ր իմոյ հացալիցք, եւ ես աստ՝ սովամահ կորնչիմ[1361]. 18 յարուցեալ գնացից առ հա՛յր իմ, եւ ասացի՛ց ցնա. Հայր՝ մեղա՛յ յերկինս՝ եւ առաջի քոյ[1362], 19 եւ ո՛չ եւս եմ արժանի կոչել որդի քո. արա՛ զիս իբրեւ զմի ՚ի վարձկանա՛ց քոց։ 20 Եւ յարուցեալ ե՛կն առ հայր իւր. եւ մինչ դեռ հեռագո՛յն էր, ետե՛ս զնա հայրն՝ եւ գթացա՛ւ. յարեաւ եւ ընթացա՛ւ ընդ առաջ, անկա՛ւ զպարանոցաւն նորա, եւ համբուրեա՛ց զնա[1363]։ 21 Եւ ասէ ցնա որդին. Հայր՝ մեղա՛յ յերկինս՝ եւ առաջի քոյ, եւ ո՛չ եւս եմ արժանի կոչել որդի քո[1364]։ 22 Ասէ հայրն ցծառայսն իւր. Վաղվաղակի հանէ՛ք զպատմուճանն առաջին, եւ ագուցէ՛ք նմա, եւ տո՛ւք զմատանին ՚ի ձե՛ռն նորա, եւ կօշի՛կս յո՛տս նորա[1365]. 23 եւ ածէ՛ք զե՛զն պարարակ, զենէ՛ք կերիցո՛ւք եւ ուրա՛խ լիցուք[1366]. 24 զի այս որդի իմ մեռեա՛լ էր՝ եւ եկեա՛ց, կորուսեալ էր՝ եւ գտա՛ւ. եւ սկսան ուրա՛խ լինել[1367]։ 25 Եւ է՛ր երէ՛ց որդի նորա յագարակի. եւ մինչ դեռ գա՛յր՝ եւ մե՛րձ եղեւ ՚ի տունն, լուա՛ւ զձայն երգո՛ց եւ զպարուց. 26 եւ կոչեցեալ առ ինքն զմի ՚ի ծառայիցն՝ հարցանէր թէ զի՞նչ իցէ այն[1368]։ 27 Եւ նա՝ ասէ ցնա. Զի եղբայր քո եկեալ է, եւ եզե՛ն հայր քո զե՛զն պարարակ, զի ողջա՛մբ ընկալաւ զնա։ 28 Բարկացաւ՝ եւ ո՛չ կամէր մտանել. եւ հայրն ելեալ արտաքս՝ աղաչէ՛ր զնա։ 29 Պատասխանի՛ ետ՝ եւ ասէ ցհայրն. Այս քանի ամք են՝ զի ծառայեմ քեզ, եւ երբէք զպատուիրանա՛ւ քով ո՛չ անցի. ո՛ւլ մի երբէք ո՛չ ետուր ինձ՝ զի ուրա՛խ եղէց ընդ բարեկամս իմ[1369]։ 30 Յորժամ եկն որդի՛դ քո այդ, որ եկե՛ր զկեանս քո ընդ պոռնիկս, զենե՛ր դմա զե՛զն պարարակ[1370]։ 31 Եւ ասէ ցնա. Ո՛րդեակ, դու հանապա՛զ ընդ իս ես, եւ ամենայն որ ինչ ի՛մ է՝ քո՛ է. 32 այլ ուրա՛խ լինել եւ խնդալ պա՛րտ էր, զի եղբայր քո այս՝ մեռեա՛լ էր, եւ եկեա՛ց. կորուսեալ, եւ գտաւ[1371]։
ԾԸ զբ 1 Եւ ասէ առ աշակերտսն. Ա՛յր մի էր մեծատուն, որոյ էր՝ տնտե՛ս. եւ եղեւ զնմանէ ամբաստանութիւն, որպէս թէ վատնիցէ՛ զինչս նորա[1372]։ 2 Կոչեաց՝ եւ ասէ ցնա. Զի՞նչ է այս զոր լսեմս զքէն, տո՛ւր զհամա՛ր տնտեսութեան քոյ, զի ո՛չ եւս կարես լինել տնտես։ 3 Ասէ՛ ընդ միտս իւր տնտեսն. Զի՞նչ գործեցից, զի տէր իմ հանէ՛ զտնտեսութիւնս. գործել՝ ո՛չ կարեմ. մուրանալ՝ ամաչե՛մ։ 4 Գիտե՛մ զինչ արարից. զի յորժամ ՚ի բա՛ց լինիցիմ ՚ի տնտեսութենէս, ընկալցի՛ն զիս ՚ի տո՛ւնս իւրեանց[1373]։ 5 Եւ կոչեցեալ առ ինքն մի ըստ միոջէ ՚ի պարտապանաց տեա՛ռն իւրոյ. ասէ ցառաջինն. Քանի՞ ինչ պարտիս տեա՛ռն իմում[1374]։ 6 Եւ նա ասէ. Հարեւր մա՛ր ձիթոյ։ Ասէ ցնա. Կա՛ զգիր քո, եւ նի՛ստ գրեա վաղվաղակի յիսո՛ւն։ 7 Դարձեալ՝ ասէ ցմեւսն. Դու՝ քանի՞ ինչ պարտիս։ Եւ նա ասէ. Հարեւր քոռ ցորենոյ։ Եւ ասէ ցնա. Կա՛ զգիր քո՝ եւ նի՛ստ գրեա ութսո՛ւն[1375]։ 8 Եւ գովեա՛ց տէրն զտնտե՛սն անիրաւութեան, զի իմաստութեամբ արար. զի որդիք աշխարհիս այսորիկ իմաստնագո՛յնք են քան զորդիս լուսոյ յա՛զգս իւրեանց։ 9 Եւ ե՛ս ձեզ ասեմ. Արարէ՛ք ձեզ բարեկա՛մս ՚ի մամոնայէ անիրաւութեան. զի յորժամ պակասիցէ՛ այն, ընկալցին զձեզ ՚ի յա՛րկսն յաւիտենականս[1376]։ 10 Որ ՚ի փոքուն հաւատարի՛մ է, եւ ՚ի բազմի՛ն հաւատարիմ է. եւ որ ՚ի փոքուն՝ անիրաւ, եւ ՚ի բազմին անիրաւ է՛[1377]։ 11 Իսկ արդ՝ եթէ յանիրա՛ւ մամոնային չեղէ՛ք հաւատարիմք, զճշմարիտն ձեզ՝ ո՞ հաւատասցէ։ 12 Եւ եթէ յօտարին չեղէ՛ք հաւատարիմք, զձերն՝ ո՞ տայցէ ձեզ[1378]։ 13 Ո՛չ ոք կարէ երկո՛ւց տերանց ծառայել. զի եթէ զմին՝ ատիցէ, զմեւսն սիրէ՛. կամ զմին՝ մեծարիցէ, եւ զմեւսն արհամարհիցէ՛. ո՛չ կարէք Աստուծո՛յ ծառայել եւ մամոնայի[1379]։ 14 Իբրեւ լսէին զայս ամենայն փարիսեցիքն՝ քանզի արծաթասէրք էին, անկոսնէին զնա[1380]։ 15 Եւ ասէ ցնոսա. Դուք՝ որ արդարացուցանէք զանձինս առաջի մարդկան, սակայն Աստուած գիտէ՛ զսիրտս ձեր. զի որ առաջի մարդկան բարձր է, պի՛ղծ է առաջի Աստուծոյ[1381]։ 16 Օրէնքն եւ մարգարէք մինչեւ ցՅովհա՛ննէս. յայնմ հետէ արքայութիւն Աստուծոյ աւետարանի, եւ ամենա՛յն ոք զնա բռնաբարէ[1382]։ 17 Դիւրի՛ն իցէ երկնից եւ երկրի անցանել, քան յօրինացն միո՛յ նշանախեցի անկանել։ 18 Ամենայն որ արձակէ զկին իւր, եւ առնէ այլ՝ շնա՛յ. եւ որ զարձակեալն առնէ՝ շնայ։
ԾԹ 19 Այր ոմն էր մեծատուն, եւ ագանէր բեհե՛զս եւ ծիրանիս, եւ ուրա՛խ լինէր հանապազ առատապէս։ 20 Եւ աղքա՛տ ոմն անուն Ղ՚ա՛զարոս, անկեալ դնէր առ դրան նորա վիրաւորեա՛լ. 21 եւ ցանկա՛յր լնուլ զորովա՛յն իւր ՚ի փշրանացն՝ որ անկանէին ՚ի սեղանոյ մեծատանն. այլ եւ շո՛ւնք եւս՝ գային եւ լիզուին զվէրս նորա[1383]։ 22 Եղեւ մեռանել աղքատին, եւ տանել հրեշտակացն զնա ՚ի գո՛գ Աբրահամու. մեռա՛ւ եւ մեծատունն՝ եւ թաղեցաւ[1384]։ 23 Եւ ՚ի դժոխսն՝ ամբա՛րձ զաչս իւր մինչ ՚ի տանջանսն էր. ետե՛ս զԱբրահամ ՚ի հեռաստանէ, եւ զՂազարոս ՚ի գո՛գ նորա հանգուցեալ[1385]։ 24 Եւ նա՝ աղաղակեա՛ց եւ ասէ. Հա՛յր Աբրահամ՝ ողորմեա՛ց ինձ, եւ առաքեա՛ զՂազարոս, զի թացցէ զծագ մատին իւրոյ ՚ի ջուր, եւ զովացուսցէ՛ զլեզու իմ, զի պապակի՛մ ՚ի տապոյ աստի։ 25 Եւ ասէ ցնա Աբրահամ. Որդեակ՝ յիշեա՛ զի ընկալա՛ր անդէն զբարիս քո ՚ի կեանսն քում, եւ Ղ՚ազարոս նոյնպէս զչարչարա՛նս. արդ՝ սա աստ մխիթարի, եւ դու այդր՝ պապակի՛ս[1386]։ 26 Եւ ՚ի վերայ այսր ամենայնի՝ վիհ մե՛ծ է ընդ մեզ եւ ընդ ձեզ. եթէ կամիցին աստի՝ առ ձեզ անցանել, ո՛չ կարեն. եւ ո՛չ այտի ոք՝ առ մեզ անցանել։ 27 Եւ ասէ. Արդ աղաչեմ զքեզ հա՛յր, զի արձակեսցես զդա ՚ի տուն հօր իմոյ. 28 են իմ անդ եղբա՛րք հինգ, որպէս զի տայցէ նոցա վկայութիւն. զի մի՛ եւ նոքա գայցեն յայս տեղի տանջանաց[1387]։ 29 Եւ ասէ Աբրահամ. Ունին զՄովսէ՛ս եւ զմարգարէսն, նոցա լուիցեն[1388]։ 30 Եւ նա՛ ասէ. Ո՛չ՝ հա՛յր Աբրահամ, բայց թէ ՚ի մեռելոց ոք երթիցէ առ նոսա, եւ ապաշխարիցեն[1389]։ 31 Եւ ասէ ցնա. Եթէ Մովսիսի եւ մարգարէիցն ո՛չ լսեն, եւ ո՛չ թէ ՚ի մեռելոց ոք յառնիցէ՝ հաւանեսցին[1390]։
զգ 1 Ասա՛ց եւ առ աշակերտսն իւր. Ո՛չ է մարթ չգա՛լ գայթագղութեան. բայց վա՛յ ա՛յնմիկ է՝ յոյր ձեռն գայցէ։ 2 Լա՛ւ էր նմա՝ թէ վէ՛մ երկանաքա՛ր կախէր զպարանոցէ նորա, եւ անկանէր ՚ի ծո՛վ, քան թէ գայթագղեցուցանիցէ զմի ոք ՚ի փոքրկանցս յայսցանէ[1391]։ 3 Զգո՛յշ կացէք անձանց. եթէ մեղիցէ եղբա՛յր քո, սաստեա՛ նմա. եւ եթէ ապաշխարիցէ, թո՛ղ նմա[1392]։ 4 Եւ եթէ եւթն անգամ մեղիցէ քեզ, եւ եւթն անգամ դարձցի ՚ի քեզ եւ ասիցէ՝ ապաշխարեմ, թողցե՛ս նմա։ 5 Եւ ասեն առաքեալքն ցՏէր. Յաւե՛լ մեզ հաւատս։ 6 Եւ ասէ՛ Տէր. Եթէ ունիցիք հաւատս քան զհա՛տ մանանխոյ, եւ ասիցէք թըթենւո՛յս այսմիկ. Խլեա՛ց եւ տնկեաց ՚ի ծովու, եւ հնազանդեսցի՛ ձեզ։ 7 Իսկ ո՞վ ոք ՚ի ձէնջ որ ունիցի ծառա՛յ հողագործ կամ հովիւ, որ իբրեւ մտանիցէ՛ յագարակէ՝ ասիցէ ցնա վաղվաղակի, թէ ա՛նց բազմեաց[1393]. 8 այլ ո՛չ ասիցէ ցնա, թէ պատրաստեա՛ զինչ ընթրելո՛ց իցեմ, եւ գօտի ածեալ պաշտեա՛ զիս՝ մինչեւ կերա՛յց եւ արբից, եւ ապա կերիցե՛ս եւ արբցե՛ս դու։ 9 Միթէ շնո՞րհ ունիցի ծառային այնմիկ, զի արար զամենայն հրամանսն[1394]։ 10 Նոյնպէս եւ դուք՝ յորժամ առնիցէք զամենայն հրամայեալսն ձեզ, ասասջի՛ք՝ թէ ծառայք անպիտա՛նք եմք, զոր պարտեա՛քն առնել՝ արարա՛ք։
Կ 11 Եւ եղեւ մինչեւ երթա՛յր նա յԵրուսաղէմ, եւ ինքն անցանէր ընդ մէջ Սամարեա՛յ եւ Գալիլեացւոց[1395]։ 12 Եւ մինչդեռ մտանէր ՚ի գեղ ուրեմն, պատահեցան նմա տա՛սն այր բորո՛տ, որք կացի՛ն ՚ի հեռաստանէ[1396], 13 բարձին զձա՛յնս՝ եւ ասեն. Յիսուս վարդապետ՝ ողորմեա՛ց մեզ[1397]։ 14 Եւ իբրեւ ետե՛ս զնոսա, ասէ ցնոսա. Երթայք ցուցէ՛ք զանձինս քահանայիցն։ Եւ եղեւ իբրեւ գնացին, առժամա՛յն սրբեցան[1398]։ 15 Մի՛ ոմն ՚ի նոցանէ իբրեւ ետես՝ թէ բժշկեցաւ, դարձա՛ւ անդրէն՝ ՚ի ձա՛յն մեծ փառաւո՛ր առնէր զԱստուած. 16 անկա՛ւ ՚ի վերայ երեսաց իւրոց առ ո՛տս նորա՝ եւ գոհանա՛յր զնմանէ. եւ ի՛նքն էր Սամարացի՛։ 17 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ. Ոչ տա՞սն սոքա սրբեցան, իսկ արդ՝ ինունքն ո՞ւր են[1399]. 18 զի ո՛չ գտան դառնալ տա՛լ փա՛ռս Աստուծոյ, բայց միայն այլազգի՛ս այս։ 19 Եւ ասէ ցնա. Արի՛ գնա, զի հաւա՛տք քո կեցուցին զքեզ։ զդ 20 Իբրեւ հարցա՛ւ ՚ի փարիսեցւոցն՝ թէ ե՞րբ գայցէ արքայութիւնն Աստուծոյ. պատասխանի ետ նոցա՝ եւ ասէ. Ո՛չ գայ արքայութիւն Աստուծոյ խտրանօ՛ք[1400]. 21 եւ չասիցե՛ն թէ ահաւասիկ ա՛ստ է՝ կամ անդ, զի ահա արքայութիւն Աստուծոյ ՚ի նե՛րքս ՚ի ձեզ է[1401]։ 22 Ասա՛ց եւ առ աշակերտսն. Եկեսցե՛ն աւուրք ցանկանալո՛յ ձեզ մի յաւո՛ւրցն Որդւոյ մարդոյ տեսանել, եւ ո՛չ տեսանիցէք։ 23 Եւ եթէ ասիցեն ձեզ՝ եթէ ահաւասի՛կ է՝ կամ անդ, մի՛ երթայցէք զհետ։ 24 Զի որպէս փայլա՛կն փայլատակեալ ՚ի ներքոյ երկնից՝ ընդ երկնի՛ւք ծագիցէ, նո՛յնպէս եւ Որդի մարդոյ յաւո՛ւրն իւրում։ 25 Բայց նախ պա՛րտ է նմա բազումս չարչարել՝ եւ խոտել յազգէս յայսմանէ[1402]։ 26 Եւ որպէս եղեւ յաւուրսն Նոյի, նոյնպէս եղիցի եւ յաւուրս Որդւոյ մարդոյ։ 27 Ուտէի՛ն՝ ըմպէի՛ն՝ կանա՛յս առնէին՝ եւ արա՛նց լինէին, մինչեւ յօրն յորում եմո՛ւտ Նո՛յ ՚ի տապանն, եւ ե՛կն ջրհեղեղն՝ եւ կորո՛յս զամենեսին։ 28 Նոյնպէս՝ եւ որպէս յաւո՛ւրսն Ղովտա՛յ եղեւ, ուտէին ըմպէին, գնէին վաճառէին, տնկէին շինէի՛ն. 29 եւ յորո՛ւմ աւուր ե՛լ Ղովտ ՚ի Սոդովմայ, տեղաց հո՛ւր եւ ծծո՛ւմբ յերկնից՝ եւ կորո՛յս զամենեսին։ 30 Ըստ նմին օրինակի եղիցի եւ յաւո՛ւրն՝ յորում Որդի մարդոյ յայտնելո՛ց է[1403]։ 31 Յա՛յնմ աւուր որ կայցէ ՚ի տանիս՝ եւ կարասի՛ իւր ՚ի տան, մի՛ իջցէ առնուլ զայն. եւ որ յանդի՛ իցէ, նոյնպէս մի՛ դարձցի յետս։ 32 Յիշեցէ՛ք զկինն Ղովտայ։ 33 Որ խնդրիցէ զա՛նձն իւր ապրեցուցանել, կորուսցէ՛ զնա. եւ որ կորուսցէ, ապրեցուսցէ՛ զնա[1404]։ 34 Ասե՛մ ձեզ. Յա՛յնմ գիշերի՝ թէ եղիցին երկո՛ւ ՚ի մի՛ մահիճս, մին՝ առցի, եւ մեւսն թողցի՛[1405]. 35 եւ եթէ եղիցին երկու՝ աղա՛լ ՚ի միասին, մին՝ առցի, եւ մեւսն թողցի՛. եւ եթէ իցեն երկո՛ւ յանդի, մին՝ առցի, եւ մեւսն թողցի՛[1406]։ 36 Պատասխանի ետուն եւ ասեն ցնա. Յո՞ Տէր։ 37 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Ուր մարմին է, ա՛նդր եւ արծուի՛ք ժողովեսցին։
ԿԱ զե 1 Ասաց եւ առա՛կ մի նոցա, առ այն՝ թէ պա՛րտ է յամենայն ժամ կա՛լ նոցա յաղօթս՝ եւ մի՛ ձանձրանալ։ 2 Ասէ. Դատաւո՛ր մի էր ՚ի քաղաքի ուրեմն, յԱստուծոյ ո՛չ երկնչէր՝ եւ ՚ի մարդկանէ ո՛չ ամաչէր։ 3 Եւ այրի՛ մի էր ՚ի նմին քաղաքի, գա՛յր առ նա եւ ասէր. Դա՛տ արա ինձ յոսոխէ իմմէ։ 4 Եւ ո՛չ կամէր ՚ի բազում ժամանակս. յետ այնորիկ ասէ՛ ՚ի մտի իւրում, թէ եւ յԱստուծոյ ո՛չ երկնչիմ, եւ ՚ի մարդկանէ ո՛չ ամաչեմ[1407], 5 գոնէ՝ վասն աշխա՛տ առնելոյ զիս այրւոյն՝ արարի՛ց նմա դատ, զի մի՛ ՚ի սպառ եկեալ թախանձիցէ՛ զիս[1408]։ 6 Եւ ասէ Տէր. Լուարո՞ւք զինչ դատաւո՛րն անիրաւութեան ասէր[1409]։ 7 Իսկ Աստուած՝ ո՞չ առնիցէ վրէժխնդրութիւն ծառայի՛ց իւրոց, որ աղաղակե՛ն առ նա ՚ի տուէ՛ եւ ՚ի գիշերի, եւ երկայնամիտ միա՛յն լինիցի առ նոսա[1410]։ 8 Այո՝ ասե՛մ ձեզ. զի արասցէ վրէժխնդրութիւն նոցա վաղվաղակի. իսկ Որդի մարդոյ եկեալ, գտանիցէ՛ արդեւք հաւա՛տս յերկրի։
