ԵՍԹԵՐ[5195]

11
Գլուխ ԺԱ

2 Յամին երկրորդի ՚ի թագաւորութեանն Արտաշէսի արքայի մեծի. յառաջնում աւուր ամսո՛յն Ադարայ, որ է Հայերէն Արեգ. տեսի՛լ ետես Մուրդքեւս որդի Յայիրայ, որդւոյ Սամեայ, որդւոյ Կիսեայ. յազգէ Բենիամինի[5196] 3 այր Հրէայ, եւ էր բնակեալ ՚ի Սիսիս քաղաքի. այր մեծ եւ հաւատարիմ ամենայն իրաց տան թագաւորին։ 4 Եւ է՛ր նա ՚ի գերութենէ անտի զոր գերեաց Նաբուքոդոնոսոր արքայ Բաբելացւոց յԵրուսաղեմէ, Յեքոնիաւ հանդերձ արքայիւն Հրէաստանի։ 5 Եւ ա՛յս է երազ տեսլեան նորա զոր տեսանէր. Ձա՛յն խռովութեանց՝ եւ որոտմանց եւ շարժմանց. եւ է՛ր խռովութիւն մեծ ՚ի վերայ երկրի։ 6 Եւ ահաւասիկ երկու վիշապք մեծք յոյժ, պատրաստեալ ելանէին ՚ի կռի՛ւ ընդ միմեանս։ 7 Եւ եղեւ ՚ի նոցանէն ձա՛յն մեծ. եւ ՚ի ձայնէ բարբառոյ նոցա պատրաստեցան ամենայն ազգք ՚ի պատերազմ. զի տացեն պատերա՛զմ ընդ ազգին արդարոյ։ 8 Եւ էր օրն խաւարին եւ մթին, տառապանաց եւ նեղութեանց, եւ է՛ր խռովութիւն մեծ ՚ի վերայ երկրի. 9 եւ խռովեցաւ ամենայն արդար ազգն վասն իւրեանց չարեացն, եւ պատրաստեցան ՚ի կորուստ. եւ կարդացին նոքա առ Աստուած[5197]։ 10 Եւ ՚ի ձայնէ անտի նոցա եղեւ իբրեւ ՚ի փոքրիկ աղբիւրէ գե՛տ մեծ յստակ[5198]։ 11 Եւ արեգակն ծագեաց, եւ խոնարհքն բարձրացան՝ եւ կերան զփառաւորսն։ 12 Եւ զարթեաւ Մուրդքէ ՚ի տեսլենէ՛ աստի յայսմանէ. զոր Աստուածն խորհեցաւ առնել. եւ ունէր զտեսի՛լ երազոյն ՚ի սրտի իւրում. եւ յամենայն զօրութենէ իւրմէ կամէր գիտել, եթէ զի՞նչ իցէ տեսիլն, զոր ետես անդէն ՚ի նմին գիշերի։

12
Գլուխ ԺԲ

1 Եւ դադարեա՛ց Մուրդքէ յապարանսն՝ Դաբիթեաւ հանդերձ եւ Թառայիւ՝ երկոքումբք ներքինեօք թագաւորին, որ էին պահապանք ապարանից թագաւորին։ 2 Եւ իբրեւ գիտա՛կ եղեւ Մուրթքէ խորհրդո՛ց ներքինեացն, եւ զկամս սրտից նոցա քննեաց՝ եթէ պատրաստեալ են նոքա ձե՛ռն արկանել ՚ի թագաւորն Արտաշէս, եցո՛յց արքային զխորհուրդս նոցա։ 3 Եւ եհարց թագաւորն զերկոսին ներքինիսն, եւ նոքա խոստովա՛ն եղեն նմա. եւ հրամայեաց զնոսա կապե՛լ։ 4 Եւ գրեաց թագաւորն զբա՛նս զայսոսիկ ՚ի յիշատակս. եւ Մուրթքէ գրեա՛ց վասն բանիցս այսոցիկ։ 5 Եւ ետ հրաման թագաւորն Մուրթքէի, մեծա՛ւ զգուշութեամբ առաւե՛լ եւս դարմա՛ն տանել տան թագաւորին. եւ ետ նմա պարգեւս։ Եւ էր Համան Ամադովթեայ Բովկեցւոյ փառաւո՛ր առաջի արքային, եւ կամեցաւ չարչարե՛լ զՄուրթքէ եւ զժողովուրդ նոցա վասն երկո՛ւց ներքինեացն[5199]։ 6 Եւ եղեւ յետ բանիցս այսոցիկ յաւո՛ւրս Արտաշէսի, որ եւ ա՛յս[5200]

1
Գլուխ Ա

1 Արտաշէս կալաւ ՚ի Հնդկաց աշխարհէն մինչեւ յԵթովպիա հարիւր քսան եւ եւթն գաւառ[5201]. 2 ՚ի նմի՛ն աւուրս յորս նստաւ ՚ի Սիսիս քաղաքի։ 3 Յամին երրորդի թագաւորութեանն իւրում. արա՛ր թագաւորն կոչունս սիրելեաց իւրոց եւ մեծամեծաց, եւ այլո՛ց եւս ազգաց՝ Պարսից եւ Մարաց՝ եւ ամենայն իշխանաց նախարարացն։ 4 Եւ իբրեւ եցո՛յց նոցա զմեծութիւն թագաւորութեանն իւրոյ, եւ զփառաւորս ուրախութեան վայելչութեանն զաւուրս հարիւր եւ ութսուն[5202]։ 5 Եւ յորժամ յա՛նգ ելանէին աւուրք հարսանեացն. դարձեալ միւսանգամ հրամա՛ն ետ կոչել ՚ի հարսանիսն զռամիկ քաղաքակիցս իւր ՚ի գաւիթ տանն արքունի զաւուրս վեց[5203]։ 6 Եւ էր զարդարեալ բեհեզովք եւ կերպասովք՝ զորս էր կարգեալ եւ կազմեալս զլարեօ՛քն ծիրանեօք եւ բեհեզովք. եւ զորս էր կարգեալ ՚ի խոյակսն ոսկիս, եւ ՚ի ծիրանիս ուր կային ՚ի վերայ սեանցն պատուականաց. եւ ՚ի խարսխացն ոսկեղինաց որ կային գահոյք բազումք ոսկեղէնք եւ արծաթեղէնք ընդելուզեալք մարգարտովք եւ ակամբք պատուականօք՝ լցեալս պաստառւօք. եւ գոյնագոյն նկարօք, եւ պատուական հանդերձիւք ՚ի վերայ վարդայատակ գաւթին[5204]. 7 ուր կային թակոյկք եւ ըմպելիք թագաւորին ոսկեղէնք եւ արծաթեղէնք, որք էին յերից բիւրուց քանքարաց[5205]. 8 եւ գինի յո՛յժ արքայի ըմպելի։ Այլ կոչունքս՝ ո՛չ որպէս օրէն էր եղեւ. վասն զի ա՛յսպէս կամեցաւ թագաւորն առնել պաշտօնեայ ծառայիցն[5206]։ 9 Եւ Ասթինէ կին թագաւորին արա՛ր կոչունս կանանց յապարանս թագաւորին Արտաշէսի։ 10 Եւ յաւուրն եւթներորդի յանձն իւր զուարճացեալ լինէր թագաւորն. եւ ասէ ցԱման, եւ ցԲազան, եւ ցԹառա՛, եւ ցԲուրազէ, ցԹառաբբա, ցեւթանէո՛րն ներքինեաց ցպաշտօնեայս իւր[5207], 11 կոչել զկինն յարքունիս թագաւորեցուցանե՛լ զնա. եւ ցուցանել ամենայն իշխանաց եւ ազգաց զգեղեցկութիւն նորա. զի էր գեղեցի՛կ յոյժ[5208]։ 12 Եւ ո՛չ լուաւ նմա Ասթանէ գա՛լ առ նա ընդ ներքինիսն։ Եւ տրտմեցաւ թագաւորն՝ եւ բարկացա՛ւ յոյժ։ 13 Եւ ասէ ցսիրելիսն իւր զիրսն զոր արար Ասթինէն. Արդ՝ արարէ՛ք, ասէ թագաւորն, այսուհետեւ օրէ՛նս եւ իրաւունս։ 14 Եւ մատեան առաջի նորա Արքինսէոս եւ Առնաթեւ եւ Մաղիսեար, իշխանք Պարսի՛ց եւ Մարաց որ էին մերձաւորք եւ աթոռակի՛ցք արքային[5209]. 15 եւ պատմեցին եթէ ո՞րպէս օրէն է առնել Ասթանեայ կնոջ թագաւորին, զի ո՛չ արար զհրամանս արքային, զոր հրամայեաց նմա ՚ի ձե՛ռն ներքինեացն[5210]։ 16 Եւ ասէ Ոմիքեւս ցարքայ եւ ցիշխանսն. Ո՛չ եթէ արքայի՛ միայն ընդդէմ դարձաւ Ասթինէ տիկնա՛նց տիկին, այլ ամենայն իշխանաց եւ կուսակալա՛ց արքայի[5211]։ 17 Սո՛յնպէս եւ ամենայն կանայք լինին անհնազա՛նդ իշխանաց Պարսից եւ Մարաց. 18 յորժամ լսեն զարհամարհանս կնոջ թագաւորիս, համարձակին իշխե՛լ անարգել զարս իւրեանց։ 19 Արդ՝ եթէ կա՛մք իցեն եւ հաճո՛յ թուեսցի արքայի, մի՛ մտցէ նա առ արքայ. եւ զտիկնութիւն նորա տացէ կնոջ որ լա՛ւ եւս իցէ քան զնա։ 20 Եւ լուիցեն զօրէնսս զոր հրամայես ՚ի թագաւորութեանդ քում. եւ պատուեսցեն կանայք զարս իւրեանց պատուով մեծաւ՝ յաղքատաց մինչեւ ՚ի մեծամե՛ծս[5212]։ 21 Եւ հաճո՛յ թուեցաւ բանն արքայի, եւ ամենայն իշխանաց նորա. եւ արար թագաւորն որպէս խօսեցա՛ւ Մուրդքեւս[5213]։ 22 Եւ առաքեա՛ց ընդ ամենայն թագաւորութիւնն իւր ՚ի գաւառսն ամենայն, ըստ հրամանին որ եդաւ ՚ի վերայ ամենայն կանանց[5214]։