ԿԲ 9 Ասա՛ց եւ առ ոմա՛նս պանծացեալս յանձինս թէ արդարք իցեն՝ եւ խոտիցեն զբազումս, զառա՛կս զայս։ 10 Ա՛րք երկո՛ւ ելին ՚ի տաճարն կալ յաղօ՛թս, մին փարիսեցի՝ եւ մեւսն մաքսաւո՛ր։ 11 Փարիսեցին կա՛յր մեկուսի, եւ զա՛յս առանձին աղօթս մատուցանէր. Աստուա՛ծ իմ՝ գոհանա՛մ զքէն. զի ո՛չ եմ իբրեւ զայլս ՚ի մարդկանէ, զյափշտակօ՛ղս՝ եւ զանիրա՛ւս՝ եւ զշո՛ւնս, կամ իբրեւ զայս մաքսաւոր[1411]։ 12 Այլ պահեմ երկի՛ցս ՚ի շաբաթու, եւ տամ տասանո՛րդս յամենայն ստացուածոց իմոց։ 13 Եւ մաքսաւորն կայր մեկուսի, եւ ո՛չ կամէր՝ եւ ո՛չ զաչս ընդ երկինս ամբառնալ. այլ կոծէր զկո՛ւրծս իւր՝ եւ ասէր. Աստուա՛ծ՝ քաւեա՛ զիս զմեղաւորս[1412]։ 14 Ասե՛մ ձեզ. էջ սա արդարացեա՛լ ՚ի տո՛ւն իւր քան զնա։ Զի ամենայն որ բարձրացուցանէ զանձն իւր՝ խոնարհեսցի՛. եւ որ խոնարհեցուցանէ՛ զանձն՝ բարձրասցի՛։ զզ 15 Մատուցանէին առ նա եւ մանկտի՝ զի մերձենայցէ՛ ՚ի նոսա. իբրեւ տեսին աշակերտքն՝ սաստէին նոցա[1413]։ 16 Իսկ Յիսուս կոչեցեա՛լ զնոսա առ ինքն՝ ասէ. Թո՛յլ տուք մանկտւոյդ գա՛լ առ իս, եւ մի՛ արգելուք զդոսա. զի այդպիսեա՛ցդ է արքայութիւն Աստուծոյ[1414]։ 17 Ամէն ասե՛մ ձեզ. Որ ո՛չ ընդունիցի զարքայութիւն Աստուծոյ իբրեւ զմանուկ, ո՛չ մտցէ ՚ի նա[1415]։
ԿԳ 18 Եւ եհա՛րց զնա ո՛մն իշխան՝ եւ ասէ. Վարդապե՛տ բարի՝ զի՞նչ գործեցից, զի զկեանսն յաւիտենականս ժառանգեցից[1416]։ 19 Ասէ ցնա Յիսուս. Զի՞ ասես զիս բարի. չի՛ք ոք բարի, բայց մի Աստուա՛ծ, Հա՛յր[1417]։ 20 Զպատուիրանս գիտես. Մի՛ շնար, Մի՛ սպանաներ, Մի՛ գողանար, Մի՛ սուտ վկայեր, Պատուեա՛ զհայր քո եւ զմայր։ 21 Եւ նա՝ ասէ. Զա՛յդ ամենայն պահեցի՛ ՚ի մանկութենէ իմմէ։ 22 Իբրեւ լուա՛ւ զայն Յիսուս, ասէ ցնա. Մեւս եւս պակա՛ս է քեզ. զամենայն ինչ զոր ունիս վաճառեա՛ եւ տո՛ւր աղքատաց, եւ ունիցիս գա՛նձ յերկինս. եւ ե՛կ զկնի իմ[1418]։ 23 Նա՝ իբրեւ լուաւ զայս, տրտմեցա՛ւ. քանզի էր մեծատո՛ւն յոյժ[1419]։ 24 Իբրեւ ետես զնա Յիսուս տրտմեալ, ասէ. Ո՞րպէս դժուարաւ որ ինչս ունիցին՝ մտանիցեն յարքայութիւն Աստուծոյ[1420]։ 25 Դիւրագո՛յն իցէ մալխոյ ընդ ծա՛կ ասղան անցանել, քան մեծատան յարքայութիւն Աստուծոյ մտանել։ 26 Եւ որ լուանն՝ ասէին. Եւ ո՞ կարիցէ ապրել։ 27 Եւ նա ասէ. Անհնարի՛նք առ ՚ի մարդկանէ, հնարաւո՛րք են յԱստուծոյ[1421]։ 28 Եւ ասէ Պե՛տրոս. Ահաւասիկ մեք թողաք զամենայն ինչ զմեր, եւ եկա՛ք զկնի քո։ 29 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Ամէն ասե՛մ ձեզ. եթէ ո՛չ ոք է՝ որ եթող զտունս, կամ զծնօղս, կամ զեղբարս, կամ զկին, կամ զորդիս՝ վասն արքայութեան Աստուծոյ[1422], 30 եթէ ո՛չ առնուցո՛ւ բազմապատիկ ՚ի ժամանակի յայսմիկ. եւ յաշխարհին որ գալոցն է՝ զկեանսն յաւիտենականս ժառանգեսցէ[1423]։ 31 Եւ առեալ զերկոտասանսն առանձինն՝ ասէ՛ ցնոսա. Ահաւասիկ ելանեմք յԵրուսաղէմ. եւ կատարեսցին ամենայն գրեա՛լքն մարգարէիւք վասն Որդւոյ մարդոյ։ 32 Զի մատնեսցի հեթանոսա՛ց, եւ կատակեսցի՛[1424]. 33 եւ հարկանիցե՛ն, եւ սպանանիցե՛ն զնա. եւ յերիր աւուր յարիցէ՛։ 34 Եւ նոքա՝ ո՛չինչ իմացան յայնցանէ, այլ էր բանն ծածկեա՛լ ՚ի նոցանէ, եւ ո՛չ գիտէին զասացեալն[1425]։
ԿԴ զէ 35 Եւ եղեւ ՚ի մօտելն նորա յԵրիքով, կո՛յր ոմն նստէր առ ճանապարհաւն մուրացիկ։ 36 Իբրեւ լուաւ զանցանել ժողովրդեանն, հարցանէր՝ թէ զի՞նչ իցէ այն։ 37 Եւ պատմեցին նմա՝ թէ Յիսո՛ւս Նազովրեցի անցանէ։ 38 Աղաղակեա՛ց եւ ասէ. Յիսուս որդի՛ Դաւթի՝ ողորմեա՛ց ինձ[1426]։ 39 Եւ որ առաջին երթային՝ սաստէին նմա զի լռեսցէ՛. եւ նա՝ եւ՛ս առաւել աղաղակէր. Որդի՛ Դաւթի՝ ողորմեա՛ց ինձ։ 40 Զտեղի՛ առ Յիսուս, եւ հրամայեաց ածե՛լ զնա առ իւր. եւ իբրեւ մե՛րձ եղեւ առ նա, եհա՛րց զնա եւ ասէ. 41 Զի՞նչ կամիս դու՝ զի արարից քեզ։ Եւ նա ասէ. Տէր զի բացցի՛ն աչք իմ՝ եւ տեսի՛ց։ 42 Եւ Յիսուս՝ ասէ ցնա. Հայեա՛ց, հաւատք քո կեցուցի՛ն զքեզ։ 43 Եւ առժամայն ետես, եւ երթայր զհե՛տ նորա՝ եւ փառաւո՛ր առնէր զԱստուած. եւ ամենայն ժողովրդեանն տեսեալ, տայր օրհնութի՛ւն Աստուծոյ։
ԿԵ 1 Եւ մտեալ շրջէ՛ր ընդ Երիքով։ 2 Եւ ահա՝ ա՛յր մի անուն կոչեցեալ Զակքէ՛ոս. եւ նա էր մաքսապե՛տ. եւ ինքն մեծատո՛ւն[1427]. 3 եւ խնդրէր տեսանել՝ թէ ո՞վ իցէ Յիսուս, եւ ո՛չ կարէր ՚ի բազմութենէն, զի կա՛րճ էր հասակաւ։ 4 Եւ ընթացեալ յառաջս, ել ՚ի ժանտաթզենին զի տեսանիցէ՛ զնա. քանզի ընդ ա՛յն իսկ անցանելոց էր։ 5 Իբրեւ եկն ՚ի տեղին. հայեցա՛ւ ՚ի վեր Յիսուս՝ եւ ասէ ցնա. Զա՛կքէ փութա՝ է՛ջ այտի, զի այսօր ՚ի տան քում արժան է ինձ ագանել։ 6 Փութացաւ եւ էջ՝ եւ ընկալա՛ւ զնա ուրախութեամբ։ 7 Իբրեւ տեսին ամենեքին, տրտնջէին եւ ասէին՝ թէ առ ա՛ռն մեղաւորի եմուտ լուծանել[1428]։ 8 Եկն՝ եկաց Զակքէ՛ոս՝ եւ ասէ ցՏէր. Տէր՝ ահա զկէս ընչից իմոց տա՛ց աղքատա՛ց. եւ եթէ զոք զրկեցի, հատուցից չորեքկին[1429]։ 9 Եւ ասէ ցնա Յիսուս. Ա՛յսօր եղեւ փրկութիւն տանս այսմիկ. քանզի եւ սա՛ որդի Աբրահամո՛ւ էր[1430]։ 10 Զի եկն Որդի մարդոյ խնդրե՛լ եւ կեցուցանե՛լ զկորուսեալն։ 11 Եւ մինչդեռ նոքա զայն լսէին, յաւե՛լ առակ մի՝ եւ ասէ, վասն մերձենալոյ նորա յԵրուսաղէմ, եւ համարելոյ նոցա թէ առժամայն յայտնելո՛ց է արքայութիւն Աստուծոյ[1431]։
ԿԶ 12 Ասէ՛. Այր ոմն՝ ազնուական գնաց յաշխարհ հեռի՝ առնուլ իւր թագաւորութիւն. եւ դառնա՛լ[1432]։
ԿԷ 13 Եւ կոչեցեալ զծառայս իւր՝ ե՛տ նոցա տա՛սն մնաս, եւ ասէ ցնոսա. Յարգեցէ՛ք զայդ՝ մինչեւ եկի՛ց։ 14 Եւ քաղաքացիքն նորա ատէին զնա, առաքեցին հրեշտակս զկնի նորա՝ եւ ասեն, թէ ո՛չ կամիմք թագաւորել դմա ՚ի վերայ մեր[1433]։ 15 Եւ եղեւ դառնա՛լ նմա՝ առեա՛լ զթագաւորութիւնն. եւ կոչեալ զծառայսն՝ որոց տուեալ էր զարծաթն, զի գիտասցէ՛ թէ ո՛ զինչ շահեցաւ[1434]։ 16 Եկն առաջի՛նն եւ ասէ. Տէ՛ր, մնասն քո՝ տա՛սն մնաս արար։ 17 Եւ ասէ ցնա. Ազնի՛ւ ծառայ եւ բարի, զի ՚ի փոքուդ հաւատարիմ եղեր, լիջի՛ր իշխանութիւն ունել ՚ի վերայ տա՛սն քաղաքի։ 18 Եկն երկրո՛րդն՝ եւ ասէ. Մնասն քո՝ արար հի՛նգ մնաս։ 19 Ասէ ցնա. Եւ դո՛ւ լիջիր ՚ի վերայ հինգ քաղաքաց[1435]։ 20 Եկն մեւսն եւ ասէ. Տէ՛ր՝ ահա մնասն քո զոր ունէի, ծրարեա՛լ ՚ի վարշամակի. 21 երկնչէի ՚ի քէն, զի այր ստամբա՛կ ես. բառնաս՝ զոր ո՛չ եդիր, եւ հնձես՝ զոր ո՛չ սերմանեցեր։ 22 Եւ ասէ ցնա. ՚Ի բերանոյ քումմէ դատեցայց զքեզ ծառա՛յ անհաւատ. գիտէիր թէ ես ա՛յր մի ստամբա՛կ եմ, բառնամ զոր ո՛չ եդի, եւ հնձեմ՝ ուր ո՛չ սերմանեցի[1436]. 23 եւ ընդէ՞ր ո՛չ ետուր զարծաթն իմ ՚ի սեղանաւորս, եւ եկեալ ես տոկոսեօք պահանջէի[1437]։ 24 Եւ ասէ ցսպասաւորսն. Առէ՛ք ՚ի դմանէ զմնասն, եւ տարա՛յք տուք ա՛յնմ՝ որ ունիցի զտա՛սն մնասն։ 25 Եւ ասեն ցնա. Տէ՛ր՝ ունի՛ տասն մնաս։ 26 Ասե՛մ ձեզ, եթէ ամենայնի որ ունիցի՝ տացի՛. եւ յայնմանէ որ ոչն ունիցի, եւ զոր ունիցին՝ բարձցի՛ ՚ի նմանէ[1438]։ 27 Բայց զթշնամիսն իմ զայնոսիկ, որ ո՛չն կամէին զիս թագաւորե՛լ ՚ի վերայ նոցա, ածէ՛ք այսր, եւ սպանէ՛ք առաջի իմ։ 28 Եւ իբրեւ զայս ասաց, գնա՛ց յառաջ՝ ելանել յԵրուսաղէմ։
ԿԸ էկ 29 Եւ եղեւ իբրեւ մերձեցաւ ՚ի Բեթփագէ եւ ՚ի Բեթանիա մօ՛տ ՚ի լեառնն որ կոչի Ձիթենեաց, առաքեա՛ց երկուս յաշակերտացն իւրոց՝ եւ ասէ. 30 Երթա՛յք դուք ՚ի գեղն՝ որ հանդէպ մե՛ր կայ. յոր իբրեւ մտանէք՝ գտանիցէք յաւանա՛կ կապեալ, յորում ո՛ք ՚ի մարդկանէ երբէք ո՛չ նստաւ. լուծէ՛ք զնա եւ ածէ՛ք[1439]։ 31 Եւ եթէ ոք հարցանիցէ զձեզ՝ եթէ ընդէ՞ր լուծանէք, ա՛յսպէս ասասջի՛ք ցնա, թէ Տեա՛ռն իւրում պիտոյ է[1440]։ 32 Իբրեւ չոգա՛ն որ առաքեցանն, գտի՛ն որպէս ասացն ցնոսա, կա՛յր յաւանակն։ 33 Եւ մինչ դեռ լուծանէին զյաւանա՛կն, ասեն տեարքն նորա ցնոսա. Զի՞ լուծանէք զյաւանակդ։ 34 Եւ նոքա ասեն. Տեա՛ռն իւրում պիտոյ է։ 35 Եւ ածի՛ն զնա առ Յիսուս, եւ արկին զնովաւ զհանդերձս, եւ հեծուցին զՅիսուս[1441]։ 36 Եւ մինչ դեռ երթայր, զհանդե՛րձս իւրեանց տարածանէին զճանապարհաւն[1442]։ 37 Եւ իբրեւ ա՛յն ինչ՝ մե՛րձ եղեւ ՚ի զառ ՚ի վա՛յր լերինն Ձիթենեաց, սկսաւ ամենայն բազմութիւն աշակերտացն ուրախութեամբ օրհնե՛լ զԱստուած ՚ի ձայն մեծ՝ վասն ամենայն եղելոց զօրութեանցն զոր տեսին[1443], 38 եւ ասէին. Օրհնեա՛լ որ գայ թագաւորդ յանո՛ւն Տեառն. խաղաղութիւն յերկինս, եւ փա՛ռք ՚ի բարձունս։ 39 Եւ ոմանք ՚ի փարիսեցւոցն յամբոխէ անտի՝ ասեն ցնա. Վա՛րդապետ՝ սաստեա՛ աշակերտա՛ցդ քոց։ 40 Պատասխանի ետ՝ եւ ասէ. Ասե՛մ ձեզ՝ զի եւ թէ դոքա՛ լռեսցեն՝ քարի՛նքդ աղաղակեսցեն[1444]։ 41 Եւ իբրեւ մերձեցաւ, տեսեալ զքաղաքն ելա՛ց ՚ի վերայ նորա, եւ ասէ. 42 Եթէ գիտէի՛ր դու գոնէ յաւուրս յայսմիկ զխաղաղութիւնն քո. բայց այժմ ծածկեցա՛ւ յերեսաց քոց։ 43 Զի եկեսցեն աւուրք ՚ի վերայ քո, եւ պատեսցեն զքեւ՛ թշնամիք քո պատնէշ. եւ պաշարեսցեն զքեզ, եւ նեղեսցե՛ն զքեզ յամենայն կողմանց. 44 եւ յատակեսցե՛ն զքեզ, եւ զորդի՛ս քո ՚ի քեզ. եւ ո՛չ թողուցուն քա՛ր ՚ի վերայ քարի յամենայն ՚ի քեզ. փոխանակ զի ո՛չ ծանեար զժամանակ այցելութեան քոյ[1445]։ 45 Եւ մտեա՛լ ՚ի տաճարն սկսաւ հանել զաղաւնէվաճա՛ռսն, եւ զգնօղս. եւ զսեղանս հատավաճառացն ցրուեա՛ց։ 46 Եւ ասէ ցնոսա. Գրեալ է. Եւ եղիցի տո՛ւն իմ տո՛ւն աղօթից, եւ դուք արարէք զդա՝ ա՛յրս աւազակաց[1446]։ 47 Եւ ուսուցանէ՛ր զնոսա հանապազ ՚ի տաճարին. իսկ քահանայապետքն եւ դպի՛րք՝ եւ գլխաւորք ժողովրդեանն խնդրէին զնա կորուսանել, 48 եւ ո՛չ գտանէին թէ զինչ արասցեն. զի ժողովո՛ւրդն ամենայն կախեա՛լ կային զնմանէ ՚ի լսել[1447]։
ԿԹ էբ 1 Եւ եղեւ ՚ի միո՛ւմ աւուրցն յայնցանէ, մինչ դեռ ուսուցանէ՛ր զժողովուրդն ՚ի տաճարի անդ՝ եւ աւետարանէր, հասի՛ն ՚ի վերայ քահանայապետքն եւ դպիրք ծերո՛վքն հանդերձ[1448], 2 եւ ասեն ցնա. Ասա՛ մեզ՝ որո՞վ իշխանութեամբ գործես դու զայդ, կամ ո՞վ է որ ետ քեզ զա՛յդ իշխանութիւն[1449]։ 3 Պատասխանի ետ՝ եւ ասէ ցնոսա. Հարցից եւ ես ցձեզ բա՛ն մի, եւ ասացէ՛ք ինձ[1450]։ 4 Մկրտութիւնն Յովհաննու՝ յերկնի՞ց էր՝ եթէ ՚ի մարդկանէ։ 5 Եւ նոքա խորհեցա՛ն ՚ի միտս իւրեանց՝ եւ ասեն[1451]. 6 Եթէ ասեմք յերկնից, ասէ. Իսկ ընդէ՞ր ոչ հաւատացէք նմա. եւ եթէ ասեմք ՚ի մարդկանէ, ամենայն ժողովուրդն քարկո՛ծ առնեն զմեզ. զի հաստատեա՛լ է ՚ի միտս զՅովհաննէ թէ մարգարէ՛ է[1452]։ 7 Եւ պատասխանի ետուն՝ չգիտե՛լ թէ ուստի իցէ[1453]։ 8 Եւ Յիսուս ասէ ցնոսա. Եւ ո՛չ ե՛ս ասեմ ձեզ, որո՛վ իշխանութեամբ առնեմ զայս։
Հ էգ 9 Սկսաւ ասել առ ժողովուրդն՝ զառա՛կս զայս. Ա՛յր ոմն տնկեաց այգի, եւ ե՛տ զնա մշակաց. եւ ինքն գնաց ճանապա՛րհ ժամանա՛կս բազումս։ 10 Եւ ՚ի ժամու՝ առաքեա՛ց առ մշակսն ծառայ, զի ՚ի պտղո՛յ այգւոյն տացեն նմա. եւ մշակքն գա՛ն հարին զնա՝ եւ արձակեցին ունա՛յն[1454]։ 11 Եւ յաւե՛լ մեւս եւս ծառայ յղել. նոքա՝ եւ զնա՛ եւս գա՛ն հարին, անարգեցին, եւ առաքեցին ունա՛յն[1455]։ 12 Եւ յաւել՝ զերրո՛րդն առաքել. նոքա՝ եւ զնա՛ վիրաւորեցին, եւ հանին արտաքս։ 13 Ասէ տէր այգւոյն. Զի՞նչ արարից, առաքեցից զորդի իմ սիրելի, թերեւս ՚ի սմանէ պատկառեսցե՛ն։ 14 Իբրեւ տեսին զնա մշակքն, խորհեցա՛ն ընդ միմեանս՝ եւ ասեն. Սա՛ է ժառանգն, սպանցո՛ւք զսա, զի մե՛ր լինիցի ժառանգութիւնն[1456]։ 15 Եւ հանի՛ն զնա արտաքս քան զայգին՝ եւ սպանին։ Արդ՝ զի՞նչ արասցէ ընդ նոսա տէ՛ր այգւոյն[1457]. 16 ո՛չ ապաքէն գայցէ եւ կորուսանիցէ զմշակսն զայնոսիկ, եւ տայցէ զայգին՝ այլո՛ց։ Իբրեւ լուան՝ ասեն. Քա՛ւ՝ մի՛ լիցի[1458]։ 17 Եւ նա հայեցեալ ընդ նոսա՝ ասէ. Իսկ զի՞նչ իցէ ա՛յն որ գրեա՛լն է՝ եթէ վէմն զոր անարգեցին շինօղքն, նա եղեւ գլո՛ւխ անկեան[1459]։ 18 Ամենայն՝ որ ընդհարցի ընդ վէ՛մս ընդ այս, խորտակեսցի, եւ յորո՛յ վերայ անկցի՝ հոսեսցէ՛ զնա[1460]։ 19 Եւ խնդրէին դպիրքն եւ քահանայապետք արկանե՛լ ՚ի նա ձեռս ՚ի նմին ժամու, եւ երկեա՛ն ՚ի ժողովրդենէն. զի գիտէին՝ թէ առ նոսա՛ ասաց զառակն զայն[1461]։
ՀԱ էդ 20 Եւ ապա սպասեցին, եւ առաքեցին դաւաճա՛նս կեղծաւորեալս՝ զանձինս առ արդա՛րս ունել. զի ըմբռնեսցե՛ն զնա բանիւք, առ ՚ի մատնե՛լ զնա պետութեան եւ իշխանութեան դատաւորին։ 21 Հարցի՛ն ցնա՝ եւ ասեն. Վարդապետ՝ գիտեմք եթէ ուղի՛ղ խօսիս եւ ուսուցանես, եւ ո՛չ առնուս ակն. այլ ճշմարտութեամբ զճանապարհն Աստուծոյ ուսուցանես[1462]. 22 արժա՞ն է մեզ՝ կայսեր հա՛րկս տալ՝ թէ ո՛չ։ 23 Եւ նայեցեալ ընդ խորամանկութիւն նոցա՝ ասէ ցնոսա. 24 Ցուցէ՛ք ինձ զդահեկանն։ Եւ նոքա՝ ցուցի՛ն. եւ ասէ. Զո՞յր պատկեր եւ զգի՛ր ունի։ Պատասխանի ետուն՝ եւ ասեն. ԶԿայսե՛ր[1463]։ 25 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Արդ՝ երթա՛յք տո՛ւք զկայսերն՝ կայսե՛ր, եւ զԱստուծոյն՝ Աստուծոյ։ 26 Եւ ո՛չ կարացին զնա ըմբռնել բանիւք առաջի ժողովրդեանն. եւ զարմացեալ ընդ պատասխանին նորա՝ լռեցի՛ն[1464]։
ՀԲ էե 27 Մատուցեալ ոմանք ՚ի սադուկեցւոցն, որք հակառակէին չլինե՛լ յարութեան, հարցին ցնա[1465]՝ 28 եւ ասեն. Վարդապե՛տ՝ Մովսէս գրեաց մեզ. Եթէ ուրուք եղբայր մեռանիցի՝ որոյ իցէ կին, եւ նա անորդի՛ իցէ, զի առնուցո՛ւ եղբայր նորա զկինն, եւ յարուսցէ զաւա՛կ եղբօր իւրում[1466]։ 29 Արդ՝ եւթն եղբարք էին. եւ առաջնոյն առեալ կին, մեռաւ անորդի՛[1467]։ 30 Ա՛ռ զնա եւ երկրորդն, մեռաւ եւ նա՛ անորդի[1468]։ 31 Ա՛ռ զնա եւ երրո՛րդն, նոյնպէս եւ իւթանեքին, եւ ո՛չ թողին որդիս[1469]։ 32 Մեռաւ եւ կինն[1470]։ 33 Արդ՝ ՚ի յարութեանն ո՞ւմ ՚ի նոցանէ լինիցի կին. զի իւթանեքին կալան զնա կին[1471]։ 34 Պատասխանի ետ նոցա Յիսուս՝ եւ ասէ. Որդիք աշխարհիս այսորիկ կանա՛յս առնեն՝ եւ արանց լինին. 35 իսկ որ արժանի լինիցին ա՛յնմ աշխարհի հասանել, եւ յարութեանն որ ՚ի մեռելոց՝ ո՛չ կանայս առնեն, եւ ո՛չ արա՛նց լինին[1472]։ 36 Քանզի եւ ո՛չ մեռանել եւս կարեն, զի հաւասար հրեշտակա՛ց են՝ եւ որդիք Աստուծոյ. քանզի յարութեան որդիք են։ 37 Այլ զի յառնեն մեռեալք, եւ Մովսէս գուշակեաց ՚ի մորենւոջն, որպէս ասէ զՏեառնէ Աստուծոյ Աբրահամու, եւ զԱստուծոյ Սահակայ, եւ զԱստուծոյ Յակովբայ։ 38 Եւ Աստուած չէ՛ մեռելոց՝ այլ կենդանեա՛ց. զի ամենեքի՛ն նմա կենդանի են։ 39 Պատասխանի՛ ետուն նմա ոմանք ՚ի դպրացն՝ եւ ասեն. Վա՛րդապետ՝ բարւո՛ք ասացեր։ 40 Եւ ո՛չ եւս ոք իշխէր հարցանել զնա՝ եւ ո՛չինչ[1473]։
ՀԳ էզ 41 Ասէ եւ առ նոսա. Զիա՞րդ ասեն զՔրիստոսէ՝ թէ որդի է Դաւթի. 42 եւ ինքն Դաւիթ ասէ ՚ի գիրս Սաղմոսաց. Ասաց Տէր ցՏէր իմ. Նի՛ստ ընդ աջմէ իմմէ[1474], 43 մինչեւ եդից զթշնամիս քո պատուանդա՛ն ոտից քոց։ 44 Իսկ արդ՝ եթէ Դաւիթ զնա Տէր կոչէ, զիա՞րդ որդի նորա իցէ։ 45 Եւ լո՛ւ ՚ի լո՛ւ ամենայն ժողովրդեանն, ասէ ցաշակերտսն. 46 զգո՛յշ լերուք ՚ի դպրացն, որ կամին պատմուճանօք շրջել, եւ սիրեն ողջո՛յնս ՚ի հրապարակս, եւ զնախաթո՛ռս ՚ի ժողովուրդս, եւ զբարձերէ՛ցս յընթրիս[1475]։ 47 Որ ուտե՛ն զտունս այրեաց, եւ պատճառանօ՛ք յերկարեն զաղօթս. նոքա՛ ընկալցին աւելի՛ դատաստանս[1476]։
ՀԴ 1 Եւ հայեցեալ՝ ետե՛ս զմեծատունսն որ արկանէին զտուրս իւրեանց ՚ի գանձանակն։ 2 Ետե՛ս եւ զկին ոմն այրի՛ աղքա՛տ, որ ա՛րկ անդր երկուս լումայս[1477]։ 3 Եւ ասէ. Արդարեւ ասե՛մ ձեզ. զի այրի՛ն այն աղքատ՝ աւելի՛ արկ քան զամենեսին։ 4 Ամենեքին նոքա՝ ՚ի մթերի՛ց իւրեանց արկին յընծայսն Աստուծոյ. բայց նա ՚ի կարօտութենէ իւրմէ զամենայն զկեանս իւր՝ զոր ունէր արկ[1478]։ էէ 5 Եւ յասել ոմանց զտաճարէն, թէ գեղեցի՛կ վիմօք եւ աշտարակօք զարդարեալ է, ասէ՛. 6 Զայդ ամենայն զոր տեսանէք, եկեսցեն աւուրք՝ յորս ո՛չ թողցի այդր քա՛ր ՚ի քարի՛ վերայ, որ ոչ քակտեսցի[1479]։
ՀԵ 7 Հարցին ցնա եւ ասեն. Վա՛րդապետ՝ ե՞րբ լինիցի այդ, եւ զի՞նչ նշան իցէ՝ յորժամ ա՛յդ լինելոց իցէ։ 8 Եւ նա՛ ասէ. Զգո՛յշ կացէք. մի՛ խաբիցիք. զի բազո՛ւմք գայցեն յանուն իմ, եւ ասիցեն թէ ե՛ս եմ. եւ մերձեցա՛ւ ժամանակ. մի՛ երթայցէք զկնի նորա[1480]։ 9 Եւ յորժամ լսիցէք պատերազմունս եւ խռովութիւնս՝ մի՛ զարհուրիցիք, զի պարտ է նախ՝ ա՛յնմ լինել, այլ ո՛չ առժամայնն կատարած[1481]։ 10 Յայնժամ ասէ ցնոսա. Յարիցէ ազգ յազգի՛ վերայ, եւ թագաւորութիւն ՚ի թագաւորութեան վերայ[1482]. 11 եւ շարժմունք մեծամեծք. եւ ՚ի տեղիս տեղիս սովք եւ սրածութիւնք. եղիցին արհաւի՛րք եւ նշանք մեծամեծք յերկնից[1483]։ 12 Բայց յառաջ քան զայս ամենայն, մխեսցեն զձեռս իւրեանց ՚ի ձեզ՝ եւ հալածեսցե՛ն. մատնեսցե՛ն ՚ի ժողովուրդս եւ ՚ի բանտս, եւ տանիցին առաջի դատաւորաց եւ թագաւորաց վասն անուան իմոյ[1484]. 13 եւ լինիցի ձեզ այն ՚ի վկայութիւն[1485]։ 14 Արդ՝ դի՛ք ՚ի սիրտս ձեր, մի՛ յառաջագոյն կրթել տալոյ պատասխանի։ 15 Զի ե՛ս տաց ձեզ բերա՛ն եւ իմաստութիւն, որում ո՛չ կարիցեն կալ հակառակ՝ կամ տալ պատասխանի ամենայն հակառակորդքն ձեր[1486]։ 16 Մատնեսջի՛ք եւ ՚ի ծնողաց, եւ յեղբարց, եւ յազգականաց եւ ՚ի բարեկամաց, եւ սպանանիցե՛ն ՚ի ձէնջ. 17 եւ եղիջիք ատեցեա՛լք յամենեցունց վասն անուան իմոյ. 18 եւ մա՛զ մի ՚ի գլխոյ ձերմէ՝ ո՛չ կորիցէ[1487]. 19 եւ համբերութեամբ՝ ձերով ստասջիք զոգիս ձեր։ 20 Այլ յորժամ տեսանիցէք շուրջ պատեալ զօրօք զԵրուսաղէմ, յայնժամ գիտասջի՛ք թէ մե՛րձ է օր նորա[1488]։ 21 Յայնժամ որ ՚ի Հրէաստանի իցեն՝ փախիցեն ՚ի լերի՛նս, եւ որ ՚ի միջի նորա իցեն՝ խուսեսցե՛ն, եւ որ ՚ի գաւառսն իցեն՝ մի՛ մտցեն ՚ի նա[1489]։ 22 Զի աւուրք վրէժխնդրութեան են այնոքիկ, առ ՚ի կատարելո՛յ ամենայն գրելոց։ 23 Բայց վա՛յ իցէ յղեաց եւ ստնտուաց յաւուրսն յայնոսիկ. զի եղիցի տագնա՛պ մեծ ՚ի վերայ երկրի, եւ բարկութիւն ժողովրդեանն այնմիկ։ 24 Եւ անկցին ՚ի սո՛ւր սուսերի, եւ գերեսցի՛ն յամենայն հեթանոսաց. եւ Երուսաղէմ եղիցի կոխա՛ն յազգաց, մինչեւ կատարեսցին ժամանակք հեթանոսաց[1490]։ 25 Եւ եղիցին նշա՛նք յարեգակն եւ ՚ի լուսին եւ յաստեղս. եւ յերկրի տագնա՛պ հեթանոսաց՝ ՚ի յահեղ բարբառոյ իբրեւ ծովու եւ խռովութեան[1491], 26 յելանելոյ ոգւոց մարդկան յերկիւղէ՝ եւ ՚ի կարծեաց եկելոց ՚ի վերայ տիեզերաց. զի զօրութիւնք երկնից շարժեսցին։ 27 Եւ յայնժամ տեսցեն զՈրդի մարդոյ եկեալ՝ ամպովք զօրութեամբ եւ փառօք բազմօք։ 28 Եւ յորժամ սկսանիցի այս լինել, ամբարձջի՛ք եւ բարձրացուսջիք զգլուխս ձեր. զի մե՛րձ է փրկութիւն ձեր։ 29 Եւ ասա՛ց առակ մի նոցա. Տեսանիցէք զթզենիդ, եւ զամենայն ծառ[1492]. 30 յորժամ ցուցանիցեն զպտուղ իւրեանց, տեսանէք՝ եւ ՚ի նոցանէ ճանաչէք եթէ մե՛րձ է ամառն[1493]։ 31 Նոյնպէս եւ դուք՝ յորժամ տեսանիցէք զայս ամենայն եղեալ, գիտասջի՛ք թէ մե՛րձ է արքայութիւն Աստուծոյ։ 32 Ամէն ասե՛մ ձեզ. թէ ո՛չ անցցէ ազգս այս, մինչեւ ամենայն այս լինիցի[1494]։ 33 Երկինք եւ երկիր անցցեն, եւ բանք իմ ո՛չ անցանիցեն։ 34 Զգո՛յշ լերուք անձանց, գուցէ՛ ծանրանայցեն սիրտք ձեր շուայտութեամբ եւ արբեցութեամբ՝ եւ հոգւովք աշխարհականօք, եւ յանկարծակի՛ հասանիցէ ՚ի վերայ ձեր օրն այն[1495]. 35 զի իբրեւ զորոգա՛յթ հասանիցէ ՚ի վերայ ամենեցուն որ բնակեալ են ընդ ամենայն երեսս երկրի։ 36 Արթո՛ւն կացէք այսուհետեւ, յամենայն ժամ աղօ՛թս արարէք, զի արժանի լինիջիք զերծանել յայնմ ամենայնէ որ լինելոց է, եւ կա՛լ առաջի Որդւոյ մարդոյ[1496]։ 37 Եւ ՚ի տուէ ՚ի տաճարին ուսուցանէր, եւ զգիշերս ելեալ ագանէ՛ր ՚ի լերինն՝ որ կոչէր Ձիթենեաց։ 38 Եւ ամենայն ժողովուրդն կանխէր ընդ առաւօտս առ նա ՚ի տաճարն լսել ՚ի նմանէ[1497]։ վջ
ՀԶ 1 Մերձեցա՛ւ տօն բաղարջակերացն՝ որ կոչէր Պա՛սքա[1498]։ 2 Եւ խնդրէին քահանայապետքն եւ դպիրք՝ թէ ո՛րպէս սպանանիցեն զնա. բայց երկնչէին ՚ի ժողովրդենէ անտի։ 3 Ապա եմո՛ւտ Սատանայ՝ ՚ի Յուդա ՚ի կոչեցեալն Իսկարիովտացի, որ է՛ր ՚ի թուոյ երկոտասանիցն։ 4 Չոգա՛ւ եդ բանս ընդ քահանայապետսն՝ եւ ընդ դպիրս, եւ ընդ իշխանս ժողովրդեանն, զի մատնեսցէ՛ զնա նոցա[1499]։ 5 Եւ խնդացի՛ն, եւ խոստացան տա՛լ նմա արծաթ. 6 եւ յա՛նձն առ՝ եւ խնդրէր պարա՛պ մատնել զնա նոցա՝ մեկուսի՛ յամբոխէն[1500]։ 7 Ե՛կն օր բաղարջակերացն, յորում օրէ՛ն էր զենուլ զպասեքն։ 8 Եւ առաքեա՛ց զՊե՛տրոս, եւ զՅովհա՛ննէս՝ եւ ասէ. Երթայք պատրաստեցէ՛ք մեզ զպասեքն զի կերիցո՛ւք։ 9 Եւ նոքա ասեն. Ո՞ւր կամիս զի պատրաստեսցուք։ 10 Եւ ասէ ցնոսա. Ահա՝ իբրեւ մտանիցէք ՚ի քաղաքն, պատահեսցէ՛ ձեզ ա՛յր մի բարձեալ սափո՛ր ջրոյ. երթիջի՛ք զհետ նորա ՚ի տո՛ւնն յոր մտանիցէ[1501]. 11 եւ ասասջի՛ք ցտանուտէ՛ր տանն. Վարդապե՛տ ասէ քեզ. Ո՞ւր են վանքն իմ, յորում զպասե՛քն ուտիցեմ աշակերտօքս հանդերձ։ 12 Եւ նա ցուցցէ՛ ձեզ վերնատուն մի մեծ զարդարեալ, եւ ա՛նդ պատրաստեսջի՛ք[1502]։ 13 Եւ գնացեալ գտի՛ն որպէս եւ ասացն նոցա եւ պատրաստեցի՛ն զպասեքն։ 14 Եւ իբրեւ ժա՛մ եղեւ՝ բազմեցա՛ւ, եւ երկոտասան առաքեալքն ընդ նմա։ 15 Եւ ասէ ցնոսա. Ցանկալո՛վ ցանկացայ զայս պասեք ուտել ընդ ձեզ՝ մինչչեւ՛ չարչարեալ իցեմ[1503]։ 16 Բայց ասե՛մ ձեզ, թէ ո՛չ եւս կերա՛յց ՚ի սմանէ, մինչեւ լցցի՛ յարքայութեան Աստուծոյ։ 17 Եւ ընկալեալ բաժակ՝ գոհացա՛ւ եւ ասէ. Առէ՛ք զայդ՝ եւ բաժանեցէ՛ք ՚ի ձեզ։ 18 Ասե՛մ ձեզ, թէ յայսմ հետէ՝ ո՛չ արբից ՚ի բերոյ որթոյ, մինչեւ եկեսցէ արքայութիւն Աստուծոյ[1504]։ 19 Եւ առեալ հաց, գոհացա՛ւ, եբե՛կ եւ ետ նոցա՝ եւ ասէ. Ա՛յս է մարմին իմ, որ վասն բազմաց տուեալ. զա՛յս արասջի՛ք առ իմոյ յիշատակի[1505]։ 20 Նոյնպէս եւ զբաժակն յետ ընթրեա՛ցն առ՝ եւ ասէ. Ա՛յս բաժակ է նո՛ր ուխտ՝ իմով արեամբ վասն ձեր հեղելոյ[1506]։ 21 Բայց ա՛ւասիկ՝ ձեռն մատնչի իմոյ ընդ իս ՚ի սեղանս։ 22 Եւ Որդի մարդոյ ըստ սահմանելոյն երթա՛յ, բայց՝ վա՛յ մարդոյն այնմիկ յոյր ձե՛ռն մատնիցի[1507]։ 23 Եւ նոքա՝ սկսան խնդրել ընդ միմեանս, թէ ո՞վ է ՚ի նոցանէ՝ որ զայն գործելոց իցէ[1508]։