2
Գլուխ Բ

1 Եւ յետ բանի՛ցս այսոցիկ դադարեաց թագաւորն ՚ի բարկութենէ անտի. եւ ո՛չ յաւել յիշել եւս զԱսթինէ. զի ՚ի մտի ունէր զոր խօսեցաւն նա. եւ այսպէս մերժեա՛լ ընկեցաւ կինն[5215]։ 2 Եւ ասե՛ն սպասաւորք թագաւորին. Խնդրեսցեն արքայի աղջկունս կոյսս՝ գեղեցիկս տեսանելով. 3 եւ հրամայեսցէ արքայ գաւառապետս կացուցանել ընդ ամենայն երկիր թագաւորութեանդ քոյ. եւ ընտրեսցեն աղջկունս կոյսս, եւ տացին ածե՛լ ՚ի Սուսէն քաղաք՝ ՚ի կուսանոց մի. եւ տացեն զնոսա ցներքինիսն արքունի. որ պահապանն է կանանց, եւ հրամայեսցէ՛ արքայ տալ նոցա եւղ եւ աւճառ, եւ զամենայն դարմանս[5216]. 4 եւ կին՝ որ հաճո՛յ լիցի արքայի, թագաւորեսցէ՛ նա փոխանակ Ասթինեայ. եւ հաճո՛յ թուեցաւ արքայի իրքն. արա՛ր այնպէս։ 5 Եւ է՛ր այր մի Հրէայ ՚ի Սիսիս քաղաքի, եւ անուն նորա Մուրթքէոս, որդի Յայիրայ, որդւոյ Սեմեայ, որդւոյ Կիսեայ, յազգէ Բենիամինի. 6 որ էր գերի՛ եկեալ յԵրուսաղեմէ զոր գերեաց Նաբուքոդոնոսոր արքայն Բաբելացւոց։ 7 Եւ էր նորա մանուկ սնուցեալ զդուստր Ամինադաբայ, եղբօր հօրն իւրոյ. եւ անուն էր նորա Եսթեր. եւ յառնուլ զնա ՚ի մօրէն եւ ՚ի հօրէն իւրմէ, կամէր առնուլ ի՛ւր կնութեան. եւ էր աղջիկն բարի՛ յոյժ տեսանելով։ 8 Եւ յորժամ լո՛ւ եղեւ հրաման թագաւորին, ժողովեցան աղջկունք բազումք ՚ի Սիսա՛ն քաղաք, որ էր ընդ ձեռամբ Ովգեայ։ Տարա՛ն զԵսթեր առ Ովգա, որ էր ներքինի ՚ի վերայ կանանց. 9 եւ հաճո՛յ եղեւ նմա աղջիկն. եւ եգիտ նա շնորհս առաջի նորա, եւ փութացաւ նմա տալ զաճառն եւ զմասն դարմանոյ նորա. եւ զեւթն աղջիկն զորս տուեալ էր նորա նաժիշտ յարքունուստ. եւ դարմանէր զԵսթեր առաւելագոյն քան զա՛յլ ընկերս նորա, եւ զնաժիշտս նորա նո՛յնպէս[5217]։ 10 Եւ ո՛չ եցոյց Եսթեր զազգն եւ ո՛չ զգաւառն. վասն զի պատուիրեա՛ց նմա Մուրթքէ՝ մի՛ պատմել։ 11 Եւ յաճախէր Մուրթքէ զամենայն օր շրջել առ տամբ կանանցն, եւ տեսանել թէ որպիսի՞ անցք անցցեն ընդ Եսթեր. 12 զի մե՛րձ էր ժամանակ աղջկանն մտանե՛լ առ թագաւորն, յորժամ լնուին ամիսք երկոտասան. զի ա՛յսպէս կատարէին աւուրք դարմանոյ նոցա, ամիսք երեք օծանէին իւղովք անուշիւք, եւ ամիսս վեց ՚ի խունկս անուշունս, եւ յաճառս, եւ ՚ի լուանալ կանանցն[5218]. 13 եւ ապա մտանէր առ արքայն. եւ որում կամէր տալ զնա ՚ի ձեռս նորա, մտանէր ընդ նմա ՚ի սենեակն առաջի թագաւորին[5219]։ 14 Ընդ երե՛կս մտանէր առ թագաւորն. եւ ցերեակ երթա՛յր անդրէն առ ընկերս իւր, եւ առ Ովգա՛ ներքինի պահապան կանանցն. եւ կա՛յր անդէն, մինչեւ կոչէին զնա յականէ ՚ի սենեա՛կ թագաւորին[5220]։ 15 Եւ իբրեւ լնոյր ժամանակն Եսթերայ՝ դստերն Ամինադաբայ եղբօր հօրն Մուրթքէի մտանե՛լ առ արքայն. եւ ո՛չինչ ապախտ արար զոր միանգամ պատուիրեաց նմա ներքինին, որ էր պահապան կանանցն. զի է՛ր Եսթերայ գտեալ շնորհս յամենեցունց որ միանգամ տեսանէին զնա։ 16 Եւ եմո՛ւտ Եսթեր առ արքայն յերկոտասաներորդ ամսեանն Ադար, որ է Հայերէն Արեգ. յեւթներորդ ամի թագաւորութեան նորա[5221]։ 17 Եւ հաճո՛յ թուեցաւ Եսթեր արքայի յոյժ, եւ եգիտ նա շնորհս քան զամենայն կանայսն, եւ եդ ՚ի վերայ գլխոյ նորա զթագ կանանցն։ 18 Եւ արար թագաւորն կոչմունս ամենայն սիրելեաց իւրոց, եւ զօրացն իւրոց զաւուրս եւթն, եւ բարձրացոյց նա զհարսանիսն Եսթերայ. եւ հրամա՛ն ետ թողութիւն առնել ամենեցուն որ ընդ թագաւորութեամբ նորա էին. եւ Մուրթքէ դարմանէր եւ կազմէր զտունն թագաւորին[5222]։ 19 Այլ Եսթեր՝ ո՛չ եցոյց զերկիր հայրենի գաւառին իւրոյ. զի ա՛յսպէս պատուիրեալ էր նմա Մուրթքէի. երկնչե՛լ յԱստուծոյ՝ եւ առնել զհրամանս նորա, որպէս էր նա առ նմա յառաջ. եւ Եսթեր ո՛չ փոխեաց զիւր կարգն։ 20 Եւ տրտմեցա՛ն երկու ներքինիք արքային՝ որ պահպանապետքն էին մարդկանն. վասն զի նախանձէին ընդ Մուրթքէի՝ առաւե՛լ քան զնոսա պատուելոյ ՚ի թագաւորէն, եւ կամէին սպանանել զԱրտաշէս արքայ[5223]։ 21 Եւ ա՛զդ եղեւ Մուրթքէի բանս այս, եւ յայտնեաց Եսթերայ. եւ Եսթեր եցոյց արքայի զխորհուրդս մահուն։ 22 Եւ արքայն կշտամբեաց զերկոսին ներքինիսն, եւ կախեաց զնոսա զփայտէ. եւ հրամայեաց թագաւորն զիրսն զայն գրել զգուշութեամբ. եթէ ո՞րպէս հաւատարի՛մ եղեւ առ նա Մուրթքէոս։

3
Գլուխ Գ

1 Եւ եղեւ յետ այսորիկ, եւ փառաւորեաց արքայ Արտաշէս զՀաման՝ Դաթուբաւ հանդերձ ընկերօք նորա, եւ բարձրացոյց զնա յառաջին աթոռ քան զամենայն սիրելիս իւր[5224]։ 2 Եւ ամենեքին որ միանգամ էին ՚ի տան թագաւորին՝ երկի՛ր պագանէին նմա. զի ա՛յսպէս հրամայեաց թագաւորն առնել։ Այլ Մուրթքէ ո՛չ պագանէր նմա երկիր։ 3 Եւ խօսեցան մեծամեծք թագաւորին ընդ Մուրթքէի՝ եւ ասեն. Մո՛ւրթքէ՝ ընդէ՞ր ո՛չ պագանես դու երկիր Համանայ ըստ հրամանի՛ թագաւորին[5225]։ 4 Զի յամենայն օր խօսէին ընդ նմա. եւ նա ո՛չ լսէր նոցա. եւ ամբաստա՛ն եղեն զՄուրթքէէ առաջի Համանայ. եւ Մուրթքէ ո՛չ հնազանդեցաւ հրամանացն արքայի՝ քանզի Հրեա՛յ էր։ 5 Եւ յորժամ գիտաց Աման՝ եթէ ո՛չ պագանէ նմա երկիր, բարկացա՛ւ յոյժ. 6 եւ խորհո՛ւրդ արար զի կորուսցէ զՀրէայսն որ ընդ թագաւորութեամբն Արտաշէսի արքայի իցեն. եւ արարին հանդէ՛ս համարոյ, 7 յամին երկոտասաներորդի թագաւորութեանն Արտաշէսի. եւ արկանէր վիճակ օր յօրէ՝ եւ ամիս յամսոյ. զի ո՞րպէս կորուսցէ ՚ի միում աւուր զա՛զգն Մուրթքէի, եւ անկաւ վիճակն ՚ի չորեքտասան ամսոյն Ադար։ 8 Եւ խօսեցա՛ւ ընդ արքային՝ եւ ասէ. Գո՛յ ազգ ցրեալ ընդ հեթանոսս, եւ ընդ ամենայն թագաւորութեան քում, որք են ապիրատք եւ խորամանգք քան զամենայն ազգս, եւ օրինաց արքունի ո՛չ հնազանդին. եւ ո՛չ օգո՛ւտ են արքայի եթէ թողուս դու զնոսա։ 9 Արդ՝ եթէ կա՛մք իցեն արքայի, հրամա՛ն տացես կորուսանել զնոսա. եւ ես կարգեցից ՚ի գանձս արքունի՝ բե՛ւր քանքար արծաթոյ։ 10 Եւ եհան արքայ զմատանին իւր եւ ե՛տ զնա ՚ի ձեռս Ամանայ գրե՛լ զՀրէիցն՝ եւ կնքե՛լ առ ՚ի կորուսանել զնոսա։ 11 Եւ ասէ թագաւորն ցԱման. Զարծաթդ կա՛լ ընդ քեզ, եւ զազգդ զայդ՝ արա՛ որպէս եւ կամիս։ 12 Եւ կոչեցին զդպիրսն արքունի յամսեանն առաջնում, յաւուրն երեքտասաներորդի. եւ գրեցին որպէս եւ հրամայեաց նոցա Համան։ Զօրավարաց իշխանաց ընդ ամենայն գաւառս՝ ՚ի Հնդկաց մինչեւ յԵթովպացիս, հարիւր քսան եւ եւթն գաւառս. եւ իշխանացն ազգաց՝ գի՛ր իւրաքանչիւր լեզուաւ Արտաշէսի հրամանաւ[5226]։ 13 Եւ առաքեցան հրովարտակքն ՚ի ձեռն հրեշտակաց ընդ ամենայն իշխանութիւնն Արտաշէսի՝ կորուսանե՛լ զազգն Հրէից յաւուր միում, յամսեանն երկոտասաներորդի որ է Ադար, եւ յափշտակել զամենայն ինչս եւ զստացուածս նոցա[5227]։ 14 Եւ հրաման հրովարտակին՝ էր ա՛յսպէս։