ՀԷ 24 Եղեւ՝ եւ հակառակութիւն ՚ի մէջ նոցա, թէ ո՞վ ՚ի նոցանէ համարիցի մեծ[1509]։ 25 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Թագաւորք ազգաց տիրե՛ն նոցա, եւ որ իշխենն նոցա՝ բարերա՛րք կոչին. 26 այլ դուք՝ ո՛չ այնպէս. այլ որ մեծն է ՚ի ձեզ՝ եղիցի իբրեւ զկրտսե՛րն, եւ առաջնորդն իբրեւ զսպասաւո՛րն։ 27 Ո՞վ է մեծ, բազմեա՞լն՝ եթէ սպասաւորն. ո՞չ ապաքէն՝ բազմեա՛լն. բայց ես եմ ՚ի միջի ձերում իբրեւ զսպասաւո՛ր[1510]։ 28 Եւ դուք էք՝ որ ցանգ կայի՛ք ընդ իս ՚ի փորձութիւնս իմ. 29 եւ ես ուխտե՛մ ձեզ՝ որպէս եւ Հա՛յր իմ ուխտեաց ինձ զարքայութիւն[1511]. 30 զի ուտիցէք եւ ըմպիցէք ՚ի սեղան իմ յարքայութեանն իմում. եւ նստիցի՛ք յերկոտասան աթոռ՝ դատե՛լ զերկոտասան ազգ Իսրայէլի[1512]։
ՀԸ 31 Եւ ասէ Տէր. Սիմովն Սիմո՛վն, ահա՝ Սատանայ խնդրեաց զքեզ խարբալե՛լ իբրեւ զցորեան[1513]. 32 այլ ես աղաչեցի վասն քո՝ զի մի՛ պակասեսցեն հաւատք քո. եւ դու երբեմն դարձցիս՝ եւ հաստատեսցես զեղբարս քո[1514]։ 33 Եւ նա՝ ասէ ցնա. Տէր՝ ընդ քե՛զ պատրա՛ստ եմ եւ ՚ի բանտ եւ ՚ի մահ երթալ։ 34 Եւ նա՝ ասէ ցնա. Ասե՛մ քեզ Պետրէ՝ չիցէ՛ այսօր հաւու խօսեալ, մինչեւ երիցս ուրասցիս զիս չգիտել[1515]։ 35 Եւ ասէ ցնոսա. Յորժամ առաքեցի զձեզ առանց քսակի եւ մախաղի եւ կօշկաց, միթէ՝ կարօտացա՞յք իմիք[1516]։ 36 Եւ նոքա ասեն. Եւ ո՛չ իմիք։ Ապա՝ ասէ. Այլ այժմ որ ունի քսակ՝ բարձցէ, նոյնպէս եւ մախա՛ղ. եւ որ ոչն ունիցի, վաճառեսցէ զձորձս իւր՝ եւ գնեսցէ իւր սուսե՛ր[1517]։ 37 Բայց ասե՛մ ձեզ. զի այս եւս որ գրեալ է՝ պա՛րտ է՝ զի կատարեսցի՛ յիս, թէ ընդ անօրէնս համարեցաւ. զի որ վասն իմ ինչ է՝ վճարեա՛լ է[1518]։ 38 Եւ նոքա ասեն. Տէր՝ ահաւասիկ են աստ երկո՛ւ սուրք։ Եւ նա ասէ ցնոսա. Բաւակա՛ն են։ 39 Եւ ելեալ գնա՛ց ըստ սովորութեանն ՚ի լեառն Ձիթենեաց. գնացին զհետ նորա եւ աշակերտքն։ 40 Իբրեւ եհաս ՚ի տեղին՝ ասէ ցնոսա. Յաղօ՛թս կացէք չմտանե՛լ ՚ի փորձութիւն։ 41 Եւ ինքն մեկնեցաւ ՚ի նոցանէ իբրեւ քարընկէց մի, ե՛դ ծունր՝ կայր յաղօ՛թս, 42 եւ ասէր. Հա՛յր՝ եթէ կամիս՝ անցո՛ զբաժակս զայս յինէն. բայց ո՛չ իմ կամք՝ այլ քո՛յդ լիցին[1519]։ 43 Եւ երեւեցաւ նմա հրեշտակ յերկնից՝ եւ զօրացուցանէ՛ր զնա. եւ էր ՚ի տագնապի՛, եւ մտադիւրութեամբ եւս կայր յաղօթս[1520]։ 44 Եւ հոսէին ՚ի նմանէ քրտունք իբրեւ զկայլակս արեան՝ ոլոռն ոլո՛ռն հեղեալ ՚ի յերկիր[1521]։ 45 Եւ յարուցեալ յաղօթիցն, եկն առ աշակերտսն՝ եգիտ զնոսա ՚ի քո՛ւն ՚ի տրտմութենէն[1522]. 46 եւ ասէ ցնոսա. Զի՞ ննջէք, արի՛ք կացէ՛ք յաղօթս՝ զի մի՛ մտանիցէք ՚ի փորձութիւն։ 47 Եւ մինչ դեռ խօսէր, ահաւասիկ ամբո՛խ. եւ որ կոչէրն Յուդա՝ մի յերկոտասանիցն առաջնորդէ՛ր նոցա։ Իբրեւ մերձեցաւ առ Յիսուս՝ համբուրեա՛ց զնա. քանզի զա՛յն նշան տուեալ էր նոցա. թէ ընդ որում ես համբուրեցից՝ նա՛ է, զնա՛ ունիցիք։ 48 Ասէ ցնա Յիսուս. Յո՛ւդա՝ համբուրելո՞վ մատնես զՈրդի Աստուծոյ[1523]։ 49 Իբրեւ տեսին որ զնովաւն էին՝ որ ինչ եղեւն, ասեն ցնա. Տէր՝ հարցո՛ւք զնոսա սրով[1524]։ 50 Եւ եհար մի ոմն ՚ի նոցանէ զքահանայապետին ծառայ, եւ ՚ի բա՛ց եհան զաջոյ ունկն նորա։ 51 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ. Թո՛յլ տուր մինչեւ ցայդ վայր։ Եւ մատուցեալ յունկն՝ բժշկեաց զնա[1525]։ 52 Եւ ասէ ցեկեալսն ՚ի վերայ նորա ցքահանայապետսն, եւ ցիշխանս տաճարին եւ ցծերսն. Իբրեւ ՚ի վերայ աւազակի՞ ելէք սուսերօք եւ բրօք[1526]։ 53 Հանապազ ընդ ձե՛զ էի ՚ի տաճարին, եւ ո՛չ ձգեցէք ձեռս յիս. այլ ա՛յս է ձեր ժամ, եւ իշխանութիւն խաւարի[1527]։ 54 Եւ կալեալ զնա՝ ածին եւ մուծի՛ն ՚ի տուն քահանայապետին. եւ Պե՛տրոս երթա՛յր զկնի նորա հեռագոյն։ 55 Իբրեւ լուցին կրա՛կ ՚ի մէջ գաւթին՝ եւ նստան շուրջ, նստաւ եւ Պե՛տրոս ՚ի մէջ նոցա[1528]։ 56 Ետես զնա աղախի՛ն ոմն՝ զի նստէ՛ր առ լոյսն. հայեցա՛ւ ընդ նա՝ եւ ասէ. Եւ սա՛ ընդ նոսա էր որ ընդ նմայն էին։ 57 Իսկ Պե՛տրոս ուրացա՛ւ եւ ասէ. Ո՛չ գիտեմ զնա կի՛ն դու։ 58 Եւ յետ սակաւ միոյ՝ ա՛յլ ոմն ետես զնա՝ եւ ասէ. Եւ դո՛ւ ՚ի նոցանէ ես։ Եւ Պետրոս ասէ. Ա՛յր դու՝ չե՛մ ՚ի նոցանէ։ 59 Եւ իբրեւ ժամ մի ա՛նց ՚ի վերայ, ա՛յլ ոմն վիճէր եւ ասէր. Ստո՛յգ եւ սա ընդ նմա էր, քանզի Գալիլեացի՛ է։ 60 Ասէ Պետրոս. Ա՛յր դու՝ չգիտե՛մ զի՛նչ խօսիսդ։ Եւ առժամայն մինչդեռ նա զայն ասէր, խօսեցա՛ւ հա՛ւ։ 61 Դարձա՛ւ Տէր՝ եւ հայեցա՛ւ ՚ի Պետրոս. եւ յիշեա՛ց Պե՛տրոս զբանն Տեառն՝ զոր ասաց ցնա. Մինչչեւ՛ հաւու խօսեալ իցէ, երիցս ուրասցիս՝ չգիտել զիս։ 62 Եւ ելեալ արտաքս՝ ելա՛ց դառնապէս։ 63 Եւ արքն, որ պահէին զնա. ա՛յպն առնէին զնովաւ, եւ հարկանէին։ 64 Ծածկէին զերեսս նորա՝ եւ տանջէի՛ն. եւ հարցանէին ցնա՝ եւ ասէին. Մարգարեա՛ց՝ ո՞վ է որ եհարն զքեզ[1529]։ 65 Եւ ա՛յլ բազում ինչ հայհոյութեամբ խօսէին ՚ի նա[1530]։ 66 Եւ իբրեւ ա՛յգ եղեւ, ժողովեցաւ ծերակոյտ ժողովրդեանն՝ քահանայապետքն եւ դպիրք, եւ հանին ածին զնա յատեանն իւրեանց՝ եւ ասեն. Եթէ դու ես Քրիստոսն, ասա՛ մեզ[1531]։ 67 Ասէ ցնոսա. Թէ ասացից ձեզ, սակայն ո՛չ հաւատայք. 68 եւ եթէ հարցից ինչ զձեզ՝ չտա՛յք ինձ պատասխանի՝ կամ արձակիցէք[1532]։ 69 Բայց յայսմ հետէ նստցի՛ Որդի մարդոյ ընդ աջմէ զօրութեանն Աստուծոյ։ 70 Եւ ասեն ամենեքեան. Ուրեմն դո՛ւ ես Որդին Աստուծոյ։ Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Դո՛ւք ասէք թէ ես եմ[1533]։ 71 Եւ նոքա ասեն. Զի՞նչ եւս պիտոյ է մեզ վկայութիւն, զի մեզէ՛ն իսկ լուաք ՚ի բերանոյ դորա[1534]։
1 Եւ յարուցեալ ամենայն բազմութիւնն նոցա, ածի՛ն զնա առ Պեղատոս։ 2 Եւ սկսան չարախօ՛ս լինել զնմանէ՝ եւ ասել. Գտաք զսա զի թիւրէ՛ր զազգս մեր, եւ արգելո՛յր ՚ի տալոյ հարկս կայսեր, եւ ասէր զանձնէ՝ թէ Քրիստոսն իցէ թագաւոր[1535]։ 3 Իսկ Պեղատոս եհարց զնա՝ եւ ասէ. Դո՞ւ ես թագաւորն Հրէից։ Նա՝ պատասխանի՛ ետ նմա եւ ասէ. Դո՛ւ ասացեր[1536]։ 4 Ասէ Պեղատոս ցքահանայապետսն եւ ցժողովուրդսն. Չգտանե՛մ ինչ վնաս յառնս յայսմիկ։ 5 Եւ նոքա պնդէին, եւ ասէին, թէ խռովէ՛ զժողովուրդս, ուսուցանէ՛ ընդ ամենայն Հրէաստան՝ սկսեալ ՚ի Գալիլեէ մինչեւ ցայսր։ 6 Իսկ Պեղատոս իբրեւ լուաւ զԳալիլեէ, եհա՛րց եթէ Գալիլեացի՛ է այրն[1537]։ 7 Եւ իբրեւ գիտաց թէ յիշխանութենէ Հերովդի է, ետ տանե՛լ զնա առ Հերովդէս. քանզի եւ նա՛ յԵրուսաղէմ էր յաւուրսն յայնոսիկ[1538]։ 8 Եւ Հերովդէս իբրեւ ետես զՅիսուս, ուրա՛խ եղեւ յոյժ. զի ցանկա՛յր ՚ի բազում ժամանակաց տեսանել զնա. քանզի լսէր բազում անգամ զնմանէ, եւ ակն ունէր նշա՛ն ինչ լիեալ՝ տեսանել ՚ի նմանէ։ 9 Հարցանէր զնա բանիւք բազմօք, եւ նա՛ ո՛չինչ ետ նմա պատասխանի[1539]։ 10 Կայի՛ն քահանայապետքն եւ դպիրք՝ եւ պնդագո՛յնս չարախօսէին զնմանէ[1540]։
ՀԹ 11 Արհամարհեա՛ց զնա եւ Հերո՛վդէս հանդերձ իւրո՛վք զօրականօքն. եւ ա՛յպն արարեալ՝ ա՛րկ զնովաւ հանդերձս սպիտակս, եւ ետ տանե՛լ անդրէն առ Պեղատոս[1541]։ 12 Եւ եղեն բարեկա՛մք Պեղատոս եւ Հերովդէս յաւուր յայնմիկ. քանզի յառաջ թշնամի՛ք էին միմեանց[1542]։ 13 Կոչեաց Պեղատոս զքահանայապետսն եւ զիշխանս եւ զժողովուրդն, 14 եւ ասէ ցնոսա. Ածէք մատուցէք ինձ զայրս զայս իբրեւ զխոտորեցուցի՛չ ժողովրդեանն. եւ ահաւասիկ առաջի ձե՛ր դատեցայ, եւ վնաս ինչ՝ ո՛չ գտի յառնս յայսմիկ՝ զորոց դուք չարախօսեցէքդ զդմանէ[1543]։ 15 Այլ եւ ո՛չ Հերովդէս, քանզի ետո՛ւ տանե՛լ զդա առ նա. եւ արդ՝ ոչի՛նչ մահու արժանի է գործեալ դորա. 16 խրատեցից զդա, եւ արձակեցի՛ց։ 17 Զի հա՛րկ էր մի մի ըստ տօնի արձակե՛լ նոցա[1544]։ 18 Եւ նոքա՝ աղաղակէին ամենայն բազմութեամբն՝ եւ ասէին. Բա՛րձ զդա, եւ արձակեա՛ մեզ զԲարա՛բբա, 19 որ էր վասն խռովութեան իրիք եղելոյ ՚ի քաղաքին եւ սպանութեան մտեալ ՚ի բանտ։ 20 Դարձեալ Պեղատոս սկսաւ խօսե՛լ, քանզի կամէր արձակե՛լ զՅիսուս։ 21 Եւ նոքա՝ անդրէն աղաղակէին եւ ասէին. ՚Ի խաչ հան զդա[1545]։ 22 Եւ նա՝ երիցս ասէ ցնոսա. Զի՞նչ չար արա՛ր սա. ո՛չինչ վնաս մահու գտի ՚ի սմա. խրատեցից զսա եւ արձակեցի՛ց[1546]։ 23 Եւ նոքա ստիպէին մեծաձայն՝ եւ խնդրէին զնա՝ ՚ի խա՛չ հանել. եւ զօրանայի՛ն բարբառքն նոցա եւ քահանայապետիցն[1547]։ 24 Եւ Պեղատոս հաւանեցաւ՝ առնե՛լ զհայցուածս նոցա։ 25 Արձակեաց նոցա զԲարա՛բբայն՝ զոր վասն խռովութեան եւ սպանութեան արկեալ էր ՚ի բանտ, զոր եւ խնդրէի՛նն իսկ. եւ զՅիսուս մատնեա՛ց կամացն նոցա[1548]։ 26 Իբրեւ առին գնացին զնա, ըմբռնեցին զոմն Սի՛մովն Կիւրենացի՝ որ գայր յանդէ. եդին ՚ի վերայ նորա զխաչն՝ բերե՛լ զկնի Յիսուսի։ 27 Եւ երթա՛յր զհետ նորա բազմութիւն ժողովրդեանն, եւ կանանց՝ որ կոծէին եւ աշխարէին զնա։
Ձ 28 Դարձաւ Յիսուս եւ ասէ՛ ցնոսա. Դստե՛րք Երուսաղէմի՝ մի՛ լայք ՚ի վերայ իմ, այլ լացէ՛ք ՚ի վերայ անձա՛նց եւ ՚ի վերայ որդւոց ձերոց։ 29 Զի եկեսցեն աւուրք յորս ասիցեն, թէ երանի՛ ամլոց եւ որովայնից՝ որ ո՛չ ծնան, եւ ստեանց՝ որ ո՛չ դիեցուցին։ 30 Յայնժամ սկսանիցին ասել լերանց՝ թէ անկերո՛ւք ՚ի վերայ մեր, եւ բլրոց՝ թէ ծածկեցէ՛ք զմեզ։ 31 Զի եթէ ընդ փայտ դալար՝ զա՛յս առնեն, ընդ չորն՝ զի՞նչ լինիցի։ 32 Ածին եւ ա՛յլ երկուս չարագործս՝ սպանանե՛լ ընդ նմա։ 33 Իբրեւ չոգա՛ն ՚ի տեղին՝ կոչեցեալ Գագաթն, ա՛նդ հանին զնա ՚ի խաչ, եւ զչարագործսն՝ զոմն ընդ աջմէ՝ եւ զոմն ընդ ձախմէ՛ խաչեցին[1549]։ 34 Եւ Յիսուս ասէ. Հայր՝ թո՛ղ դոցա՝ զի ո՛չ գիտեն զինչ գործեն։ Եւ ՚ի բաժանել զհանդերձս նորա, արկին վիճա՛կս[1550]. 35 եւ կայր ժողովուրդն հայեցեա՛լ։ Անգոսնէին զնա իշխա՛նքն հանդերձ նոքօք՝ եւ ասէին. Զայլս ապրեցոյց, ապրեցուսցէ՛ եւ զանձն՝ եթէ դա՛ է Քրիստոս Որդի Աստուծոյ ընտրեալն[1551]։ 36 Ա՛յպն առնէին զնա եւ զինուորքն, եկեալ առաջի՝ մատուցանէի՛ն նմա քացախ[1552], 37 եւ ասէին. Եթէ դու ես թագաւորն Հրէից՝ փրկեա՛ զանձն քո[1553]։ 38 Եւ էր գի՛ր գրեալ ՚ի վերայ նորա, Յունարէն՝ եւ Դաղմատերէն՝ եւ Եբրայեցերէ՛ն գրով, թէ՝ Սա՛ է արքայն Հրէից[1554]։ 39 Իսկ մի ոմն՝ ՚ի կախելոց չարագործացն հայհոյէ՛ր զնա՝ եւ ասէր. Ո՞չ դու ես Քրիստոսն, փրկեա՛ զանձն քո եւ զմեզ։