13
Գլուխ ԺԳ

1 Արքա՛յ մեծ Արտաշէս՝ ձեզ որ էք ՚ի կողմանս Հնդկաց եւ Եթւովպացւոց, իշխանաց եւ պետաց, ձե՛զ հնազանդելոցդ[5228], 2 եւ ամենայն երկրիս զա՛յս գրեմ։ Կամեցեալ՝ ո՛չ ցասմամբ իշխանութեանս հպարտացեալ՝ այլ քաղցրութեամբ եւ խոնարհութեամբ կարգեալ. զի զայնոսիկ որ ՚ի հնազանդութեանն իցեն՝ անշուշտ յամենայն ժամ հաստատե՛լ զկեանս նոցա, զթագաւորութիւնն կացեալ խաղաղութեամբ մինչեւ ՚ի ծա՛գս երկրիս, տա՛լ նորոգել զխաղաղութիւնն որում ցանկացան ամենայն մարդիկ[5229]. 3 հաւատացեա՛լ իմ որ խորհրդակի՛ցս են իմ, զի որպէս ՚ի գլուխ տարցի զիրսս, որ զիմաստութիւն եւ զխնամ առանց փոփոխելոյ հաստատուն հաւատովք յայտնեալ. որով արժանի՛ լեալ երկրորդ աթոռակցութեան իմոյ Համան. 4 եւ եցո՛յց մեզ որ ընդ ամենայն տիեզերս ա՛զգ խառնեալ են դժընդակ ժողովո՛ւրդ ոմն, խափա՛ն օրինաց, որք ընդդէ՛մ կան թագաւորաց, եւ ՚ի բա՛ց մերժեն յիւրեանց զհրամանս առ ՚ի չլսել նոցա, որ ՚ի մէնջ ուղղեալ եւ հաստատեալ անշո՛ւշտ մերոյ իշխանութեանս[5230]։ 5 Արդ կալեալ զազգս միայն բովանդա՛կ ազգաւ իւրեանց առաջի ամենայն մարդոյ որք միանգամ իցեն, եւ զկարգս զօրինաց զօտարաց ՚ի բա՛ց փոխել. եւ որ դժընդակքն են, եւ ընդդէմ մերոյ իրաց. յորոց ձեռաց կատարին ամենայն չարիք, որք են թշնամի՛ք մերոյ թագաւորութեանս[5231]։ 6 Կարգեցաք այժմիկ՝ վասն որոյ ձեզ ա՛զդ արարաք գրո՛վս մերով այսուիկ, եւ ՚ի Համանայ որ հաստատեալ կացեալս է ՚ի վերայ իրացս այսոցիկ, եւ երկրորդի հօր մերոյ. զամենեսեան կանամբք եւ որդւովք հանդերձ կորուսանե՛լ խլե՛լ սրով թշնամեաց՝ առա՛նց գթալոյ եւ խնայել. յամսեանն երկոտասաներորդում, ՚ի չորրորդ աւուրն՝ որ է Ադար[5232], 7 ՚ի տարւոջս յայսմիկ մահո՛ւ չարաւ ՚ի դժո՛խս իջցեն յաւուր միում. եւ յետ այսր ժամանակի եղիցի խաղաղութիւն մեզ՝ ՚ի կատարե՛լ իրացդ այդոցիկ[5233]։ 8 Եւ պատճէնք հրովարտակացն սփռեալ գրէին ընդ ամենայն գաւառսն. եւ իբրեւ ե՛լ հրամանն այն, ամենեքին պատրաստք լինէին աւուրն այնմիկ. փութանակի հասանէին իրքն այն եւ ՚ի Շուշան քաղաք. եւ թագաւորն եւ Համան՝ զարդարէին զվարսս իւրեանց. եւ խռովէին ամենայն քաղաքն[5234]։

4
Գլուխ Դ

1 Եւ Մուրթքէ իբրեւ գիտաց զիրսն՝ պատառեա՛ց զպատմուճան իւր, եւ զգեցաւ քուրձ, եւ ցանեաց մոխի՛ր զգլխով իւրով. եւ ընթացաւ ընդ հրապարակս քաղաքին, ՚ի ձա՛յն բարձր աղաղակէր եւ ասէր. Արդ՝ ընդէ՞ր բառնայք զո՛ւր օտար տարապարտուց զազգս իմ, որ ո՛չինչ գործեաց չարիս[5235]։ 2 Եւ եկն մինչեւ ՚ի դրունս տանն արքունի եւ եկաց. զի ո՛չ իսկ էր արժան նմա մտանել ՚ի գաւիթն արքունի, զի զգեցեալ էր զքուրձ եւ զմոխիր։ 3 Եւ ընդ ամենայն գաւառս ուր եւ կարդային զգիրն՝ աղաղա՛կ եւ կոծումն՝ եւ սո՛ւգ մեծ լինէր Հրէիցն. եւ արկանէին քուրձ եւ մոխիր զիւրեամբք։ 4 Եւ մտին ներքինիքն եւ նաժիշտքն տիկնանց տիկնոջն, եւ պատմեցին Եսթերայ. եւ խռովեցա՛ւ յոյժ իբրեւ լուաւ վասն հրամանին զոր ետ թագաւորն. եւ առաքեաց զգեցուցանել զհանդերձն Մուրթքէի, եւ հանե՛լ ՚ի նմանէ զքուրձն. եւ նա ո՛չ հաւանեցաւ նմա։ 5 Եւ Եսթեր կոչեաց զԱռնաթեւ զներքինի իւր որ կա՛յր հանապազ առաջի նորա, եւ առաքեաց ճշմարտե՛լ ՚ի Մուրթքէէ՝ թէ արդարեւ՝ ա՞յնպէս իցէ[5236]։ 7 Եւ Մուրթքէ եցո՛յց նմա զգիրսն որպէս եւ լեալ էին, եւ զխոստումն զոր խոստացաւ Համան արքայի, տա՛լ գանձս բեւր քանքար, զի կորուսցէ զՀրէայսն[5237]։ 8 Եւ զպատճէնն որ ՚ի Սուսիս քաղաքի կարդացեալ էր առ ՚ի կորուսանել զնոսա, ե՛տ զայն ցներքինին զի ցուցցէ՛ Եսթերայ[5238]։

15
Գլուխ ԺԵ

1 Եւ ասէ ցնա պատուիրելով, զի մտցե՛ս եւ խնդրեսցե՛ս յարքայէ. եւ աղաչեսցես վասն ժողովրդեանն. 2 զի յիշեսցե՛ս զաւուրսն տառապանաց քոց որպէս եւ սնա՛րն ՚ի ձեռս իմ. վասն զի Համան՝ երկրո՛րդ արքայի խօսեցաւ զմէնջ ՚ի մահ. 3 արդ՝ աղաչեսցես զՏէր Աստուած խնդրուածովք, եւ խօսեսցի՛ս՝ ասէ՝ թագաւորիդ վասն մեր, եւ փրկեսցես զմեզ ՚ի մահուանէս։ 4 Եւ եմո՛ւտ Առնաթեւ, եւ խօսեցաւ ընդ նմա զբանս զայս. 5 եւ ասէ Եսթեր ցԱռնաթեւ. Գնա՛ դու առ Մուրթքէ՝ եւ ասա՛. 6 Եթէ ազգ ամենայն թագաւորութեանս գիտէ. եթէ ամենայն այր կամ կին՝ որ մտանիցէ առ արքայ ՚ի ներքին սենեակն առանց կոչելոյ նորա, չի՛ք փրկութիւն. բայց միայն առ որ ձգէ արքայ զոսկի գաւազանն, նա միա՛յն ապրի. եւ ես ո՛չ եմ կոչեցեալ մտանել առ արքայ, զի են այս աւուրք երեսուն[5239]։

4
Գլուխ Դ

12 Եւ պատմեաց Առնաթեւ Մուրթքէի զամենայն զբանսն Եսթերայ։ 13 Եւ ասէ Մուրթքէ ցԱռնաթեւ. Ե՛րթ եւ ասա՛ դու նմա, թէ Եսթե՞ր՝ մի՛ ասեր դու յանձն քո, եթէ ես միա՛յն ապրիցիմ ՚ի թագաւորութեանս յամենայն Հրէից[5240]. 14 եւ ո՛չ լուիցես ՚ի ժամանակիս յայսմիկ. այլուստ լինի օգնականութիւն եւ փրկութիւն Հրէից, այլ դու եւ տուն հօր քոյ կորնչի՛ք. եւ ո՛ իսկ գիտէ եթէ ՚ի ժամանակի յայսմիկ թագաւորեցեր։ 15 Եւ առաքեաց միւսանգամ Եսթեր առ Մուրթքէ եւ ասէ. 16 Գնա՛ դու ժողովեա՛ զՀրէայսն որ են ՚ի Սիսիս քաղաքի, եւ պահեցէ՛ք ինձ պա՛հս, եւ մի՛ կերիջիք եւ մի՛ ըմպիջիք զաւուրս երիս, մի՛ զտիւ եւ մի՛ զգիշեր, եւ ես եւ նաժիշտք իմ զգուշանամք պահել։ Եւ ապա մտից ես առ արքայ, քանզի առնե՛լ զայս՝ արտաքո՛յ է օրինաց թագաւորին. արարի՛ց զայդ, եւ եթէ իցէ ինձ մեռանել, եւ ո՛չ յապաղեցից[5241]։ 17 Եւ գնա՛ց Մուրթքէ՝ եւ արար որպէս պատուիրեաց նմա Եսթեր։

13
Գլուխ ԺԳ

8 Եւ աղաչեաց խնդրուածովք զՏէր. ՚ի մի՛տ առեալ եւ յիշեալ զգործս մեծամեծս Տեառն. եւ ասէ. 9 Տէ՛ր Աստուած՝ թագաւոր ամենակալ, զի քո՛ւմ հրամանիդ սպասէ ամենայն ոք. ո՛չ ոք է որ ընդդէ՛մ կայ քեզ՝ յորժամ կամիս կեցուցանել դու զժողովուրդ քո զԻսրայէլ[5242]. 10 զի դո՛ւ Տէր արարեր զերկինս եւ զերկիր եւ զամենայն սքանչելիս. 11 եւ դո՛ւ տիրես ՚ի վերայ ամենայնի, եւ ո՛չ ոք է որ հակառա՛կ կայ քում տէրութեանդ, 12 որ զամենայն գիտես. զի ո՛չ հպարտութեամբ ինչ, եւ ո՛չ ամբարտաւանութեամբ, եւ ո՛չ թշնամանօք արարի զայս չպագանելս իմ երկիր ամբարտաւանին Համանայ։ 13 Այլ հաճէի եւ կամէի պագանել զգարշապա՛րս ոտից նորա առ ՚ի փրկութիւն տանս Իսրայէլի։ 14 Այլ արարից զայս, զի մի՛ տաց փառս մարդոյ, այլ քե՛զ միայն ճշմարտի՛դ Աստուծոյ. եւ ո՛չ երկի՛ր պագից ումեք՝ բայց քե՛զ Տեառն իմում. եւ ո՛չ արարի զայս ամբարտաւանութեամբ[5243]։ 15 Արդ Տէր Աստուած Աբրահամու՝ խնայեա՛ դու ՚ի ժողովուրդ քո, զի յարուցեա՛լ են ՚ի վերայ մեր ապականիչք՝ զի ցանկացեալ են կորուսանել զժառանգութիւն քո որ է՛ր իսկզբանէ. 16 մի՛ անտես առներ զբաժին քո զոր դու քեզէ՛ն փրկեցեր յերկրէն Եգիպտացւոց։ 17 Լո՛ւր Տէր ձայնի աղօթից իմոց. եւ քաւի՛չ լեր ժառանգութեան քում, եւ դարձո՛ զսուգս մեր յուրախութիւն. զի կենդանիքս օրհնեսցուք զանունդ քո մեծ Տէր. եւ մի՛ ապականեր զբերան զայն որ օրհնէն զքեզ։ 18 Եւ ամենայն Իսրայէլ կարդացին առ Տէր յամենայն զօրութենէ իւրեանց. զի մա՛հն առաջի նոցա էր։

14
Գլուխ ԺԴ

1 Եւ Եսթեր տիկինն ապաստանեալ առ Տէր, եւ հաստատեալ էր ՚ի ճիգն մեծ[5244]։ 2 Եւ եհան յիւրմէ զհանդերձ փառաց թագաւորութեան իւրոյ, եւ զգեցաւ նա՝ քո՛ւրձ նեղութեան եւ սգոյ. եւ փոխանակ պէսպէս պատուական իւղոցն եւ խնկոցն՝ մոխրով եւ աղբով ելի՛ց զգլուխն իւր. եւ զմարմինս իւր ՚ի բազո՛ւմ աշխատութիւնս խոնարհեցոյց. եւ զամենայն տեղի զարդու զցնծութեան իւրոյ՝ ելի՛ց ՚ի գիսոյ հերաց իւրոց։ 3 Եւ մատուցեալ բազում աղօթիւք խնդրուածոց հայցէ՛ր ՚ի Տեառնէ Աստուծոյ Իսրայէլի՝ եւ ասէր. Տէր իմ եւ թագաւո՛ր մեր, դո՛ւ միայն օգնեա՛ ինձ միայնումս. որ ո՛չ ունիմ ինձ օգնական բա՛ց ՚ի քէն[5245]. 4 զի վտանգ մե՛ծ է առաջի իմ։ 5 Ես լսէի ՚ի ծննդենէ իմմէ՝ ՚ի հայրենի ազգէն իմմէ, եթէ դու Տէր առեր զԻսրայէլ յամենայն ազգաց, եւ զհարսն մեր յազգատոհմէն իւրեանց ՚ի ժառանգութիւն քեզ յաւիտեան. եւ արարեր նոցա զամենայն զոր խօսեցար։ Եւ դարձեալ եւ՛ս յաճախեալ յաղօթսն իւր այսպէս ասէր. Աստուած Աբրահամու, Աստուած Սահակայ, Աստուած Յակոբայ՝ դո՛ւ ես օրհնեալ յաւիտեանս. ես լսէի ՚ի հայրենի գրոց. զի դու Տէր փոխեցեր յերկրէ յերկինս զԵնոք, յապաշխարութենէ ՚ի կեանսն յաւիտենից. ես լուա՛յ ՚ի հայրենի գրոց Տէր՝ եթէ դու զՆոյ ՚ի ջուրցն հեղեղէ ապրեցուցեր. ես լուա՛յ ՚ի հայրենի գրոց Տէր՝ եթէ դու Աբրահամու՝ առաջի արանցն իւրոց ՚ի մէջ թագաւորացն ետուր փառս. ես լուա՛յ ՚ի հայրենի գրոց Տէր՝ եթէ դու զՅովնան ՚ի կէտ ձկանն ապրեցուցեր. ես լուա՛յ ՚ի հայրենի իմոց գրոց Տէր՝ եթէ դու զերիս մանկունսն ՚ի հնոցէ հրոյն փրկեցեր. եւ զԴանիէլ՝ ՚ի գբոյ առիւծուցն ապրեցուցեր. ես լուա՛յ ՚ի հայրենի իմոց գրոց Տէր՝ եթէ դու զԵզեկիա արքայն Հրէաստանի՝ մահո՛ւն դատապարտեալ՝ փրկեցեր, եւ ՚ի կալ նորա յաղօթս առ քեզ վասն կենաց իւրոց ողորմեցա՛ր, եւ շնորհեցեր եւ յաւելեր ՚ի կեանս նորա ամս հնգետասան. ես լուա՛յ ՚ի հայրենի իմոց գրոց Տէր՝ եթէ դու ՚ի խնդրելն ՚ի քէն Տէր՝ Աննայի, աղօթի՛ւք եւ խնդրուածովք՝ զաւա՛կ շնորհեցեր նմա զմե՛ծն Սամուէլ[5246]։ 6 Եւ արդ՝ այժմ մեք Տէր մեղա՛ք առաջի քո, եւ մատնեցեր զմեզ ՚ի ձեռս թշնամեաց մերոց. 7 փոխանակ ա՛յնր զի փառաւորեցաք մեք զաստուածս նոցա. արդա՛ր ես դու Տէր։ 8 Եւ այսու ո՛չ շատացան ՚ի ծառայելս մերում նոցա. այլ եդին զձեռս իւրեանց ՚ի վերայ կռոց իւրեանց[5247], 9 բառնա՛լ զայն զոր սահմանեաց բերանդ քո, եւ եղծանել զժառանգութիւնս քո. եւ խնո՛ւն զբերանս որ օրհնեն զքեզ, եւ շիջուցանեն զփառս տան քոյ եւ զսեղանոյ սրբոյ քո[5248]. 10 եւ բանալ զբերանս ազգաց ՚ի փառաւորել զոչինչ աստուածս իւրեանց, եւ փառաւորե՛լ զթագաւորս մարմնաւորս յաւիտենիս այսորիկ։ 11 Եւ արդ Տէր Աստուած՝ մի՛ մատներ զվիճակ ժառանգութեան քոյ ՚ի ձեռս այնոցիկ որ ո՛չն իսկ են բնաւ, զի մի՛ ուրախութեամբ ցնծասցեն ՚ի վերայ կործանմանս մերոյ. այլ դարձո՛ զխորհուրդս նոցա անդրէն ՚ի նոսին, եւ զայն որ յարուցեալ է ՚ի վերայ մեր՝ խայտառակեա՛[5249]։ 12 Յիշեա՛ Տէր, եւ մի՛ անտես առներ ՚ի ժամանակի նեղութեանս մերում։ Եւ զիս համարձակեցո՛ որ Թագաւորդ ես ամենայն թագաւորաց՝ եւ Տէր տերանց. 13 եւ տո՛ւր ինձ բան դիւրի՛ն ՚ի բերան, որով գտանիցե՛մ զշնորհս առաջի թագաւորին. եւ դարձո՛ զսիրտ նորա յատելութիւն թշնամւոյն մերոյ, առ ՚ի կոտորումն նմին եւ կամակցաց նորա[5250]. 14 այլ զմեզ փրկեա՛ բարձր բազկաւ քով, եւ օգնեա՛ ինձ միայնումս՝ որում ո՛չ ոք է օգնական բա՛ց ՚ի քէն Տէր։ 15 Տէր՝ դու զամենեցուն զսիրտս գիտես եւ ճանաչես, եւ ես ատեցի՛ զփառս անօրինացս, եւ գարշեցեալ եմ յանկողնէ անթլփատիցս. եւ յամենայն օտար ստացուածոցս[5251]։ 16 Դո՛ւ գիտես Տէր զկարիս իմ, զի գարշելի է ինձ թագս որ է ՚ի վերայ գլխոյ իմոյ. գարշի՛մ ՚ի սմանէ որպէս ՚ի կապերտէ որ լինի ըստ օրինաց կանանց, եւ ո՛չ զգենում զնա յորժամ ՚ի ներքս դադարեմ[5252]։ 17 Եւ ո՛չ կերաւ աղախին քո ՚ի սեղանոյ անտի Ամանայ, եւ ո՛չ փառաւորեցի զգինարբուս թագաւորին, եւ ո՛չ արբի զգինի սպանդից նոցա[5253]. 18 եւ ո՛չ ուրախ եղեւ աղախին քո յօրէն յայնմանէ յորմէ հետէ մտեա՛լ եմ առ թագաւորն մինչեւ ցայժմ. բայց ՚ի քեզ Տէր՝ Տէր Աստուած Աբրահամու։ 19 Աստուած հզօր ՚ի վերայ ամենեցունց, լո՛ւր ձայնից անյուսացս, եւ փրկեա՛ զմեզ ՚ի ձեռաց որ չարչարենս զմեզ, եւ փրկեա՛ զիս յերկիւղէ անտի զոր երկնչիմս. եւ ապրեցո՛ զժողովուրդ քո զԻսրայէլ[5254]։