ՁԱ 40 Պատասխանի՛ ետ ընկերն սաստելո՛վ նմա եւ ասէ. Չերկնչի՞ս դու յԱստուծոյ՝ զի ՚ի նմի՛ն պատժի կաս[1555]։ 41 Եւ մեք՝ յիրաւի՛, զի արժանի՛ որոց գործեցաքն՝ առնումք զհատուցումն. եւ սա՝ ապիրա՛տ ինչ՝ ո՛չ գործեաց։ 42 Եւ ասէ ցՅիսուս. Յիշեա՛ զիս Տէր՝ յորժամ գայցես արքայութեամբ քով[1556]։ 43 Եւ ասէ ցնա Յիսուս. Ամէն ասե՛մ քեզ. այսօր ընդ ի՛ս իցես ՚ի դրախտին։ 44 Եւ էր իբրեւ վեցերո՛րդ ժամ. եւ խաւա՛ր եղեւ ՚ի վերայ ամենայն երկրի մինչեւ ցիններո՛րդ ժամն. խաւարեցա՛ւ արեգակն[1557]։ 45 Եւ հերձա՛ւ վարագոյր տաճարին ընդ մէջ։ 46 Եւ կարդա՛ց Յիսուս ՚ի ձայն մեծ՝ եւ ասէ. Հա՛յր՝ ՚ի ձեռս քո աւանդեմ զհոգի իմ։ Զայս իբրեւ ասաց՝ եհա՛ն զոգի[1558]։ 47 Եւ տեսեալ հարիւրապետին զոր ինչ եղեւն, փառաւո՛ր արար զԱստուած՝ եւ ասէ. Արդարեւ՝ ա՛յրս այս՝ արդա՛ր էր[1559]։ 48 Եւ ամենայն ժողովուրդքն որ եկեալ էին, եւ տեսանէին զտեսիլն զայն՝ եւ զգործ, բախէին զկուրծս՝ եւ դառնայի՛ն[1560]։ 49 Կային եւ ամենայն ծանօթքն նորա ՚ի հեռաստանէ. եւ կանայք որ եկեա՛լ էին զհետ նորա ՚ի Գալիլեէ՝ եւ տեսանէին զայն[1561]։
ՁԲ 50 Եւ ահա այր մի, անուն Յովսէփ, որ էր նախարար՝ այր բարեգո՛րծ եւ արդար[1562]. 51 սա՝ չէ՛ր միաբանեալ ընդ խորհուրդս եւ ընդ գործս նոցա. յԱրիմաթեա՛յ քաղաքէ Հրէից, որ եւ ի՛նքն իսկ՝ ա՛կն ունէր արքայութեան Աստուծոյ[1563]։ 52 Սա՝ մատուցեալ առ Պեղատոս՝ խնդրեա՛ց զմարմինն Յիսուսի. 53 եւ իջուցեալ զնա՝ պատեա՛ց պաստառակալաւ, եւ ե՛դ ՚ի կռածոյ գերեզմանի. ուր չէ՛ր զոք բնաւ եդեալ[1564]։ 54 Եւ օրն էր ուրբա՛թ, եւ շաբա՛թ լուսանայր[1565]։ 55 Եւ երթային զհետ նորա կանայք՝ որ եկեալ էին ընդ նմա ՚ի Գալիլեէ. տեսի՛ն զգերեզմանն, եւ որպէս եդաւ մարմինն նորա։ 56 Դարձան, եւ պատրաստեցին խունկս եւ եւղս. եւ ՚ի շաբաթուն հանդարտեցին վասն պատուիրանին[1566]։
1 Բայց ՚ի միաշաբաթուն վաղ՝ քաջ ընդ առաւօտն, եկի՛ն ՚ի գերեզմանն. բերին զխունկսն զոր պատրաստեցին. եւ ա՛յլ կանայք ընդ նոսա[1567]։ 2 Եւ գտին զվէմն թաւալեցուցեա՛լ ՚ի գերեզմանէ անտի[1568]։ 3 Եւ մտեալ ՚ի ներքս՝ ո՛չ գտին զմարմինն Տեառն Յիսուսի։ 4 Եւ եղեւ ընդ հիանալն նոցա վասն այնորիկ, եւ ահա՛ արք երկու հասին առ նոսա ՚ի հանդերձս լուսաւորս[1569]։ 5 Եւ իբրեւ զահի հարան՝ եւ խոնարհեցուցի՛ն զերեսս իւրեանց յերկիր, ասե՛ն ցնոսա. Զի՞ խնդրէք զկենդանին ընդ մեռեալս՝ 6 չէ՛ աստ, այլ յարեա՛ւ։ Յիշեցէ՛ք որպէս խօսեցաւ ընդ ձեզ մինչ է՛րն ՚ի Գալիլեա, 7 եւ ասէր՝ թէ պա՛րտ է Որդւոյ մարդոյ մատնել ՚ի ձեռս մարդոց մեղաւորաց, եւ ՚ի խա՛չ ելանել, եւ յերրորդ աւուր յառնել[1570]։ 8 Եւ յիշեցի՛ն զբանսն նորա։ 9 Եւ դարձան պատմեցի՛ն զայս ամենայն մետասանիցն, եւ այլո՛ցն ամենեցուն։ 10 Եւ էին Մարիամ Մագդաղենացի, եւ Յովհաննա, եւ Մարիամ Յակովբայ, եւ ա՛յլք ընդ նոսա՝ որ պատմեցին զայս առաքելոցն։ 11 Եւ երեւեցան առաջի նոցա շաղփաղփութիւն բանքն նոցա՝ եւ չհաւատայի՛ն նոցա։ 12 Բայց Պե՛տրոս յարուցեալ՝ ընթացաւ ՚ի գերեզմանն, եւ հայեցեալ՝ տեսանէ զկտա՛ւսն լոկ՝ զի կային. եւ գնա՛ց ընդ միտս զարմացեալ, թէ զինչ եղեւ[1571]։
ՁԳ 13 Եւ ահա՝ երկուք ՚ի նոցանէ երթային ՚ի նմին աւուր ՚ի գեղ մի, որ հեռի՛ էր յԵրուսաղէմէ հարեւր եւ վաթսուն ասպարիսաւ. եւ էր անուն նորա Եմմաւո՛ւս[1572]։ 14 Եւ նոքա խօսէի՛ն ընդ միմեանս վասն ամենայն անցիցն անցելոց[1573]։ 15 Եւ եղեւ ընդ խօսելն նոցա եւ ընդ վիճել, եւ ի՛նքն իսկ Յիսուս մերձեցաւ՝ եւ երթա՛յր ընդ նոսա։ 16 Եւ նոցա աչք՝ կալեալ էին առ ՚ի չճանաչելոյ զնա։ 17 Եւ ասէ ցնոսա. Զի՞նչ են բանքդ՝ վասն որոյ վիճիքդ ընդ միմեանս՝ մինչդեռ գնայքդ, եւ տրտմե՛ալ էք[1574]։ 18 Պատասխանի ետ մի ոմն ՚ի նոցանէ՝ որում անուն էր Կղէո՛վպաս, եւ ասէ ցնա. Դու՝ միա՛յն կաս յԵրուսաղէմ, որ ոչ գիտացեր զինչ գործեցաւ ՚ի նմա յաւուրսս յայսոսիկ[1575]։ 19 Եւ ասէ ցնոսա. Զի՞նչ։ Եւ նոքա՛ ասեն. ԶՅիսուսէ՛ Նազովրացւոյ. որ եղեւ այր մարգարէ, հզօ՛ր արդեամբք եւ բանիւք առաջի Աստուծոյ, եւ ամենայն ժողովրդեանն։ 20 Որպէս մատնեցին զնա քահանայապետքն՝ եւ իշխանքն մեր ՚ի դատաստան մահու, եւ հանի՛ն զնա ՚ի խաչ։ 21 Մեք՝ ա՛կն ունէաք թէ նա՛ է որ փրկելոցն է զԻսրայէլ. այլ եւ հանդերձ այսո՛ւ ամենայնիւ, այս՝ երրո՛րդ օր է յորմէ հետէ ա՛յն գործեցաւ[1576]։ 22 Այլ եւ կանայք ոմանք ՚ի մէնջ զարմացուցին զմեզ. որք կանխեալ ընդ առաւօտս չոգա՛ն ՚ի գերեզմանն[1577], 23 եւ ո՛չ գտին զմարմինն նորա. եկին եւ ասեն, թէ եւ տեսի՛լ եւս հրեշտակաց տեսին, որք ասէին զնմանէ թէ կենդանի է[1578]։ 24 Եւ գնացին ոմանք ՚ի մէ՛նջ ՚ի գերեզմանն, եւ գտին նո՛յնպէս՝ որպէս կանայքն ասացին. բայց զնա ո՛չ տեսին[1579]։ 25 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Ո՞վ անմիտք եւ հեղգասիրտք ՚ի հաւատալ. յամենայնի, զոր խօսեցան մարգարէքն[1580]. 26 ո՞չ զնոյնս պա՛րտ էր չարչարել Քրիստոսի, եւ մտանել ՚ի փառս իւր։ 27 Եւ սկսեալ ՚ի Մովսիսէ եւ յամենայն մարգարէիցն, մեկնէ՛ր նոցա՝ որ ինչ յամենայն գիրս գրեալ է զնմանէ[1581]։ 28 Իբրեւ մերձեցան ՚ի գեղն յոր երթային, եւ նա պատճառէր՝ հեռագո՛յն եւս ուրեք երթալ։ 29 Եւ բռնադատեցին զնա՝ եւ ասեն. Առ մե՛զ ագիր, զի ընդ երե՛կս է, եւ տարաժամեա՛լ է օրս։ Եւ եմո՛ւտ՝ ագանե՛լ անդ ընդ նոսա։ 30 Եւ եղեւ ՚ի բազմելն նորա ընդ նոսա, առեալ զհացն՝ օրհնեա՛ց, եբեկ՝ եւ ե՛տ նոցա։ 31 Եւ նոցա՝ բացա՛ն աչք, եւ ծանեա՛ն զնա. եւ նա՝ եղեւ ՚ի նոցանէ աներեւո՛յթ։ 32 Եւ ասեն ցմիմեանս. Ո՞չ իսկ եւ սիրտք մեր ճմլէին ՚ի մեզ, մինչ խօսէրն ընդ մեզ զճանապարհայն, եւ ո՛րպէս բանայր մեզ զգիրս[1582]։ 33 Եւ յարուցեալ նոյնժամայն՝ դարձա՛ն յԵրուսաղէմ, եւ գտին ժողովեա՛լ զմետասանսն՝ եւ զորս ընդ նոսայն էին, 34 եւ ասեն՝ թէ արդարեւ յարեա՛ւ Տէր՝ եւ երեւեցա՛ւ Սիմովնի[1583]։ 35 Եւ նոքա պատմէի՛ն զայն որ առ ճանապարհայնն, եւ թէ զիա՛րդ ետ ծանօթս նոցա ՚ի բեկանել հացին[1584]։ 36 Մինչ դեռ զայն խօսէին, ի՛նքն իսկ Յիսուս եկաց ՚ի մէջ նոցա՝ եւ ասէ ցնոսա. Խաղաղութի՛ւն ընդ ձեզ. ե՛ս եմ՝ մի՛ երկնչիք[1585]։ 37 Եւ զահի հարեալ՝ երկնչէին. եւ համարէին ոգի՛ ինչ տեսանել[1586]։ 38 Եւ ասէ ցնոսա. Զի՞ խռովեալ էք, եւ ընդէ՞ր խորհուրդք ելանեն ՚ի սիրտս ձեր։ 39 Տեսէ՛ք զձեռս իմ եւ զոտս, զի ես՝ նո՛յն եմ. շօշափեցէ՛ք զիս՝ եւ տեսէ՛ք. զի ոգի՝ մարմին եւ ոսկերս ո՛չ ունի, որպէս զիսս տեսանէք զի ունիմ։ 40 Եւ զայս ասացեալ՝ եցոյց նոցա զձեռսն եւ զոտս։
ՁԴ 41 Եւ մինչ դեռ տակաւին չհաւատայի՛ն ՚ի խնդութենէն, եւ զարմացեալ էին, ասէ ցնոսա. Ունի՞ք ինչ կերակուր աստ։ 42 Եւ նոքա ետուն նմա ձկան խորովելոյ մասն. եւ խորի՛սխ մեղու։ 43 Եւ առ՝ եկե՛ր առաջի նոցա, եւ զմնացորդսն ե՛տ ցնոսա[1587]։ 44 Եւ ասէ ցնոսա. Ա՛յս բանք են զոր խօսեցայ ընդ ձեզ, մինչ առ ձեզն էի, թէ պա՛րտ է՝ լնո՛ւլ ամենայն գրելոցն յօրէնսն Մովսիսի, եւ ՚ի մարգարէս, եւ ՚ի սաղմոսն վասն իմ[1588]։ 45 Յայնժամ եբաց զմիտս նոցա՝ իմանալ զգիրս։ 46 Եւ ասէ ցնոսա, թէ ա՛յսպէս պա՛րտ էր չարչարել Քրիստոսի, եւ յառնել ՚ի մեռելոց յաւուր երրորդի. 47 եւ քարոզել յանուն նորա ապաշխարութիւն եւ թողութիւն մեղաց յամենայն ազգս՝ սկսեալ յԵրուսաղեմէ. 48 եւ դո՛ւք էք վկայք այսոցիկ[1589]։ 49 Եւ ահա ես առաքե՛մ զաւետիս Հօր իմոյ ՚ի ձեզ. եւ դուք՝ նստարո՛ւք ՚ի քաղաքիս յԵրուսաղէմ, մինչեւ զգենուցո՛ւք զօրութիւն ՚ի բարձանց։ 50 Եհա՛ն զնոսա՝ մինչեւ ՚ի Բեթանիա. եւ ամբարձեալ զձեռս իւր օրհնեա՛ց զնոսա[1590]։ 51 Եւ եղեւ յօրհնելն նորա զնոսա, մեկնեցաւ ՚ի նոցանէ, եւ վերանա՛յր յերկինս։ 52 Եւ նոցա երկի՛ր պագեալ նմա՝ դարձա՛ն յԵրուսաղէմ ուրախութեամբ մեծաւ։ 53 Եւ էին հանապա՛զ ՚ի տաճարին, գովէին եւ օրհնէի՛ն զԱստուած։
ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՂՈՒԿԱՅ[1591]։
[953] Յօրինակին. Աւետարան ըստ Ղուկայսու։ Ուր եւս՝ ոմանք ունին. Աւետարան ըստ Ղուկայ։
[954] Ոմանք. Զպատմութիւն։
[955] Ոմանք. Ականատեսք։
[956] Ոմանք. Ամենայն ճշմարտութեամբ։
[957] Ոմանք. Զճշմարտութիւն. եւ ոմանք. զճշմարտութեան։
[958] Ոմանք. Երկոքինն առաջի։
[959] Ոմանք. ՚Ի ժամ խնկոցն։
[960] Ոմանք. Հրեշտակն Տեառն։
[961] Ոմանք. Քանզի լսելի եղեն... ծնցէ քեզ։
[962] Օրինակ մի. Գինի եւ եւղ մի՛ արբցէ։
[963] Ոսկան. Հոգւով եւ զօրութեամբ։ Ոմանք. Պատրաստել ժողովուրդ Տեառն կազմեալ։
[964] Ոմանք. Անցեալ է զաւ՛՛։
[965] Ոմանք. Պաշտամանն նորա։
[966] Ոմանք. Կին նորա. եւ թաքուցանէր զանձնն։
[967] Բազումք. Յորս հայեցաւ։
[968] Ոսկան յաւելու. Առ նա հրեշտակն ասէ։
[969] Բազումք. Եւ կոչեսցես զանուն։
[970] Ոմանք. ՚Ի յաւիտեան։
[971] Ոմանք. Եւ թագաւորութեանն։
[972] Ոմանք. Հոգին Սուրբ եկե՛՛։ Յոմանս պակասի. Ծնանելոցն է ՚ի քէն սո՛ւրբ է։
[973] Ոմանք. Կոչեցեալն է. զի։
[974] Ոմանք. Զի ոչ տկարանայ առ ՚ի յԱստուծոյ։
[975] Բազումք. ՚Ի լեռնակողմն։
[976] Ոմանք. Որ հաւատասցէ... ասացելոց նմա։
[977] Ոմանք. Եւ ասէ Մարիամ։
[978] Ոմանք. Երանիցեն ինձ։
[979] Ոսկան. Եւ քակեաց։
[980] Ոմանք. Ծառայի իւրոյ. յիշելով զո՛՛։ Ուր Ոսկան. Զողորմութիւն իւր։
[981] Ոմանք. Նորա յաւիտեան։
[982] Օրինակ մի. Լցան աւուրք ծնանելոյ։
[983] Ոմանք. Զողորմութիւն իւր. եւ խնդային ընդ նմա։
[984] Ոմանք. Որոյ անուն կոչի Յով՛՛։
[985] Ոմանք. Բնակեալ էին... լեռնակողմն Հր՛՛։
[986] Ոմանք. Որ լսէինն... եւ ասէին զի՛նչ։
[987] Ոմանք. Ժողովրդեան իւրոյ։
[988] Օրինակ մի. Մեզ ՚ի տան Դաւթի։
[989] Ոմանք. Առ հարս մեր։
[990] Ոմանք. Զերդումն զոր... թշնամեաց մերոց փրկ՛՛։
[991] Ոմանք. Բարձրելոյն կո՛՛... առաջի Տեառն։
[992] Ոմանք. Տալ զփրկութիւն ժո՛՛... ՚ի թողութիւն մեղաց մերոց։
[993] Ոմանք. Ողորմութեան Տեառն Աստուծոյ մերոյ։ Ոսկան. Այց արար մեզ։
[994] Ոմանք. ՚Ի ճանապարհ խաղա՛՛։
[995] Ոմանք. Յանապատ... երեւելոյն նորա Իսրայէլի։
[996] Ոմանք. Աշխարագիր առ՛՛։
[997] Ոմանք. Կիւրենայ։
[998] Ոմանք. Մտանել յաշխարագիրն։ Ոսկան. Որ խօսեցեալ էր նմա։
[999] Ոմանք. Նոցա անդ, լցան։
[1000] Ոմանք. Եւ պատեաց զնա ՚ի... յիջեւանին։ Ուր Ոսկան. Տեղի իջեւանի։
[1001] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Բացօթեայք. եւ այլ. բացօթեայգք. եւ այլ. բացօթաք։ Ոմանք. Որ պահէին։ Ոմանք. Գիշերւոյ հօ՛՛։
[1002] Ոմանք. Յերկեւղ մեծ։
[1003] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Զուրախութիւն մեծ։
[1004] Ոմանք. Մինչեւ ՚ի Բեդղէհէմ, եւ տեսցուք զինչ է նշանս այս, զոր Տէր ե՛՛։
[1005] Ոմանք. Զոր լուանն եւ տե՛՛։
[1006] Ոմանք. Որ կոչեցեալն էր... զնա յորովայնէ։
[1007] Ոսկան. Աւուրք սրբութեան նրա։
[1008] Ոմանք. Ըստ ասացելոցն յօրէնս։
[1009] Ոմանք. Ահա այր մի էր յԵրուսաղէմ, որոյ անունն էր Սիմէոն։
[1010] Ոմանք. Առ ընկալաւ զնա ՚ի։
[1011] Ոմանք հարցական ոլորակաւ այսպէս ունին զբանս. Արդ արձակե՞ս զծառայս քո։ Ուր օրինակ մի. Արդ արձակեա՛ զծա՛՛։
[1012] Ոմանք. Լոյս յայտնութիւն... եւ փառք ժողո՛՛։