15
Գլուխ ԺԵ

4 Եւ եղեւ յաւուրն երրորդի՝ իբրեւ դադարեաց յաղօթիցն իւրոց, մերկացա՛ւ յիւրմէ զհանդերձ սգոյն, եւ զգեցաւ զծիրանիսն իւր, եւ եղեւ երեւելի՛ յոյժ։ 5 Եւ կարդա՛ց նա առ տեսուչն իւր Աստուած եւ փրկիչն ամենայնի. եւ ա՛ռ նա զերկուս նաժիշտսն իւր զսիրելիս. 6 մին ունէր զստորոտ զգեստու նորա ՚ի վե՛ր. 7 եւ զմիւսովն արկեալ զձեռն իւր։ 8 Եւ նա՝ զամօթի հարեալ երկնչէր վասն գեղոյ մանկութեանն իւրոյ. եւ երեսք նորա զուա՛րթք առ ՚ի սիրել, այլ սիրտ նորա նեղեալ էր ՚ի յահէ՛ անտի[5255]։ 9 Եւ եմո՛ւտ նա ընդ ամենայն դրունս ապարանիցն, եւ եկա՛ց նա առաջի թագաւորին. եւ նա նստէր յաթոռ թագաւորութեանն իւրոյ. եւ զգեցեալ էր զպատմուճան փառացն իւրոց, որ էր ընդելուզեալ ոսկւով եւ մարգարտով եւ ակամբք պատուականօք. եւ էր ահաւո՛ր յոյժ[5256]։ 10 Եւ ՚ի վե՛ր համբարձ զերեսս իւր, զի էին կարմրացեալ փառօք՝ եւ նայեցաւ. եւ գլորեցա՛ւ տիկինն, եւ փոխեաց նա զգոյն իւր, եւ եղեւ նա իբրեւ զթալացեալ, եւ խոնարհեցաւ ՚ի գլուխ նաժշտին որ երթայր առաջի նորա[5257]։ 11 Եւ դարձո՛յց Աստուած զոգի թագաւորին ՚ի հեզութիւն, եւ փութացեալ վաղվաղակի էջ մեծաւ երկիւղիւ յաթոռոյ անտի իւրմէ թագաւորն, եւ ա՛ռ զտիկինն ՚ի վերայ գրկաց իւրոց եւ կանգնեաց զնա, եւ աղաչէր եւ մխիթարէր զնա բանիւք խաղաղութեան. եւ ասէր ցնա[5258]. 12 Զի՞ է քեզ Եսթեր տիկին, ես՝ եղբա՛յր քո եմ, համարձակեա՛ց. 13 ո՛չ մեռանիս. զի ՚ի միասի՛ն է իմ եւ քո հրամանս։ Մատի՛ր դու. 14 եւ ա՛ռ զգաւազանն զոսկի՝ եւ դիր ՚ի վերայ պարանոցի տիկնոջդ։ Եւ համբուրեաց զնա[5259], 15 եւ ասէ. Խօսեա՛ց ընդ իս[5260]։ 16 Եւ ասէ ցնա Եսթեր. Տեսի՛ զքեզ տէր՝ իբրեւ զհրեշտակ Աստուծոյ, եւ խռովեցաւ սիրտ իմ յահէ փառաց քոց[5261]. 17 զի սքանչելի՛ ես տէր իմ. եւ երեսք քո լի՛ են շնորհօք։ 18 Եւ մինչդեռ խօսէր ընդ նմա՝ գլորեցաւ միւսանգամ յահէ թագաւորին. 19 եւ թագաւորն խռովեալ էր յոյժ, եւ ամենայն ծառայք նորա. եւ սպասաւորք թագաւորին աղաչէին զտիկինն։ Եւ ասէ թագաւորն. Զի՞նչ կամիս Եսթեր, եւ զի՞նչ են աղաչանքդ քո. արդարեւ ասե՛մ քեզ, եթէ խնդրեսցես մինչեւ ՚ի կէս թագաւորութեանս իմոյ, տա՛ց քեզ։

5
Գլուխ Ե

4 Եւ ասէ Եսթեր. Օրս իմ այս նշանաւո՛ր է. եթէ կա՛մք իցեն արքայի, եկեսցե՛ս դու եւ Համան ՚ի կոչունսն իմ զոր առնելոց եմ այսօր։ 5 Եւ ասէ թագաւորն. Կոչեցէ՛ք վաղվաղակի զՀաման, եւ կատարեսցո՛ւք զբանն Եսթերայ։ Եկին երկոքեան նոքա ՚ի կոչունսն զոր ասաց Եսթեր։ 6 Եւ մինչդեռ ըմպէին գինի, ասէ արքայն ցԵսթեր. Զի՞նչ կամիս տիկին Եսթեր, տա՛ց քեզ զոր ինչ եւ խնդրեսցես[5262]։ 7 Եւ ասէ Եսթեր. Աղաչանք իմ եւ խնդրուածք իմ ա՛յս են. 8 եթէ գտի ես շնորհս առաջի արքայի, եկեսցէ արքայ եւ Համան ՚ի կոչունսն զոր առնե՛մ ձեզ վաղիւ միւսանգամ։ 9 Եւ ել Աման յերեսաց արքայի ուրախութեամբ մեծաւ եւ զուարթութեամբ։ Եւ իբրեւ ետես Համան զՄուրթքէ զայրն Հրեայ ՚ի տան թագաւորին՝ բարկացա՛ւ յոյժ։ 10 Եւ եմուտ նա ՚ի տուն իւր, եւ կոչեաց զսիրելիս իւր, եւ Զովսարրա զկին իւր. 11 եւ եցոյց նոցա զմեծութիւն եւ զփառսն իւր զոր ե՛տ նմա թագաւորն. եւ ո՞րպէս արար զնա առաջին ՚ի թագաւորութեանն իւրում։ 12 Եւ ասէ Համան. Ո՛չ կոչեաց տիկինն Եսթեր ՚ի կոչունս իւր ընդ արքայի զոք՝ բա՛ց յինէն. եւ դարձեալ առ վաղի՛ւ եւս հրաւիրեաց զիս. 13 եւ արդ՝ այս ո՛չ թուի ինձ հաճոյ, յորժամ տեսանեմ զՄուրդքէ՝ զայր Հրեայ ՚ի տան թագաւորին։ 14 Եւ ասէ ցնա Զովսարրա կինն իւր եւ սիրելիքն իւր. Հրամա՛ն տուր հատանել քեզ փայտ մի յիսուն կանգուն, եւ ընդ առաւօտն ասասցես արքայի, եւ կախեսցի Մուրդքէ զփայտէն. եւ դու մտանիցես ՚ի կոչունսն հանդերձ արքայիւ, եւ ուրա՛խ լինիցիս ընդ նմա։ Եւ հաճո՛յ թուեցաւ Համանայ՝ բանն, եւ պատրաստեցին զփայտն[5263]։