[1013] Ոմանք. Հայր եւ մայրն նորա... զոր խօսէին զնմանէ։
[1014] Ոմանք. Անձնդ անցցէ... յայտնեսցին բազում սրտից։
[1015] Ոմանք. Կացեալ ընդ առն։
[1016] Ոմանք. Իբր ութսուն... եւ զցերեակ։
[1017] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. ՚Ի տօնի զատկին։
[1018] Ոմանք. Աւուր միոյ ճանապարհք։
[1019] Ոմանք. Որ լսէին ՚ի նմանէ։
[1020] Օրինակ մի. Եւ իբրեւ գտին զնա սք՛՛։ Ոմանք. Տառապէաք եւ խնդ՛՛։
[1021] Ոմանք. Զի խնդրէք զիս, ոչ գիտէք թէ ՚ի տան Հօր իմում։
[1022] Ոմանք. Եւ մայր նորա պահէր զամենայն բանս։
[1023] Ոմանք. ՚Ի հնգետասաներորդի... եւ Փիլիպպոսի եղ՛՛... եւ Արաքոնացւոց աշխ՛՛... Լիւսանեայ Աբելենացւոց։ Ուր բազումք համաձայն մերումս մակակետիւ գրեն զ ՚ի Տուրացւոց։
[1024] Ոմանք. Աննայի եւ Կայիա՛՛։ Օրինակ մի յաւելու. Բան Աստուծոյ յերկնից ՚ի վերայ։
[1025] Ոմանք. Զճանապարհս Տեառն, ուղիղ արա՛՛։
[1026] Ոմանք. ՚Ի հարթ ճանապարհ։
[1027] Ոմանք. Եւ ասէ ցժողովուրդսն։
[1028] Ոմանք. Պտուղ արժանի ա՛՛։
[1029] Ոմանք. Զմին այնմ ո՛յր ոչն գուցէ։
[1030] Ոմանք. Քան զհրամայեալն ձեզ։
[1031] Օրինակ մի. Մի՛ զոք խռովիցէք, եւ մի զոք զրպ՛՛։
[1032] Ոմանք. Սա իցէ Քրիստոս։
[1033] Ոմանք. Զկօշիկս նորա. նա։
[1034] Ոմանք. Վասն Հերովդիադայ կնոջ Փիլիպպոսի եղբօր իւ՛՛։
[1035] Ոմանք. Ձայն ՚ի յերկնից։
[1036] Ոմանք. Որպէս եւ կարծէր։ Յօրինակին ՚ի բնաբանի գրի. Որ Յակովայն. եւ ՚ի լուս՛՛. ուղղագրի՝ Յակովբայն. համաձայն այլոց։
[1037] Ոմանք. Որ Յովսեփայն։
[1038] Ոմանք. Որ Ամովսայն. որ Նաումայն... որ Նենգեայն։
[1039] Ոմանք. Որ Մատթայն... Մատտաթայն։ Ուր Ոսկան. Մահաթայն։
[1040] Ոմանք. Որ Զորոբաբելին... որ Ներեայն։
[1041] Ոմանք. Որ Յեսուեայն։
[1042] Ոմանք. Որ Յովնանայն. որ Եղիակիմայն։
[1043] Ոմանք. Որ Սաղմոնայն։
[1044] Ոմանք. Որ Թարային։
[1045] Ոմանք. Որ Մաղաղէելին. կամ՝ Մաղաղիէլին։
[1046] Ոսկան. Յաւուրս քառաս՛՛։ Ոմանք. Փորձել ՚ի Սատանայէ։
[1047] Ոմանք. Քարինդ այդմիկ, զի։
[1048] Ոմանք. Բանիւն Աստուծոյ։
[1049] Ոմանք. Իշխանութիւն եւ զփառսն։
[1050] Ոմանք. Եւ կացոյց զնա ՚ի վերայ։
[1051] Ոմանք. Հարցես քարի։
[1052] Ոմանք. Զամենայն փորձութիւնն Սա՛՛։
[1053] Ոմանք. Յաւուրն շաբաթուց։
[1054] Ոմանք. Գիր զԵսայեայ մար՛՛։
[1055] ՚Ի բազումս պակասի. Առաքեաց զիս. բժշկել զբեկեալս սրտիւ։
[1056] Ոսկան յաւելու. Ընդունելի եւ զօր հատուցման։
[1057] Ոմանք. Որ ելանէր ՚ի բերա՛՛։
[1058] Յօրինակին՝ աստ եւ ստորեւ յերկուս տեղիս եւ եթ գրի՝ Կապփառնաում։
[1059] Ոսկան. Սիդօնացւոյ։
[1060] Ոմանք. Լցան ամենեքեան բար՛՛... իբրեւ լուան զայս։
[1061] Ոմանք. Յարտեւան լերինն։
[1062] Բազումք. Ընդ մէջ նոցա։
[1063] Ոմանք. Վարդապետութիւն նորա... բան նորա։
[1064] Ոմանք. Եւ աղաղակեալ ՚ի ձայն մեծ, ասէ։
[1065] Բազումք երկար ոլորակաւ գրեն. Կորուսանե՜լ զմեզ։ Ոմանք նշանակեն ՚ի լուս՛՛. Զքեզ որ ես սուրբդ։
[1066] Ոմանք. Եւ ինչ ոչ վնասեաց։
[1067] Ոմանք. Եւ եղեւ զարմանալիք ՚ի։
[1068] Ոմանք. Զնմանէ ընդ ամենայն տեղիս։
[1069] Ոմանք. ՚Ի ժողովրդենէն, եմուտ։
[1070] Ոմանք. Եւ աղաչէին զնա վասն նորա։
[1071] Ոմանք. Յարուցեալ պաշտէր զնոսա։
[1072] Ոմանք. Դնէր ձեռն։
[1073] Յոմանս պակասի. Ելանէին եւ դեւք։ Ուր ոմանք. Դեւքն ՚ի։
[1074] Ոմանք. Եւ եղեւ խռնել զնովաւ։
[1075] Ոմանք. Զամենայն գիշերս աշխատեցաք, եւ... քո բանից արկ՛՛։
[1076] Յօրինակին պակասէր. Ակնարկէին որսակցացն ՚ի մեւս։
[1077] Օրինակ մի. Զի այր մի մեղաւոր մի եմ։
[1078] Ոմանք. Զամենեսին որք ընդ նոսայն էին... զորս ըմբռնե՛՛։
[1079] Ոմանք. Որսասցես ՚ի կեանս։
[1080] Բազումք. ՚Ի մի քաղաքացն։ Ոսկան. Եւ ահա այր մի։ Ոմանք. Անկաւ ՚ի վերայ երե՛՛։
[1081] Ոմանք. Սրբութեան քո զոր հրամայեաց։
[1082] Ոմանք. ՚Ի հիւանդութեանց իւրեանց։
[1083] Ոմանք. Օրինաց վարդապետքն։
[1084] Ոմանք յաւելուն. Եւ տեսեալ Յիսուսի զհաւատսն։
[1085] Ոմանք. Ո՞ է սա... ո՞ կարէ։
[1086] Յօրինակին պակասէր. Ցանդամալոյծն. Քեզ ասեմ՝ արի՛։
[1087] Ոմանք. Զիւրեաւ... անկեալ դնէր։
[1088] Ոմանք. Զարմանք կալաւ զամենեսեան։
[1089] Ոսկան. Յարեաւ եւ գնաց։
[1090] Ոմանք. Եւ էր ժողով բազում։
[1091] Ոմանք. Եւ ասեն. Ընդէ՞ր ընդ։
[1092] Բազումք. Ոչինչ են պիտոյ. եւ ոմանք. ո՛չ ինչ է պիտոյ բժիշկ ո՛ղջաց։
[1093] Ոմանք. Եւ ոչ եկի կոչել։
[1094] Ոմանք. Եւ քոյդ ուտեն եւ ըմ՛՛։
[1095] Ոմանք. Եւ ապա պահես՛՛։
[1096] Ոմանք. Կապերտն որ ՚ի նորուն։
[1097] Ոմանք. Ասէ եթէ հինն քաղց՛՛։
[1098] Ոմանք. Որ չէ՛ օրէնք։
[1099] Ոմանք. Պատասխանի ետ Յիսուս եւ ասէ ցնոսա... քաղցեաւ ինքն։
[1100] Բազումք յաւելուն. Օրէնք ումեք ուտել։
[1101] Ոմանք. Այր մի, որոյ ձեռն իւր։
[1102] Ոմանք. Ձեռն գօսացեալն էր։
[1103] Ոսկան. Հարցից ինչ ձեզ։
[1104] Ոմանք. Ասէ ցայրն. Ձգեա՛։
[1105] Ոսկան. Եւ նոքա լցան յիմա՛՛։
[1106] Ոմանք. Պետրոս անուանեաց... զեղբայր նորին։
[1107] Ոմանք. Եւ զՅուդա Յակովբեան, եւ զՅուդա Իսկարիով՛՛։
[1108] Ոսկան. Եւ ժողովուրդն խնդ՛՛։
[1109] Ոմանք. Երանի է աղքատա՛՛... (21) Երանի է որ քաղ՛՛... Երանի է որ լան։
[1110] Օրինակ մի. Քաղցեալ իցէք այժմ, զի յագեսցիք... լացէք այժմ զի ծիծաղիցիք։
[1111] Յօրինակին ՚ի վերայ բառիս՝ նախատիցեն եւ ատիցեն, աստղանիշ * եդեալ, թերեւս ակնարկի տարբերութիւնն օրինակաց ոմանց. որք յառաջինն ՚ի բաց թողուն զնախն, եւ դնեն լոկ՝ ատիցեն. եւ յերկրորդն յաւելեալ զնախ, ունին. եւ նախատիցեն, եւ հանիցեն։ Թէպէտ են եւ ոմանք որք յերկոսին եւս տեղիս գրեն՝ նախատիցեն։
[1112] Ոմանք յաւելուն. Ուրախ լիջիք վասն Որդւոյ մարդոյ յաւուր յայնմ՛՛... ըստ նմին օրի՛՛։
[1113] Յօրինակին. Զի զգայցէք եւ լայցէք։
[1114] Ոմանք. Զի այսպէս. կամ՝ այնպէս առ՛՛։
[1115] Յօրինակին պակասէր. ՚Ի նմանէ եւ զշապիկս։
[1116] Ոմանք. Ամենայն որ խնդրէ ոք ՚ի քէն։
[1117] Յոմանս պակասի. Եւ եթէ սիրէք դուք։
[1118] Ոմանք. Ակն ունիցիք առ՛՛։ Բազումք. Անդրէն զկշիռն։
[1119] Ոմանք համեմատ մերումս օրինակի գրեն աստէն. ապաշնոհաց։
[1120] Յոմանս պակասի. Եւ եղերուք։
[1121] Բազումք. Արձակեցէ՛ք եւ արձակիցիք։
[1122] Ոմանք. Տացին ՚ի գոգս։
[1123] Ոմանք. ՚Ի խորխորատ անկանին։
[1124] Ոմանք. Զշիղ... ականդ զգերան՝ ո՛չ։
[1125] Ոմանք. Հանել զշիւղդ։
[1126] Ոմանք. Որ առնիցէ պտուղ։
[1127] Ոմանք. ՚Ի յաւելուածոց սրտի խօսի։
[1128] Ոմանք. Ո՛ւմ նմանէ։
[1129] Բազումք. Հիմն ՚ի վերայ վի՛՛։
[1130] Ոսկան. Եւ եղեւ իբրեւ կատ՛՛։ Ոմանք. Զամենայն զբանս իւր։ Յօրինակին. ՚Ի Կապփառնաում։
[1131] Ոմանք. Եւ իբրեւ լուաւ զՅիսուսէ՝ առաքեաց զծերս Հրէից, աղաչէր զնա, զի ե՛՛։
[1132] Ոմանք. Եւ իբրեւ ոչինչ։
[1133] Ոմանք. Առ ժողովուրդսն որ երթայր զհետ։
[1134] Բազումք. Եւ աշակերտքն նորա։
[1135] Յոմանս պակասի. Եւ ժողովուրդ բազում քաղաքին։
[1136] Օրինակ մի ՚ի լուս՛՛. նշանակէ. Զնա Յիսուս, գթա՛՛։ Յօրինակին. Մի լայր։
[1137] Բազումք. Կանգնեցաւ եւ նստաւ։
[1138] Ոսկան. Արքն առ նա՝ ասեն։
[1139] Ոմանք. Եւ խուլք լսեն։
[1140] Ոմանք. Որ ո՛չ գայթագղիցէ. կամ՝ գայթագղեսցի յիս։
[1141] Ոսկան. Գնացին աշակերտքն Յօհաննու, սկսաւ ասել ընդ ժո՛՛... Զի՞ ե՛՛։ Ոմանք. Եղե՞գն ՚ի հողմոյ շարժուն։
[1142] Ոմանք. Եւ առաւել։
[1143] Ոմանք. Առաջի երեսաց քոց... զճանապահս քո։
[1144] Այլք. Ամենայն ժողովուրդն իբրեւ լուաւ. եւ։
[1145] Ոմանք. Նմանեն մանկտ՛՛։
[1146] Օրինակ մի ՚ի լուս՛՛. նշանակէ ընդ Ոսկանայ. Ոչ ուտէր հաց, եւ ոչ ըմպէր գինի։
[1147] Ոմանք. Եւ ասէիք. Ահա այր կե՛՛։
[1148] Ոմանք. Իմաստութիւն որդւոց։
[1149] Ոմանք. Աղաչէր զնա ոմն... կերիցէ ընդ նմա ճաշ։
[1150] Ոսկան. Իւղոյ նարդեան ազնուի։
[1151] Ոմանք. Ասէ ընդ միտս։ Բազումք. Ո՛վ՝ եւ որպիսի ոք։
[1152] Ոմանք. Ո՞ առաւել սիրեաց զնա։
[1153] Ոմանք. ՚Ի կին կողմն։
[1154] Ոմանք. Մեղք իւր բազում։
[1155] Ոմանք. Ո՞ է սա որ եւ զմեղս թողու։
[1156] Ոմանք. Եւ ընդ գեաւղս։
[1157] Ոմանք. Եւ ՚ի հիւանդութեանց։
[1158] Ոմանք. Ասէ առակօք։
[1159] Յոմանս պակասի. Սերմանել զսերմանիս իւր։
[1160] Ոմանք. Եւ ՚ի պարարտ։
[1161] Ոմանք. Եւ հանէ զբանն։
[1162] Ոսկան. Արմատս ոչ ունին։ Ոմանք. Այլ առ ժամանակ մի։
[1163] Յօրինակին պակասէր. Զբանն՝ ընդունին. եւ տան։
[1164] Ոմանք. Ո՛չ ոք լուցեալ ճրագ... զլոյսն տեսանիցեն։
[1165] Ոմանք. ՚Ի միում աւուրց։
[1166] Ոմանք միանգամ դնեն. Վա՛րդապետ կորնչիմք... եւ խռովութեան ջուրցն։
[1167] Ոմանք. Եւ ասէ ցնոսա... եւ ասեն ցմիմեանս։
[1168] Ոմանք. Պատահեաց նմա այր մի։
[1169] Ոսկան. Քանզի բազում ժամա՛՛։ Ոմանք. ՚Ի դիւէն յանապատս։
[1170] Ոմանք. Եհարց զնա Յիսուս։
[1171] Ոմանք. Եւ աղաչէին զնա։
[1172] Օրինակ մի. ՚Ի դարէ անտի ՚ի ծովակն՝ եւ հեղձան։
[1173] Ոմանք. Եւ տեսին զայրն ուս՛՛։
[1174] Ոմանք. Որոյ անուն էր։
[1175] ՚Ի բազումս պակասի. Զի դուստր մի միամօր։
[1176] Ոմանք. Ամաց երկոտասա՛՛։ Ոսկան թերեւս առեալ ՚ի Լատինականէն՝ յաւելու. Երկոտասանից. որ ՚ի բժիշկս ծախեալ էր զամենայն ինչս իւր. որում ոչ էր։ Ոմանք. Որում չէր հնար լեալ յումեքէ։
[1177] Ոմանք. Եւ մատուցեալ յե՛՛։ Ոսկան. ՚Ի դրօշակ հանդերձի նորա։
[1178] Ոմանք. Ժողովուրդդ պնդ՛՛։
[1179] Բազումք. ՚Ի նա՝ պատմեաց։
[1180] Ոմանք. Եւ նա ասէ ցնա. Քաջալերեա՛ դուս՛՛։
[1181] Ոմանք. Զի ոչ է մեռեալ։
[1182] Յօրինակին պակասէր. Զձեռանէ նորա, բար՛՛։
[1183] Ոսկան. Բառնայք ՚ի ճանապարհի։
[1184] Ոմանք. Գեաւղս. կամ՝ գեւղս։
[1185] Ոմանք. Ո՞վ է, զորմէ։
[1186] Ոմանք. Քաղաքի միում։
[1187] Ոմանք. Տուք նոցա ուտել։
[1188] Ոմանք. Հինգ հազարք։ Ասէ ցաշակերտսն իւր։
[1189] Ոսկան. Զհինգ նկանակսն։
[1190] Ոմանք. Զնշխար կոտորոցն։
[1191] Ոմանք. Եւ հարց զնոսա։
[1192] Ոմանք. Եւ նոքա պատասխանի տու՛՛։
[1193] Ոմանք. Իսկ դուք զո՛ ոք ա՛՛։
[1194] Ոսկան. Եւ ասէր թէ պարտ։ Ոմանք. Բազումս չարչարել։
[1195] Ոմանք. Զի որ կամեսցի։
[1196] Ոմանք. Զինչ օգուտ իցէ... եթէ զաշխարհս շահիցի։ Ոսկան. Կամ տուժեսցէ։
[1197] Ոմանք. Յամօթ համարիցի։
[1198] Ոմանք. Զի են ոմանք ՚ի դոցա՛՛... զարքայութիւնն։
[1199] Ոմանք. Եւ ՚ի կալ նորա յաղօթս։
[1200] Ոմանք. Էր ՚ի յԵրուսաղէմ։
[1201] Ոմանք. Որ ընդ նմա էին։ Ոսկան. Զարթեան եւ տեսին։
[1202] Ոմանք. Եւ յանկարծակի գոչէ։
[1203] Բազումք. Յե՞րբ եղէց ընդ ձեզ։ Ոմանք. Ընդ ձեզ. մինչեւ ե՞րբ անսայցեմ։
[1204] Ոմանք. Այսուն պղծոյ։
[1205] Ոմանք. Հարցանել զնա վասն։
[1206] Ոմանք. Եւ եմուտ խոր՛՛. թէ ո՛վ։
[1207] Ոմանք. Յիսուս իբրեւ գիտաց զխորհ՛՛։
[1208] Ոմանք. Եւ որ զիսն ընդունի։
[1209] Ոմանք. Որ յանուն քո։
[1210] ՚Ի բազումս պակասի. Արգելուք զնա. զի։
[1211] Ոսկան. Եկից եւ ես զկնի քո։ Բազումք. Յոր վայր եւ երթիցես։
[1212] Ոմանք. Զգլուխ իւր։
[1213] Ոմանք. Զարքայութիւնն Աստուծոյ։
[1214] Ոմանք. Զձեռն զմաճ՛՛... յաջողեալ է արքայութիւն Աստուծոյ։
[1215] Ոմանք. Եւ այլս եւթանասուն եւ։
[1216] Ոմանք. Եւ մի՛ մախաղ, մի՛ կօշիկ... ողջոյն մի՛ տայք։
[1217] Ոմանք. Եւ եթէ իցէ... հանգիցէ ՚ի նոսա ողջոյն ձեր։
[1218] Ոսկան. ՚Ի տանէ ՚ի տուն։
[1219] Ոմանք. ՚Ի հրապարակս նոցա։
[1220] Ոմանք. Մերձեալ է ՚ի վերայ ձեր ար՛՛։
[1221] Ոմանք. Զի Սոդոմացւոցն։
[1222] Բազումք. Վաղուց եւս... նստեալ ապաշխարեալ էր։ Ուր Ոսկան. ապաշխարեալ էին։
[1223] Բազումք. Լիցի ՚ի դատաստանի։
[1224] Ոմանք. Եւ որ զիսն անարգէ։
[1225] Ոմանք. Եւ ձեզ ինչ ոչ մեղ՛՛։
[1226] Ոմանք. Եթէ այսք։
[1227] Ոմանք. Երկնի եւ երկրի։
[1228] Ոմանք. Եթէ ո՞ է Որդի... եւ ոչ զՀայր ոք գիտէ, եթէ՝ ոչ Որդի։
[1229] Ոմանք. Աչացն որ տեսանեն։
[1230] Ոմանք. Եւ ոչ կարացին տեսանել. եւ լսել զոր լուայքդ, եւ։
[1231] Ոմանք. Օրինական ոմն։
[1232] Ոմանք. Եւ ո՞ է իմ ըն՛՛։
[1233] Ոմանք. Մերկացուցին զնա։
[1234] Ոմանք. Ընդ այն ճանապարհ։
[1235] Ոմանք. Եկեալ ընդ այն տեղի։
[1236] Ոմանք. Եկն ընդ այն առ նով՛՛։
[1237] Ամենայն գրչագիրք միաբան գրեն. ՚Ի պանդոկի մի. որպէս եւ Ոսկան։
[1238] Ոսկան. Ծախեսցես ՚ի դմա։
[1239] Բազումք. Մերձաւոր լեալ անկե՛՛։
[1240] Ոմանք. Եւ եղեւ ՚ի գնալն նորա։
[1241] Ոմանք. Որոյ անունն էր... առ ոտս Տեառն, եւ լսել զբանն նորա։
[1242] Ոսկան. Եկն եւ եկաց։ Ոմանք. Ոչ ինչ է փոյթ քեզ։
[1243] Ոմանք. Պատասխանի ետ նմա Յիսուս՝ եւ... եւ բազում իւիք։
[1244] Ոմանք. Ո՛չ բարձցի ՚ի նմանէ։
[1245] Ոմանք. Կալ յաղօթս։ Ոսկան. Որպէս եւ Յօհաննէս։
[1246] ՚Ի լուս՛՛. Ասէ ցնոսա. Յոր՛՛. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։
[1247] Բազումք. Որ պարտիցի մեզ։
[1248] Ոմանք. Եւ ասէ ցնա. Բարե՛՛։
[1249] Բազումք. Առ իս յուղոյ։
[1250] Ոմանք. Տացէ պատասխանի եւ ասասցէ... զի դրունքդ։ Ոսկան առեալ ՚ի Լատինականէն յաւելու. Եւ տալ քեզ։ *Եթէ նա ստիպեսցէ բաշխելով, (8) ասեմ ձեզ։
[1251] Ոմանք. Տայցէ նմա զինչ պիտոյ իցէ։
[1252] Ոմանք. Փոխանակ ձկան։
[1253] Յօրինակին պակասէր. Եւ եղեւ յելանել դիւ՛՛։
[1254] Ոմանք. ՚Ի նոցանէ ասէին։
[1255] Յոմանս պակասի. Եւ նշան յերկնից խնդ՛՛։
[1256] Ոմանք. Ապա թէ Սատանայ... իշխանաւ հանէ դա զդեւս։
[1257] Ոմանք. Վասն այնորիկ նոքա եղի՛՛։
[1258] Ոմանք. Զսպառազինութիւնն հանէ։
[1259] Ոմանք. Որ ոչ ընդ իս է։
[1260] ՚Ի բազումս պակասի. Այսն պիղծ ելա՛՛։ Ոմանք. Եւ ոչ գտանէ, ասէ... ուստի ելի։
[1261] Ոմանք. Երթայ առնու եւթն այլ այսս չար... եւ լինիցի յետինն։ Ոսկան. Եւ մտեալ բնակի։
[1262] Ոմանք. ՚Ի ժողովրդենէն՝ եւ ասէ. Երանի՛ որովայնին որ կրեաց։
[1263] Ոմանք. Զբանն Աստուծոյ, եւ առնեն։ Ուր եւ ոմանք. Զբանն Աստուծոյ՝ եւ պահիցեն։
[1264] Ոմանք. Եւ ՚ի դիզանելն. ՚ի վերայ նոցա ժողո՛՛... մի՛ տացի... Յովնանու մարգարէի։
[1265] Ոմանք. Այնպէս եղիցի եւ Որ՛՛։
[1266] Ոմանք. Եւ դատապարտեսցէ զսոսա... ՚ի ծագաց երկրէ։
[1267] Ոմանք. Զի զղջացան ՚ի քարո՛՛։
[1268] Ոսկան առեալ ՚ի Լատինականէն յաւելու. ՚Ի թաքստեան, եւ ոչ ընդ գրուանաւ. այլ։ Ոմանք. Զի որ մտանիցեն՝ լոյս տեսցեն։
[1269] Ոմանք. Խաւա՛ր եղիցի։
[1270] Ոմանք. Եւ ոչ գուցէ մասն... նշողիւք լուսաւորեսցէ զքեզ։
[1271] Ոմանք. Եւ մինչ խօսէր զայս... ճաշ կերիցէ ընդ նմա։ Ուր օրինակ մի. Զնա ոմն ՚ի փարիսեցւոցն՝ զի ճաշ կերիցէ առ նա։
[1272] Ոմանք. Զի ո՛չ նախ մկրտեցաւ։
[1273] Բազումք. Բաժակին։
[1274] Ոմանք. Եւ զփեգենայ... եւ զայն ո՛չ անցանել։
[1275] Ոմանք. Զբարձագահս ՚ի ժողովս։
[1276] Ոմանք. Ետ մի ոմն յօրինա՛՛... զայդ բանդ ասելով։
[1277] Ոմանք. Կոտորեցին զմարգարէսն, եւ դուք։
[1278] Ոմանք. Վասն այնորիկ եւ իմաստութիւնն։
[1279] Ոմանք. Յազգէ յայդմանէ։
[1280] Ոմանք. Մինչեւ ցարիւնն... ամէն ասեմ ձեզ. խնդրեսցի։
[1281] Ոմանք. Զի չարախօսեն զնմանէ։
[1282] Ոմանք. ՚Ի խմորոյ փարիսեցւոցն, որ է։
[1283] Ոմանք. Ոչինչ է ծածուկ։
[1284] Ոսկան. Վասն այսորիկ զոր ինչ ասի՛՛։ Ոմանք. Եւ զյունկանէ։
[1285] Ոմանք. Երկնչիցիք յայնմանէ... յայնմանէ երկնչիցիք։ Յորս Ոսկան. երկերո՛ւք։
[1286] Ոսկան. Հինգ ձագք... վաճառին։
[1287] Օրինակ մի. Որ խոստովանեսցի զիս։
[1288] Ոմանք. Ուրացեալ եղիցի։
[1289] Ոմանք. Որ ասիցէ բան... հայհոյեսցէ։
[1290] Ոմանք. Տանիցեն զձեզ... կամ զինչ խօսիցիք։
[1291] Ոմանք. Ուսուսցէ զձեզ ՚ի նմ՛՛։ Օրինակ մի. Զինչ պիտոյ իցէ խօսեալ։
[1292] Ոմանք. Ասէ մի ոմն ՚ի ժողո՛՛... զժառանգութիւն։ Ուր Ոսկան. Ասէ մի ՚ի ժո՛՛։
[1293] Ոմանք. Զի՞նչ գործեցից՝ զի։
[1294] Ոմանք. ՚Ի բաց պահանջեսցեն. եւ ոմանք. պահանջեն։
[1295] Ոմանք. Վասն այսորիկ ասեմ... թէ զի՛նչ ուտիցէ, եւ։
[1296] Ոմանք. Եթէ փոքուն չէք... զի հոգայք։
[1297] Ոմանք. Հայեցարուք ՚ի շուշանն։
[1298] Ոմանք. Եւ մի՛ զբաղնուցուք։
[1299] Ոմանք. Այլ ձեր Հայրն գի՛՛.. այդ ամենայն։
[1300] Ոսկան յաւելու. Բայց խնդրեցէք նախ զարքայութիւն Աստուծոյ եւ զարդարութիւն նորա. եւ այն յաւ՛՛։ Ոմանք յաւելուն. Եւ այն ամենայն յաւել՛՛։
[1301] Բազումք. Զարքայութիւն։
[1302] Ոմանք. Քսակ առանց... եւ ոչ ցեց եւ ուտիչ ապականեն։
[1303] Ոմանք. Գտցէ արթուն։
[1304] Ոմանք. Եւ գտցէ նոյնպէս, երա՛՛։
[1305] Ոսկան յաւելու. Գող գայ, հսկէր, եւ չտայր թոյլ։ Ոմանք. Զտան իւրում։
[1306] Ոմանք. Զառակս զայս, եթէ առ։
[1307] Ոմանք. Զոր կացուսցէ տէր իւր... ՚ի ժամու կերակուրս։
[1308] Ոմանք. Ապա եթէ ասիցէ ծառայն ՚ի սր՛՛։
[1309] ՚Ի լուս՛՛. Եւ ո՛չ պատրաստիցի. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։ Ուր բազումք դնեն՝ պատրաստեսցէ. կամ՝ պատրաստիցէ։
[1310] Բազումք. Ամենայնի որում շատ։ Ոմանք. Պահանջեսցի ՚ի նմանէ։
[1311] Ոմանք. Ասաց եւ ցժողովուրդն։
[1312] Բազումք. Ոչ ընտրէք զարժանն։
[1313] Ոմանք. Առ իշխանն... մատնիցէ զքեզ դահճի։
[1314] Ոմանք. Զյետին բնւոնն։
[1315] Ոմանք. Եղեն մեղաւոր, զի։ Բազումք. Զի զայնպիսի։
[1316] Ոմանք. Անկաւ աշտարակն ՚ի Սելովամ... եթէ նոքա պար՛՛։
[1317] Ոմանք. Ասաց զառակս... որումն անկեալ... պտուղ ՚ի նմա, եւ ոչ։
[1318] Ոսկան. Զդա յայս ամ եւս։ Ոմանք. Մինչ զդովաւ բրե՛՛։
[1319] Ոմանք. ՚Ի միում ՚ի ժողովրդանո՛՛։
[1320] Ոսկան. Եկայք եւ բժշ՛՛։
[1321] Օրինակ մի. Նմա Յիսուս եւ ասէ։ Ոմանք. ՚Ի մսրոյ անտի։
[1322] Ոմանք. Ահաւադիկ ութուտասն ամ, ո՞չ էր ար՛՛... անտի ՚ի յաւուր շաբաթու։
[1323] Ոսկան. Եւ զայս իբրեւ ասէր։ Ոմանք. Ուրախ լինէին ՚ի վերայ։
[1324] Բազումք. Խմորեցաւ ամենայն։
[1325] Ոմանք. Եւ սկսանիջիք կալ։
[1326] Ոսկան. Եւ ասիցէ ձեզ. ոչ գի՛՛։ Բազումք. Ամենայն մշակքդ անի՛՛։
[1327] Բազումք. Եւ ահա իցեն յետինք։
[1328] Օրինակ մի. Հերովդէս կամի կորուսանել զքեզ։
[1329] Ոսկան. Եւ նա ասէ ցնոսա։ Ոմանք. Աւասիկ հանեմ։
[1330] Ոմանք. Ոչ եւս տեսանէք զիս... եկեալ անուամբ Տեառն։
[1331] Ոմանք. ՚Ի մտանել նրա ՚ի տուն որումն։
[1332] Ոմանք. Ասէ եւ առ կոչնականսն ա՛՛... եւ ասէ ցնոսա։
[1333] Ոմանք. Իցէ կոչեցեալ ՚ի նմանէ։
[1334] Ոմանք. Բազմեսջիր յետին տեղւոջն... ասիցէ քեզ... եղիցի քեզ փառք։
[1335] Ոմանք. Զմեծամեծս քո։
[1336] Ոմանք. Եւ զկաղս եւ զկոյրս։
[1337] Ոմանք. Եւ երանելի լիցիս զի ոչ ունիցին փո՛՛... եւ լինիցի քեզ փոխարէն ՚ի յա՛՛։ Ուր օրինակ մի. Փոխարէն հատուցանել քեզ. եւ հատուցից քեզ ՚ի յարքայութեանն արդարոց։
[1338] Ոմանք. Մի ոմն ՚ի բազ՛՛... երանի իցէ որ կերիցէ ճաշ յարքայութեանն Աստուծոյ։
[1339] Ոմանք. Եւ նա ասէ ցնա։
[1340] Ոմանք. Զծառայս իւր ՚ի ժա՛՛... կոչեաց զհրա՛՛։ ըստ միոջէ հրաժ՛՛։
[1341] Ոմանք. Ամենեքին մի ըստ միոջէ հրաժ՛՛։ Ոսկան. Ելանել եւ տեսանել։
[1342] Օրինակ մի. Եւ երկրորդն ասէ. Լուծս։ Ոմանք. Երթամ փորձել զնա. ա՛՛։
[1343] Ոսկան. Պատմեաց զամենայն տեառն իւր՛՛։
[1344] Բազումք. Եւ ՚ի ցանկս։
[1345] Ոմանք. Եւ զկին իւր, եւ զոր՛՛։
[1346] Յօրինակին պակասէր. Եւ ոչ նախ նստեալ։ Ոմանք. Համարեսցի զծախսն... առ ՚ի կատարումն։
[1347] Ոմանք. Եւ ոչ կարասցէ կա՛՛... ամենեքեան որ։
[1348] Ոմանք. Եթէ այրս այս սկ՛՛։
[1349] Ոմանք. Երթեալ տացէ... եւ ոչ նախ նստեալ։
[1350] Ոմանք. Ապա եթէ աղն։
[1351] Յօրինակին պակասէր. Ով ոք իցէ։ Ուր ոմանք. Ո՛ ոք ՚ի ձէնջ մարդ... եւ կորուսանիցի մի ՚ի... զիննսուն եւ... եւ երթայցէ զհետ։
[1352] Ոմանք. Ուրա՛խ լերուք ընդ իս, քանզի գտի զոչխարն զիմ զկորուսեալ։
[1353] Ոմանք. Արդարոց, որոց չիցէ։
[1354] Բազումք. Ո՞չ լուցանիցէ ճրագ։
[1355] Ոմանք. Ուրա՛խ եղերուք ընդ։
[1356] Ոմանք. Այսպէս ասեմ ձեզ։
[1357] Ոմանք. Ասէ կրսերն... որ ինչ անկանի յընչիցդ։
[1358] Ոմանք. Կրտսերոյն որդւոյն. կամ՝ կրսեր որդւոյն... զի կայր անա՛՛։
[1359] Ոմանք. ՚Ի մի ոմն ՚ի քաղաքացւոց։
[1360] Ոմանք. Յեղջիւրէն զոր։
[1361] Յոմանս պակասի. Եւ եկեալ ՚ի միտս... վարձկանք են ՚ի տան։
[1362] Ոմանք. Առ հայրն իմ։
[1363] Ոմանք. Անկեալ զպարանո՛՛։
[1364] Բազումք. Առաջի քո, ոչ եւս եմ։
[1365] Ոմանք. Եւ ագուցէք դմա։
[1366] Ոսկան. Եւ զենէք։
[1367] Ոմանք. Եւ եկաց։
[1368] Ոմանք. Եւ կոչեաց առ ինքն... եւ հարցանէր թէ։
[1369] Յօրինակին. Այսքանի ամք են։ Ոմանք. Զի ծառայեցի քեզ... ուրախ եղայց ընդ։
[1370] Ոսկան. Եւ յորժամ եկն։ Ոմանք. Զեզն պարարա՞կն։
[1371] Ոմանք. Պարտ է, զի եղբայրս քո այս... կորուսեալ էր՝ եւ գտաւ։
[1372] Օրինակ մի ընդ Ոսկանայ. Եւ ասէր առ աշա՛՛։
[1373] Ոմանք. ՚Ի բաց լինիմ ՚ի տնտե՛՛։
[1374] Ոմանք. Եւ ասէ ցառաջինն։
[1375] Ոմանք. Գրեա՛ վաղվաղակի ութսուն։
[1376] Ոմանք. Պակասեսցէ այն... զձեզ յարկսն։
[1377] Ոմանք. ՚Ի փոքուն անիրաւ է։
[1378] Բազումք. Ո՞ տացէ ձեզ։
[1379] Ոմանք յաւելուն. Ոչ ոք ծառայ կարէ... զմին ատիցէ եւ զմիւսն սիրիցէ։
[1380] Ոմանք. Եւ անգոսնէին զնա։
[1381] Ոմանք. Դուք էք որ արդա՛՛... զանձինս ձեր առաջի։
[1382] Ոսկան. Արքայութիւն Աստուծոյ բռնաբարի, եւ ամենայն ոք։ Օրինակ մի. Յայնմ հետէ տեսանիցէք զարքայութիւն Աստուծոյ աւետարանեալ, եւ ամենայն ոք։
[1383] Ոմանք. Եւ ցանկայր յագել ՚ի փշրանացն՝ որ։ ՚Ի լուս՛՛. Եւ լեզոյին։
[1384] Ոմանք. Եւ եղեւ մեռանել... եւ տանել զնա հրեշտակաց ՚ի գոգն Աբ՛՛։
[1385] Ոմանք. Եւ զՂազար ՚ի գոգ նորա։
[1386] Ոմանք. Անդրէն ՚ի կեանսն քո։
[1387] Ոմանք. Տացէ նոցա վկայ՛՛... յայսմ տեղի։
[1388] Ոմանք. Եւ զմարգարէս։
[1389] Ոմանք. Բայց եթէ ՚ի մե՛՛... եւ ապաշխարեսցեն։
[1390] Ոմանք. Ոչ լուիցեն... ոք յառնիցէ՝ հաւատասցեն։