6
Գլուխ Զ

1 Եւ Տէր Աստուած մերժեա՛ց զքուն յարքայէ զգիշերն զայն. եւ ասէ ցդպրապետն իւր՝ բերե՛լ առաջի իւր զգիր հրովարտակին եւ կարդալ։ 2 Եւ եգիտ նա զհրովարտակն զոր գրեալ էր վասն Մուրդքէի, եթէ ո՞րպէս պատմեաց վասն երկոցունց ներքինեացն նորա, յորժամ պահէին զապարանս թագաւորին, եւ կամէին սպանանել զարքայ Արտաշէս։ 3 Եւ ասէ թագաւորն. Եւ զի՞նչ շնորհս եւ կամ փառս տուաք Մուրդքէի։ Եւ ասեն սպասաւորքն արքայի. Չարարե՛ր եւ ոչինչ նմա՝ յորժամ հասեր ՚ի վերայ խնամոյ հաւատարմութեան նորա առ քեզ։ Եւ ընդ առաւօտսն եկին ՚ի գաւիթ թագաւորին[5264]։ 4 Եւ ասէ արքայ. Ո՞վ է ՚ի գաւիթս։ Եւ Աման եկն եմուտ հրամա՛ն առնուլ ՚ի թագաւորէն, զի կախեսցէ զՄուրդքէ զփայտէն զոր պատրաստեաց[5265]։ 5 Եւ ասեն սպասաւորքն արքայի. Ահաւասիկ Համան՝ արտաքո՛յ է։ Եւ ասէ արքայ. Կոչեսցի՛ ՚ի ներքս։ 6 Եւ ասէ թագաւորն ցԱման. Զի՞նչ արարից ե՛ս առնն զոր ես կամիմ փառաւորել։ Եւ խորհեցաւ Աման, եւ ասէ ՚ի միտս իւր. Զո՞վ կամի արքայ փառաւորել եթէ ո՛չ զի՛ս։ 7 Եւ ասէ ցարքայ. Զայրն զոր արքայ կամի փառաւորել[5266]. 8 բերցեն զպատմուճանն զարքունի, եւ զերիվարն յորում արքայ հեծանէր, եւ տացեն առն այնորիկ սիրելւոյն արքայի ՚ի փառաւորաց անտի[5267]. 9 եւ զգեցուսցեն զպատմուճանն առնն այնմիկ զոր արքայն սիրէ, եւ հեծուսցե՛ն զնա յերիվարն արքունի. եւ քարո՛զ կարդասցի ընդ հրապարակս քաղաքիս, եւ ասասցէ՛. Ա՛յսպէս եղիցի ամենայն առնն զոր արքայ փառաւորէ։ 10 Եւ ասէ արքայ ցԱման. Բարւո՛ք խօսեցար՝ զա՛յդ արասցես Մուրդքէի առն Հրէի՝ խնամակալի՛ տան իմում, եւ մի՛ վրիպեսցի բա՛ն մի ՚ի բանից քոց զոր խօսեցարդ[5268]։ 11 Եւ ա՛ռ Աման զպատմուճանն՝ եւ զերիվարն արքունի. եւ զգեցոյց զՄուրդքէ, եւ հեծոյց զնա յերիվարն, եւ անց նա ընդ փողոցս քաղաքին. եւ քարոզն աղաղակէր եւ ասէր. Ա՛յսպէս լիցի ամենայն մարդոյ զոր արքայ կամի փառաւորել[5269]։ 12 Եւ դարձաւ Մուրդքէ յապարանս արքունի. եւ Համան գնա՛ց ՚ի տուն իւր գլխարկեալ՝ լի՛ տրտմութեամբ։ 13 Եւ պատմեաց Համան՝ որ զի՛նչ անց ընդ նա՝ Զովսարրայի կնոջ իւրում, եւ սիրելեաց իւրոց։ Եւ ասեն ցնա սիրելիքն եւ կինն իւր. Եթէ յազգէ Հրէից էր Մուրդքէ՝ եւ եղեւ իշխան, հնազանդեա՛ նմա. զի ո՛չ կարես դու նմա չա՛ր հատուցանել. քանզի Տէր Աստուած ընդ նմա է, եւ նա՛ մեծացոյց զնա[5270]։ 14 Եւ մինչդեռ նոքա խօսէին՝ եկի՛ն երկու ներքինիքն կոչել զՀաման ՚ի ճա՛շ տիկնոջն։

7
Գլուխ Է

1 Եւ եմուտ թագաւորն եւ Համան ՚ի գիներբուս տիկնոջն։ 2 Եւ ասէ արքայ ցԵսթեր յաւուրն երրորդի մինչդեռ ըմպէին գինի. Զի՞ է քեզ Եսթեր տիկին. եւ զի՞նչ է խնդրուածդ քո՝ եւ կամ աղաչանքդ. եղիցի՛ քեզ մինչեւ ՚ի կէս թագաւորութեանս իմոյ[5271]։ 3 Եւ պատասխանի՛ ետ Եսթեր՝ եւ ասէ. Եթէ գտի շնորհս առաջի քո արքայ՝ տացի՛ անձն մի խնդրոյս իմում, եւ բան աղաչանացս իմոց ընդունելի՛ քեզ լիցի.[5272] 4 վասն զի վաճառեցաք ես եւ ժողովուրդ իմ ՚ի կորուստ՝ եւ ՚ի ծառայութիւն եւ ՚ի յափշտակութիւն՝ մե՛ք եւ որդիք մեր, եւ ես ո՛չ հաւատացի. արդ՝ ո՛չ է առն բանսարկուի՛ արժան ՚ի տան թագաւորի լինել։ 5 Եւ ասէ արքայն. Ո՞ւր է որ իշխեաց առնել զիրսս զայս։ 6 Եւ ասէ Եսթեր. Ա՛յրս թշնամի Համան, որ չա՛րս է՝ սա՛ արար։ Եւ Համան զահի հարեալ խռովեցաւ յոյժ յարքայէ եւ ՚ի տիկնոջէն։ 7 Եւ յարեա՛ւ թագաւորն ՚ի ճաշոյ անտի, եւ եմուտ ՚ի ծաղկոցն արքունի. եւ Համան կամէր հրաժարել ՚ի տիկնոջէն, քանզի էր յերկիւղի՛ մեծի։ 8 Եւ դարձաւ թագաւորն ՚ի ծաղկոցէ անտի, եւ ետես զՀաման զի կայր անկեալ առաջի գահոյից տիկնոջն՝ եւ աղաչէր զնա վասն փրկութեան իւրոյ։ Եւ ասէ թագաւորն. Արդ՝ յա՛յդ չափ հասեր, զի կամիս զկի՛ն իմ բռնադատել ՚ի տա՛ն իմում։ Եւ Համան իբրեւ լուաւ, զահի՛ զամօթի հարեալ անկա՛ւ ՚ի վերայ երեսաց իւրոց[5273]։ 9 Եւ ասէ Բուգաթան մի ՚ի ներքինեաց անտի ցարքայ. Ահա Համա՛ն եւ փայտ մի կազմեաց Մուրդքի սիրելւո՛յ արքայի, եւ կանգնեաց զնա ՚ի տան իւրում յիսուն կանգնեան։ Եւ ասէ թագաւորն. Խաչեսցի՛ ՚ի վերայ նորա[5274]։ 10 Եւ կախեցին զՀաման զփայտէն, զոր պատրաստեաց Մուրդքէի. եւ ապա թագաւորն դադարեաց ՚ի բարկութենէ իւրմէ։

8
Գլուխ Ը

1 Եւ յա՛յնմ աւուր պարգեւեա՛ց թագաւորն Եսթերայ զգանձն Համանայ քսուի. եւ զՄուրդքէ կոչեցեալ թագաւորին՝ քանզի պատմեաց նմա Եսթեր եթէ ազգակա՛ն իմ է[5275] ։ 2 Եւ ա՛ռ թագաւորն զմատանին զոր եհա՛ն ՚ի Համանայ, եւ ե՛տ զնա Մուրդքէի, եւ կացոյց Եսթեր զՄուրդքէ ՚ի վերայ ամենայն ընչից Ամանայ։ 3 Եւ յաւե՛լ եւս խօսել ընդ արքայի, եւ անկա՛ւ առաջի ոտից նորա, եւ աղաչէր՝ զի մի՛ մինչեւ ՚ի վախճան լիցի պատուհասն ՚ի վերայ Հրէիցն զոր հասոյց Համան։ 4 Եւ ձգեաց արքայ առ Եսթեր զգաւազանն ոսկի. եւ յարեաւ Եսթեր՝ երթեա՛լ ՚ի սենեակն արքայի։ 5 Եւ ասէ Եսթեր. Եթէ կա՛մք իցեն քեզ, եւ գտեալ է իմ շնորհս առաջի քո, առաքեսցէ՛ արքայ հրեշտակս եւ դարձուսցէ՛ զհրովարտակսն որ գրեցանն ՚ի Համանայ կորուսանել զՀրէայսն որք են ՚ի քում թագաւորութեանդ. 6 եւ զիա՞րդ կարիցեմ ես տեսանել զչարիս ժողովրդեան իմոյ, եւ կամ զիա՞րդ կարացից ապրել ես ՚ի բնակչաց հայրենի գաւառին իմոյ։ 7 Եւ ասէ թագաւորն ցԵսթեր. Իսկ եթէ զամենայն ինչս՝ եւ զստացուածս Համանայ ետո՛ւ շնորհեցի՛ քեզ, եւ զնա կախեցի զփայտէ, զի ձեռն եարկ նա ՚ի Հրէայսն. զինչ ա՛յլ եւս ինչ խնդրես[5276]՝ 8 գրեցէ՛ք արդ դուք հրամանա՛ւ բանի իմոյ որպէս կա՛մք իցեն ձեզ, եւ կնքեսցի մատանեաւս իմով, զի որչափ եւ գրէք՝ ի՛մ արքայի հրաման տուեալ զի մի՛ ոք գտցի դիմակաց ա՛յնց հրամանաց[5277]։ 9 Եւ կոչեցին զդպիրսն յառաջնում աւուրն յամսեանն Նիսան՝ որ է Արեգ, ՚ի քսաներորդի յերրորդի ամի. եւ գրեցաւ՝ որպէս եւ ետ հրաման աշխարհամա՛ր դպրացն. որք միանգամ իշխանքն եւ կուսակալքն էին ՚ի գաւառս գաւառս, նախարարացն, եւ իշխանաց նախարարացն. ՚ի Հնդկաց մինչեւ յԵթւովպացիս՝ հարիւր քսան եւ եւթն կուսակալացն, ըստ գաւառաց գաւառաց յիւրաքանչիւր լեզո՛ւս նոցա[5278], 10 հրամանաւ թագաւորին. եւ կնքեցաւ մատանեա՛ւ նորա։ Եւ առաքեցին զհրովարտակսն ՚ի ձեռն հրեշտակաց. որպէս զի կացցեն Հրէայք ո՛ղջ եւ անարատք[5279]՝ 11 իւրեանց օրինօք յամենայն քաղաքի. օգնակա՛նք եւ թիկո՛ւնք լինել առ ՚ի հատուցանել նոցա զփոխարէն թշնամեաց իւրեանց. որպէս եւ կամիցին յաւուրս իմում ընդ ամենայն տեղիս թագաւորութեան իմում[5280], 12 յաւուրն երեքտասաներորդի ամսոյն Ադարայ։ Եւ ա՛յս էր պատճէն հրովարտակին զոր կնքեալ էր մատանեաւ թագաւորին։

16
Գլուխ ԺԶ

1 Թագաւո՛ր մեծ Արտաշէս. Ձեզ՝ որ էք ՚ի Հնդկաց կողմանսդ եւ յԵթւովպացւոց հարիւր քսան եւ եւթն գաւառաց, նախարարացդ եւ իշխանացդ, որ ՚ի մերո՛ւմ մտի եւ ՚ի խորհրդեան մերում էք, ողջո՛յն[5281]։ 2 Բազո՛ւմս բազում անգամ ՚ի բարերար քաղցրութեանց աստի, ստէպ ստէպ պատուեալք՝ աւելի՛ իմն եւ մեծամեծ խորհուրդս խորհեցան։ 3 Եւ ո՛չ միայն զմեր հնազանդեալսն խնդրեն չարչարել. այլ եւ ո՛չ իւրեանց յանդգնութեամբն՝ եւ մեծութեանց կարեն համբերել, եւ յիւրեա՛նց բարերարսն ձեռնարկել մենքենայեն։ 4 Եւ զգովութիւնս ո՛չ միայն ՚ի մարդկանէ աստի բառնան առնուլ, այլ եւ ՚ի չմարթնոց գովութիւնս բարձրացեալ յղփացեալ խնդրեն. ո՛չ գիտեն որոց ամենայնի տեսուչ յաւէժ Աստուած է. եւ ատելութիւն իմն չարութեան համարին փախչել ՚ի դատաստանէն[5282]։ 5 Բազո՛ւմ անգամ զբազումս որք յիշխանութեան կարգեալ են՝ որոց հաւատարմութեամբ զգործ ՚ի ձեռն առեալ է, հանգիստ եւ մխիթարութիւն անձանց համարին առ ՚ի հեղուլ զարիւն անբիծ[5283]։ 6 Վասն որոյ կրեաց իսկ զարժան պատուհասն չարակամութեամբ ստութեամբ առանց խորհելոյ, ամբաստանութիւն մատուցանել մեզ. վասն այսորիկ որք ՚ի մէ՛նջն պատուեցան։ Այլ արդ՝ զգուշանալ արժա՛ն է[5284] . 7 ո՛չ այնչափ միայն, որչափ եւ յառաջնում նուագին ուսուցաք ձեզ առնել. որչափ եւ գրեցա՛ն ձեզ առանց սրբութեան, որ եղեւդ այնոցիկ որք արժանաւորութեամբքն զօրացեալ էին՝ ժանտութեամբք իւրեանց[5285]։ 8 Արդ հայեցեալ ձեր ՚ի թագաւորութիւնս. առանց խռովութեան ամենայն մարդկան շնորհեցաք կեա՛լ խաղաղութեամբ։ 9 Արդ արարէ՛ք զդարձ փոխարինին ՚ի նոյն. եւ որ առաջին հրամանն էր՝ այն ՚ի բա՛ց մերժեսցի. եւ հեզութեամբ եւ խաղաղութեամբ ընդ առաջ ելանել։ 10 Եւ մի՛ որպէս Համանն Ամադովթեանց Մակեդովնացի ճշմարտութեանց օտար լեալ ՚ի զաւակէն Պարսից. եւ յոյժ ատեցեալ եւ մերժեալ ՚ի մերմէ քաղցրութենէ աստի[5286]. 11 եւ օտարացեալ զոր ունիմք առ ամենայն ազգս մարդասիրութիւնս. ա՛յնչափ եւս՝ զի եւ կոչեցաւ մեր աթոռակից. որում երկի՛ր պագանեն ամենեքեան որք են ընդ մերով իշխանութեամբս. զոր յերկրորդ աթոռս իմում նստուցեալ պատուեցաք[5287]։ 12 Եւ ո՛չ հանդարտեա՛ց նա իւրո՛ւմ ամբարտաւանութեանն՝ մենքենայել ջանացաւ՝ յիշխանութենէ աստի զմեզ ՚ի բաց մերժել. եւ յոգւոց աստի մերոց[5288]. 13 եւ զմեր փրկիչն եւ զերախտաւոր՝ զՄուրդքէ. եւ չքնաղ եւ զանարատ, զհաւասար թագաւորութեանս իմոյ զԵսթեր տիկնանց տիկին, ամենայն ազգաւն իւրեանց հանդարձ՝ բազում զո՛ւր ՚ի նանիր վնաս ՚ի վերայ եդեալ առանց պատճառի, խնդրեաց զսոսա ՚ի կորուստ[5289]. 14 զի նա այսո՛ւ օրինակաւ խորհեցաւ առնել զիշխանութիւնս Պարսից յանապատ աւերակ, եւ ՚ի Մակեդոնացի՛ս անդրէն դարձուցանել[5290]։ 15 Այլ մեք ՚ի բազմահնար սատակչէ յայնմանէ որք մատնեցան ՚ի կորուստ Հրէայքս, տեսանեմք զի ո՛չ ինչ գործք չարութեան ՚ի սոսա գտանին. եւ արդար օրինաց վարիչք։ 16 Եւ են իսկ սոքա որդի՛ք Բարձրելոյն մեծի՛ կենդանւոյն Աստուծոյ. որ ուղղէ զմեր եւ զազգիս մերոյ զթագաւորութիւնս յիւրմէ բարեսէր առատութեանն[5291]։ 17 Եւ արդ բարւո՛ք արարէք զի ո՛չինչ ձեռնամուխ եղէք ըստ հրամանի գրոյ հրովարտակացն Համանայ՝ որ առաքեցաւ առ ձեզ[5292]. 18 վասն զի եւ նա՛ ինքն զա՛յս յինքենէ գործեաց, մե՛րձ ՚ի դրունս Սիսացւոց քաղաքիս ամենայն ընտանեօք իւրովք հանդերձ, ՚ի փա՛յտ ելեալ է. զարժանն վրիժուց հատուցումն անդրէն յանձն իւր ընկալեալ յամենակալէն Աստուծոյ, որ հատո՛յց նմա վաղվաղակի զդատաստանն[5293]։ 19 Եւ զպատճէն հրովարտակիս այսորիկ յառաջ հանեալ՝ եդեա՛լ եւ տարածեալ ամենայն զգուշութեամբ, եթէ Հրէից վարել զիւրեանց օրէնսն։ 20 Արդ՝ քաջալերեսցի՛ն նոքա. զի որպէս ՚ի ժամանակի նեղութեանն ստիպէին զնոսա չարչարել. հատուսցե՛ն զհատուցումն ՚ի թշնամիս իւրեանց, յերկոտասաներորդ եւ յերեքտասաներորդ ամսեանն Ադար՝ 21 ՚ի նմին աւուր. զի զայս իսկ ամենազօրն Աստուած փոխանակ սատակելոյ ընտրեալ ազգին՝ արա՛ր նոցա ուրախութիւն։ 22 Եւ դուք այժմ ՚ի կա՛րգս ձեր եւ ՚ի տօնս տարեկանաց ձերոց, եւ յաւո՛ւր նշանաւորի ուրախութիւնս արասջիք[5294]. 23 զի որպէս ցայժմ, եւ ա՛րդ զկնի այսորիկ փրկութիւն եղիցի մեզ՝ եւ վաստակաւորաց Պարսկաց։ Եւ որք ՚ի մե՛ր վերայ զխորհուրդ մահու խորհէին՝ նոցա յիշատա՛կ կորստեան[5295]։ 24 Ամենայն քաղաքք եւ ամենայն գաւառք որ ո՛չ առնիցեն ըստ բանից մերոց այսոցիկ՝ սրով եւ հրով եւ բարկութեամբ մաշեսցին. ո՛չ միայն ՚ի մարդկանէ անապատ լիցի, այլ եւ գազանք երկրի եւ թռչունք երկնից՝ մինչեւ յաւիտեան ՚ի բա՛ց մերժեալք ընկեսցին[5296]։

8
Գլուխ Ը

13 Եւ պատճէնք հրովարտակացն ցուցեալ կարդացեալ լիցի առաջի ամենայն աչաց՝ յիմո՛ւմ թագաւորութեանս. եւ որ պատրաստեալ հանդերձեալ էին կորուսանել զՀրէայսդ՝ յաւուր յայսմիկ կորուսանե՛լ զթշնամիս դոցա։ Ո՛ղջ լերուք[5297]։ 14 Եւ հրեշտակքն ելին փութով կատարե՛լ որ ՚ի թագաւորէն կարգեալ էր. եւ գրեցա՛ւ հրամանն եւ եդաւ ՚ի Սիսիս քաղաքի։ Եւ յաւուրսն յայնոսիկ յորժամ եղեւ՛ այս[5298]. 15 եւ Մուրդքէ ել, եւ զգեցեալ էր զպատմուճանն զարքունի, եւ պսա՛կ ունէր ոսկի, եւ թա՛գ ՚ի բեհեզոյ եւ ՚ի ծիրանւոյ. եւ տեսին որ ՚ի Սիսիս քաղաքին էին, եւ ուրախ եղեն յոյժ։ 16 Եւ Հրէիցն լոյս մեծ ծագեաց, եւ ուրախութիւն յոյժ 17 յամենայն քաղաքի եւ ՚ի գաւառս, ուր եւ ընթեռնուին զհրամանս արքունի՝ խնդութիւն եւ ուրախութիւն լինէր նոցա. եւ բազումք ՚ի հեթանոսացն դառնային ՚ի Հրէութիւն անդր, եւ թլփատէին վասն ահին Հրէից։