[1391] Ոմանք. Կախեալ էր զպարանոցէ նորա, եւ անկեալ ՚ի ծով քան թէ գայթագղեցուցանէ։
[1392] Ոսկան. Մեղիցէ քեզ եղբայր քո։
[1393] Ոմանք. Իսկ ո՞վ է ՚ի ձէնջ։
[1394] Ոմանք. Շնո՞րհ ինչ ունիցի ծա՛՛։
[1395] Ոմանք. Մինչ երթայր. եւ ոմանք. մինչդեռ երթայր նա։
[1396] Ոսկան. ՚Ի գեօղ ուրումն։ Ոմանք. Պատահեցին նմա տասն այր բորոտք։
[1397] Ոմանք. Զձայնս իւրեանց եւ ա՛՛։
[1398] Ոմանք. Զանձինս ձեր քահա՛՛։
[1399] Ոմանք. Ոչ տասն դոքա սր՛՛... ինունքն ո՞ւր են։
[1400] Ոմանք. Ոչ գոյ արքայութիւն։
[1401] Ոմանք. Եւ ոչ ասիցեն թէ ահա՛՛։
[1402] Ոմանք. Բազում չարչարել։
[1403] Ոմանք. Յայտնելոց իցէ։
[1404] Ոմանք. Որ խնդրէ զանձն։
[1405] Օրինակ մի. Ամէն ասեմ ձեզ. Յայնմ։ Ոմանք. Եթէ իցեն երկու ՚ի մի։
[1406] Ոմանք. Եւ եթէ իցեն երկու աղ՛՛։
[1407] Ոմանք. Յետ այսորիկ ասէ ՚ի։
[1408] Ոմանք. Գոնեա վասն աշխատ... արարից նմա դատաստան զի... թախանձեսցէ զիս։
[1409] Բազումք հրամայականին շեշտիւ ունին. Լուարո՛ւք զինչ։
[1410] Ոմանք. Ո՞չ արասցէ վրէժխնդ՛՛։
[1411] Ոմանք. Եւ զայս առանձինն։
[1412] Ոմանք. Եւ չկամէր եւ ոչ զաչսն։
[1413] Ոմանք. Առ նա մանկտի՝ զի մերձանայցէ։
[1414] Ոմանք. Կոչեաց զնոսա։
[1415] Ոմանք. Որ ոչ ընկալցի զար՛՛։
[1416] Ոմանք. Եւ եհարց ցնա ոմն իշ՛՛։
[1417] Սակաւ օրինակք յաւելուն եւ աստանօր համաձայն մերումս. Մի Աստուած, Հայր։ Որպէս ՚ի Մարկ. Ժ 18։
[1418] Ոմանք. Լուաւ զայս Յիսուս... մի եւս պակաս։ Բազումք. Գանձս յերկինս։
[1419] Ոմանք. Զի էր մեծատուն։
[1420] Ոսկան. Ո՞րպէս դժուարին է որք ինչս։
[1421] Ոմանք. Անհնարինք ՚ի մարդկա՛՛... են Աստուծոյ։
[1422] Ոմանք. Եթող զտուն։
[1423] Ոմանք. Բազմապատիկ եւ ՚ի ժամանակի։
[1424] Ոսկան յաւելու. Եւ կատակեսցի, եւ հարկանիցի եւ թքանիցի։ *Եւ իբրեւ (33) հարկանիցեն։
[1425] Ոմանք. Զասացեալսն։
[1426] Ոմանք. Աղաղակէր եւ ասէր. Յիսուս։
[1427] Ոմանք. Զաքէոս։ Ոմանք. Եւ ինքն էր մեծատուն։
[1428] Ոմանք. Տեսին զնա ամենեքեան։
[1429] Ոմանք. Զաքէոս։
[1430] Ոմանք. Աբրահամու է։
[1431] Ոմանք. Եւ մինչդեռ նոքա զայս խօսէին, յաւել... մերձանալոյ... յայտնելոց իցէ արքայութիւնն Աստուծոյ։
[1432] Ոմանք. Առնել իւր թագաւորութիւն։
[1433] Ոմանք. Եւ քաղաքացիքն որ ատէին զնա՝ առա՛՛։
[1434] Ոմանք. ՚Ի դառնալն նմա... եւ կոչել զծառայսն որոց։
[1435] Ոմանք. Ասէ եւ ցնա. Եւ դու։
[1436] Ոմանք. Զոր ոչ սերմանեցի։
[1437] Ոմանք. Զարծաթդ իմ ՚ի սե՛՛... եւ ես եկեալ տոկոսիւք պա՛՛։
[1438] Ոմանք. Թէ ամենայն որ ունիցի։
[1439] Ոմանք. Երթայք ՚ի գեաւղն։
[1440] Ոմանք. Ասասջիք նոցա։
[1441] Ոմանք. Եւ ածեն զնա առ.. զնովաւ հանդերձս։
[1442] Ոմանք. Տարածանէին զճանապարհայն։
[1443] Ոմանք. Մերձ եղեւ զառ ՚ի վայր։
[1444] Ոմանք. Պատասխանի ետ Յիսուս եւ ասէ։ Ոսկան. Զի եթէ դոքա լռ՛՛։
[1445] Բազումք. Քար ՚ի քարի վերայ յամենայնի ՚ի քեզ։
[1446] Ոմանք. Գրեալ է. Եղիցի... եւ դուք զդա արա՛՛։
[1447] Ոմանք. Եւ ոչ գիտէին թէ զինչ ա՛՛։ Յօրինակին պակասէր. Զնմանէ ՚ի լսել։
[1448] Ոմանք. ՚Ի տաճարին եւ աւետա՛՛։
[1449] Ոմանք. Իշխանութեամբ առնես դու զայդ, կամ ո՞ է որ ետ։
[1450] Ոմանք. Եւ ես ձեզ. կամ՝ զձեզ բան մի։
[1451] Ոմանք. Եւ նոքա խորհէին ՚ի միտս իւրեանց՝ եւ ասէին։
[1452] Ոմանք. Հաստատեալ էր ՚ի։
[1453] Ոմանք. Թէ ուստի է։
[1454] Ոմանք. Տայցեն նմա։
[1455] Ոմանք. Նոքա եւ զայն եւս... եւ անարգեցին։
[1456] Օրինակ մի. Խորհեցան ընդ միտս իւրեանց եւ ասեն... զի մեր լիցի։
[1457] Ոմանք. Արտաքոյ քան զայ՛՛։
[1458] Ոմանք. Եւ կորուսցէ... եւ տացէ զայգին։
[1459] Ոմանք. Թէ զվէմն զոր։
[1460] Ոմանք. Եւ յոյր վերայ անկցի։
[1461] Ոմանք. Զի գիտացին թէ առ։
[1462] Ոսկան. Գիտեմք զի ուղիղ։
[1463] Ոմանք. Զո՞յր զպատկեր։
[1464] Ոմանք. Ընդ պատասխանիս նորա։
[1465] Ոմանք. Չլինել յարութիւն։
[1466] Ոմանք. Որ ունիցի կին, եւ նա։
[1467] Ոմանք. Եւ առաջինն առեալ։
[1468] Ոմանք. Ա՛ռ զնոյն եւ երկ՛՛։
[1469] Ոմանք. Նոյնպէս եւ եւթանեքին։
[1470] Ոսկան յաւելու. *Յետ ամենեցուն մեռաւ եւ կինն։
[1471] Ոմանք. Զի եւթնեքին կա՛՛։
[1472] Ոմանք. Յարութեանն ՚ի մեռելոց։
[1473] Ոմանք. Եւ ոչ ոք եւս։
[1474] Բազումք. Զի ինքն Դաւիթ ասէ։
[1475] Ոմանք. Զողջոյնս ՚ի հրա՛՛... եւ զբարձրերէցս յընթրիս։
[1476] Ոմանք. Աւելի դատաստան։
[1477] Ոմանք. Անդ երկուս լու՛՛։
[1478] Յօրինակին պակասէր. ՚Ի կարօտութենէ իւրմէ։
[1479] Ոսկան. Այդ ամենայն զոր տեսա՛՛։
[1480] Ոմանք. Եւ ասասցեն թէ ես։ Բազումք. Մի՛ երթայցէք զկնի նոցա։
[1481] Ոմանք. Առ ժամայն կատարած։
[1482] Ոմանք. ՚Ի յազգի վերայ։
[1483] Ոմանք. Եւ եղիցին արհա՛՛... մեծամեծք յերկինս։
[1484] Ոսկան. Եւ մատնեսցեն ՚ի։ Ոմանք. Եւ տանիցեն առաջի։
[1485] Ոմանք. Եւ լինիցի ՚ի ձեզ այն ՚ի վկ՛՛։
[1486] Ոմանք. Ոչ կարասցեն կալ։
[1487] Ոմանք. ՚Ի գլխոյ ձերոյ։
[1488] Բազումք. Թէ մերձ է աւեր նորա։
[1489] Ոմանք. Նորա իցեն խուսեսցին։
[1490] Ոմանք. Յամենայն հեթանոսս... կոխան ազգաց։
[1491] Ոմանք. Եւ եղիցի նշան... յահեղ բարբառոյ։
[1492] Ոմանք. Տեսանէք. կամ՝ տեսէք զթզենիդ եւ զամենայն ծառս։
[1493] Ոմանք. Զպտուղս իւրեանց։
[1494] Բազումք. Մինչեւ այս ամենայն։ Ոմանք. Ամենայն եղիցի։
[1495] Բազումք. Եւ հոգովք. կամ՝ հոգաւք։
[1496] Ոմանք. Եւ յամենայն ժամ աղ՛՛... արժանի լինիցիք... յամենայնէ որ լինելոց է։
[1497] Ոմանք. Ընդ առաւօտն առ նա։
[1498] Ոմանք. Որ կոչէր Պասէք։
[1499] Ոմանք. Չոգաւ ետ բանս։
[1500] Ոմանք. Յամբոխէ անտի։
[1501] Ոմանք. Իբրեւ մտանէք ՚ի քաղաք... յոր մտանիցեն։
[1502] Ոմանք. Զարդարեալ. անդ։
[1503] Ոմանք. Ցանկանալով ցանկա՛՛։
[1504] Ոմանք. Զի յայսմ հետէ ոչ։
[1505] Ոմանք. Եբեկ ետ նոցա։
[1506] Ոմանք. Բաժակ նոր ուխտ... վասն ձեր հեղլոյ. կամ՝ հեղլով։
[1507] Ոմանք. Մատնեսցի։
[1508] Ոմանք. Թէ ո՞ է։
[1509] Ոմանք. Եւ եղեւ հակառակութիւն. կամ՝ եւ եղեւ եւ հակա՛՛... թէ ո՞ ՚ի նոցանէ։
[1510] Ոմանք. Այլ ես եմ ՚ի միջի... իբրեւ սպասաւոր։
[1511] Ոմանք. Ինձ զարքայութիւնն։
[1512] Օրինակ մի. ՚Ի սեղան հօր իմ յարքայութեան ի՛՛... եւ նստիջիք։
[1513] Ոմանք. Խնդրեաց զձեզ խար՛՛։
[1514] Ոմանք. Աղաչեցից վասն քո։ Ուր օրինակ մի. Վասն քո զՀա՛յր, զի մի՛։
[1515] Ոմանք. Մինչ երիցս ուր՛՛։
[1516] Ոմանք. Կարօտեցայք իմիք։
[1517] Ոմանք. Որ ունիցի քսակ... եւ որ ոչ ունի։
[1518] Ոմանք. Զոր գրեալ է։
[1519] Ոմանք. Այլ քոյդ լիցի։
[1520] Ոմանք յօրինակաց ՚ի սպառ զանց առնեն զայս երկու համարս. *Եւ երեւեցաւ նմա հրեշ՛՛... (44) Եւ հոսէին ՚ի նմանէ քր՛՛...։ Եւ այլ ոմանք՝ զառաջին համարն միայն դնեն, եւ զերկրորդիւն զանց առնեն։ Իսկ օրինակ մի այսպէս ունի. Եւ զօրութեամբ եւ մտադիւրութեամբ եւս կայր յա՛՛։ Եւ զանց առնէ՝ ոլոռն ոլոռն հեղեալ ՚ի յերկիր։ Ուր մերս համաձայն բազմաց ունէր զերկոսին եւս ամբողջ. որպէս եւ եդաք։
[1521] Ոմանք. Հեղեալ յերկիր։
[1522] Ոմանք. Եւ եգիտ զնոսա ՚ի։
[1523] Միայն օրինակս մեր ընդ այլ միում ունի՝ Մատնես զՈրդի Աստուծոյ. ուր այլք ամենեքին դնեն զՈրդի մարդոյ. ըստ որում եւ ՚ի լուսանց մերումս նշանակի։
[1524] Ոմանք. Հարցուք զսոսա սրով։
[1525] Բազումք. Թոյլ տուք մինչեւ։ Օրինակ մի. Եւ մատեաւ ա՛ռ զունկն նորա. եւ եդ անդէն ՚ի տեղւոջ իւրում։ Եւ մատուցեալ յունկն բժշկ՛՛։
[1526] Ոմանք. Եւ ցծերս։
[1527] Ոմանք. Յիս ձեռս։
[1528] Ոմանք. Եւ իբրեւ լուցին։
[1529] Ոմանք. Եւ հարցանէին զնա։
[1530] Ոմանք. Եւ այլ ինչ բազում։
[1531] Ոմանք. Ժողովեցան ծերա՛՛... եւ ասէին եթէ դու ես։
[1532] Ոմանք. Ինչ ցձեզ, չտայք։
[1533] Ոմանք. Դուք ասացէք թէ ես։
[1534] Ոմանք. Պիտոյ են մեզ վկայութիւն։
[1535] Ոմանք. Չարախօսել զնմանէ՝ եւ։
[1536] Ոմանք. Թագաւոր Հրէից։
[1537] Ոմանք. Գալիլեացի իցէ այրն։
[1538] Ոմանք. Զի եւ նա յԵրուսաղէմ։
[1539] Ոմանք. Եւ նա ինչ ո՛չ ետ նմա։
[1540] Ոմանք. Եւ պնդագոյն չա՛՛։
[1541] Ոմանք. Հանդերձ սպիտակ։
[1542] Ոմանք. Յառաջն թշնամիք։
[1543] Ոմանք. Զորոյ դուք չարախօսէքդ։
[1544] Ոմանք. Ըստ տօնին արձա՛՛։
[1545] Ոմանք. Եւ նոքա անդէն աղա՛՛։
[1546] Ոմանք. Զի՛նչ ինչ չար արար... մահու գտի ՚ի սա։
[1547] Ոմանք. Բարբառք նոցա։
[1548] Ոմանք. Որ վասն խռովութեան։
[1549] Ոմանք. ՚Ի տեղին անուանեալ Գագաթն. եւ ոմանք. Կոչեցեալն Գագաթն։
[1550] Ոմանք. Թո՛ղ սոցա, զի։
[1551] Ոմանք. Զնա եւ իշխանքն։
[1552] Ոմանք. Առաջի նորա մատու՛՛։
[1553] Ոմանք. Եթէ դու ես Քրիստոս թագաւորն։
[1554] Ոմանք. Դաղմատարէն... եթէ՝ Սա է թագաւորն Հրէ՛՛։
[1555] Բազումք. Չերկնչիցիս դու յԱստուծոյ։ Ոմանք. Զի եւ ՚ի նմին պատժի։
[1556] Ոմանք. Գաս արքայութեամբ քով։
[1557] Ոմանք. Ցինն ժամ։
[1558] Ոմանք. Աւանդեմ զոգիս. եւ։
[1559] Ոմանք. Որ ինչ եղեւն։
[1560] Օրինակ մի. Եկեալ էին ՚ի տեսանել զտեսիլն զայն, եւ զգործս։
[1561] Յայլս պակասի. ՚Ի Գալիլեէ՝ եւ տեսա՛՛։ Ոմանք. ՚Ի Գալիլեայ՝ տեսանէին։
[1562] Ոմանք. Անունն Յովսէփ։
[1563] Ոմանք. ՅԱրեմաթեայ... արքայութեանն։
[1564] Ոմանք. Գերեզմանին. ուր չէր բնաւ զոք։
[1565] Ոմանք. Եւ ՚ի շաբաթն լուսանայր։
[1566] Ոմանք. Դարձան պատ՛՛. խունկս եւղս։
[1567] Ոմանք. ՚Ի միաշաբաթոջն, վաղքաջ ընդ։
[1568] Ոմանք. ՚Ի գերեզմանէն. եւ մտեալ։
[1569] Ոմանք. Եւ եղեւ ՚ի հիանալն նոցա վասն այսորիկ. եւ ահա։
[1570] Ոմանք. Եւ յերիր աւուր յառ՛՛։
[1571] Ոմանք. Զկտաւնն լոկ՝ զի։
[1572] Ոմանք. Երկու ՚ի նոցանէ... Եմմաուս։ Օրինակ մի. Արք երկու ՚ի նոցանէ եր՛՛... հարիւր եւ յիսուն ասպա՛՛... Եմաւուս։
[1573] Ոմանք. Անցիցն անցելոյ։
[1574] Ոսկան. Մինչ դեռ երթայքդ, եւ տրտ՛՛։
[1575] Ոմանք. Դու միա՞յն կեաս յԵրուսաղէմ... յաւուրս յայսոսիկ։
[1576] Ոմանք. Նա իցէ որ փրկելոցն իցէ. կամ՝ էր զԻսրայէլ.. երկրորդ օր է... այդ գործեցաւ։
[1577] Ոմանք. Ընդ առաւօտն։
[1578] Ոմանք. Զմարմին նորա... եթէ տեսիլ եւս հր՛՛։
[1579] Ոմանք. Եւ գտին այնպէս, որպէս եւ կա՛՛։
[1580] ՚Ի լուս՛՛. ՚Ի հաւատալ ամենայնի զոր խօ՛՛. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։
[1581] Ոմանք. Գրեալ էր զնմանէ։
[1582] Ոմանք. Եւ ասէին ցմիմե՛՛։ զմեզ։ Յօրինակին պակասէր. Ոչ իսկ եւ սիրտք։
[1583] Ոմանք. Եւ ասեն ցնոսա, եթէ արդարեւ յարեաւ Տէրն։
[1584] Ոմանք. Պատմեցին զայն որ։ Բազումք. Որ զճանապարհայնն։
[1585] Ոմանք. Եւ մինչդեռ զայն։
[1586] Օրինակ մի. Եւ զարհուրեալ երկն՛՛։
[1587] Ոմանք. Եւ առեալ եկեր... ետ նոցա։
[1588] Ոմանք. Եւ ՚ի սաղմոսս վասն իմ։
[1589] Ոմանք. Եւ դուք վկայք բանիցս այսոցիկ։
[1590] Ոմանք. Եւ եհան զնոսա։
[1591] ՚Ի վախճանի՝ ոմանք. Կատարեցաւ գլուխք աւետարանին որ ըստ Ղուկասու։