9
Գլուխ Թ

1 Զի յերկոտասաներորդ ամսոյն՝ եւ յերեքտասաներորդ աւուրն որ է Ադար. ե՛կն եհաս հրովարտակն՝ որ գրեալ էր յարքունուստ։ ՚Ի նմին աւուր կորնչէին որ միանգամ ընդդիմադարձք լինէին Հրէիցն[5299]։ 2 Եւ ո՛չ ոք էր որ ընդդէմ դառնայր նոցա ամենեւին. քանզի զահի՛ հարան ՚ի նոցանէն։ 3 Զի իշխանքն որ ՚ի վերայ նախարարացն նոցա կացեալ էին, եւ կուսակալք՝ եւ արքունի դպրապետք՝ պատուէին զՀրէայսն, զի ա՛հն Մուրդքէի կա՛յր ՚ի վերայ նոցա. 4 քանզի հրաման տուեալ էր հրովարտակաւ թագաւորին՝ անուանել զնա ընդ ամենայն թագաւորութիւնն իւր։ 6 Եւ ՚ի Սիսիս քաղաքի կոտորեցին Հրէայքն արս իբրեւ հինգ հարիւր[5300]։ 7 ԶՓարակն, եւ զՆեստէն, եւ զԴովփոն, եւ զՓազգա, 8 եւ զՓարդաթա, եւ զԲարեա, եւ զՍարաբաքա, եւ զՄարմասիս, 9 եւ զԱրուփէսն, եւ զԱրսէսն, եւ զԱրբութեթան, 10 զորդիսն Համանայ որդւոյն Ամադովթայ, որդւոյ Բերգեայ թշնամւոյն Հրէից[5301]։ 11 Եւ յափշտակեցին ՚ի նմին աւուր՝ եւ մատուցին զթիւն արքայի զկորուսելոցն ՚ի Սիսի՛ս քաղաքի։ 12 Եւ ասէ արքայ ցԵսթեր. Կորուսի՛ն Հրէայքն ՚ի Սիսիս քաղաքի արս հինգ հարիւր. եւ շուրջ զքաղաքաւն ո՞րչափ եւս առաւել յոյժ կարծես. արդ զի՞նչ եւս կամիս՝ զի արարից քեզ[5302]։ 13 Եւ ասէ ցարքայ Եսթեր. Տացէ՛ հրաման արքայ Հրէիցն սո՛յնպէս առ վաղիւ, զի զորդիսն Համանայ կախեսցեն[5303]։ 14 Եւ ետ հրաման առնել ա՛յսպէս, եւ հան արտաքս առ Հրէայսն որ ՚ի քաղաքին էին՝ զմարմինս որդւոցն Համանայ հանել ՚ի փա՛յտ։ 15 Եւ ժողովեցան Հրէայքն ՚ի Սիսիս, յաւուրն չորեքտասաներորդի Ադարայ, եւ կուտեցին արս երեք հարիւր. եւ ո՛չ ինչ յափշտակեցին[5304]։ 16 Եւ որ այլքն էին ՚ի Հրէից անտի որ ընդ թագաւորութեամբ նորա էին ժողովեցան, եւ անձանց իւրեանց օգնէին։ Եւ հանգեան նոքա, եւ դադարեցին յայնցանէ որք պատերազմէին ընդ նոսա. զի կորուսին ՚ի նոցանէ իբրեւ հինգ հազար ոգի[5305] 17 յերեքտասաներորդի ամսոյն Ադարայ. եւ ո՛չ ինչ յափշտակեցին։ Եւ հանգեա՛ն նոքա յերեքտասաներորդ աւուրն նորին ամսոյ. եւ կարգեցին զօրն զայն օր հանգստեան՝ խնդութեամբ եւ ուրախութեամբ։ 18 Եւ Հրէայքն որ էին ՚ի Սիսի՛ս քաղաքի, ժողովեցան ՚ի չորեքտասաներորդ աւուր ամսոյն, եւ ո՛չ հանգեան. եւ կարգեցին զհնգետասաներորդ օրն ցնծութեան եւ ուրախութեան։ 19 Վասն այսորիկ Հրէայքն ընդ ամենայն երկիր, եւ ընդ գաւառս առնէին տօնս ուրախութեան. զօրն չորեքտասաներորդ Ադա՛ր ամսոյ, օր բարի՛ ուրախութեան. եւ առաքեն նուէ՛րս այր ընկերի՛ իւրոյ, եւ բնակիչքն որ բնակեալ էին ՚ի մայրաքաղաքսն. եւ զհնգետասաներորդ զօրն զԱդարայ առնէին նոյնպէս բարեաց եւ ուրախութեան[5306]։ 20 Եւ գրեա՛ց Մուրդքէ զբանս զայս ՚ի գիրս մատենից, եւ առաքեաց Հրէիցն որ էին ընդ իշխանութեամբ Արտաշէսի արքայի, մերձաւորա՛ց եւ հեռաւորաց, 21 հաստատել կարգել զաւուրս զայսոսիկ առնել տօնս ուրախութեան՝ զչորեքտասաներորդ եւ զհնգետասաներորդ աւուրն Ադարայ[5307]։ 22 Վասն զի յայսմ երեսուն աւուրս հանգեան Հրէայքն ՚ի թշնամեաց իւրեանց. եւ յամսեանն որ դարձաւ սուգ նոցա յուրախութիւն, ա՛յսինքն է Ադար. եւ ՚ի ցաւոցն որ դարձաւ յուրախութիւն, կատարել զաւուրսն զայն՝ աւուրս հարսանեաց[5308]. 23 որպէս եւ գրեաց նոցա Մուրդքէ, 24 եթէ ո՞րպէս Համան Ամադովթեանց Մակեդոնացի պատերա՛զմ տայր ընդ նոսա, եւ ո՞րպէս եհան նոցա թիւ համարոյ եւ վիճակ կորուսանել զնոսա. 25 եւ կամ ո՞րպէս եմուտ առ արքայն՝ եւ խնդրէր կախել զՄուրդքէ զփայտէն. եւ ո՞րչափ ձեռն ՚ի գործ արկեալ ածէ՛ր ՚ի վերայ Հրէիցն զչարիսն։ Եւ եկին մթերեցան լցան չարիք նորա. եւ կախեցա՛ւ նա՝ եւ որդիք նորա զփայտէ[5309]։ 26 Վասն ա՛յնորիկ կարգեցան աւուրքս այս պահոց. վասն զի եւ ժամանակն իւրեանց բարբառովն ասի Պա՛հք, վասն բանից հրովարտակիս այսորիկ. եւ որ ինչ միանգամ անց ընդ նոսա, եւ որ ինչ եղեւ՛ նոցա[5310], 27 հաստատեաց կացոյց։ Եւ ընդունին զայս Հրէայքն յանձինս իւրեանց, ուսուցանէին եւ որդւոց իւրեանց. եւ ա՛յլ որ ինչ յաւելո՛յր ՚ի նոսա. եւ ո՛չ զամիսն այլափոխեն[5311]. 28 եւ աւուրքս այս յիշատակ լինին յազգս ազգս, ՚ի քաղաքս եւ ՚ի գաւառս, եւ աւուրքն այն պահոց պատուեսցին. եւ յիշատակ նոցա մի՛ պակասեսցէ ազգէ մինչեւ յազգս[5312]։ 29 Եւ գրեաց Եսթեր դուստր Ամինադաբայ, եւ Մուրդքէ այր Հրեայ. եւ հաստատեցին զպահպանութիւն հրովարտակիս այսորիկ։ 31 Եւ Մուրդքէ եւ Եսթեր՝ կացուցին իւրեանց առանձինն. եւ ուխտեցին իւրեանց ուխտ, եւ խորհուրդ կատարեցին։ 32 Եւ Եսթեր երդմամբ հաստատեաց մինչեւ յաւիտեանս ժամանակաց. եւ գրեցա՛ւ ՚ի յիշատակս։

10
Գլուխ Ժ

1 Եւ գրեաց թագաւորն յիշխանութեան իւրում ընդ ծով եւ ընդ ցամաք. 2 զզօրութիւնն իւր, եւ զքաջալերութիւն իւր. եւ զմեծութիւն՝ եւ զփառս թագաւորութեան նորա. Ահաւասիկ գրեալ է ՚ի գիրս յիշատակաց Պարսի՛ց եւ Մարաց։ 3 Եւ իբրեւ առնո՛յր Մուրդքէ զթագաւորութիւնն յԱրտաշիսէ, եւ էր մեծ ՚ի թագաւորութեանն իւրում. եւ փառաւորեալ՝ եւ սիրեցեալ էր ՚ի Հրէից անտի. եւ պատմէր զիրսն եղեալսն ամենայն ազգատոհմին իւրում[5313]։ 4 Եւ ասէ Մուրդքէ. ՅԱստուծոյ եղեւ այս. 5 վասն զի յիշեաց զտեսիլ երազոյն՝ զոր ետես վասն բանիցս այսոցիկ. զի ո՛չ զա՛նց եղեւ ՚ի նոցանէ բան մի։ 6 Փոքրիկ աղբերն որ եղեւ գե՛տ մեծ. եւ էր լոյս եւ արեւ՝ եւ ջուր յոյժ. Եսթե՛ր է գետն, զոր ամուսնացաւ թագաւորն, եւ արար զնա տիկին[5314]։ 7 Եւ երկու վիշապքն՝ ե՛ս եմ եւ Համան. 8 եւ ազգք որք ժողովեալ էին կորուսանել զանուն Հրէիցն՝ 9 որ է Իսրայէլ։ Եւ կարդացին առ Աստուած եւ կեցին. եւ ապրեցոյց Տէր զժողովուրդ իւր, եւ փրկեա՛ց զմեզ Տէր յամենայն չարեաց մերոց. եւ արար Աստուած զնշանս եւ զարուեստս իւր մեծամեծս, որ ո՛չ եղեն երբէք ՚ի հեթանոսս։ 10 Վասն այսորիկ արար վիճակս երկուս, զմին ժողովրդեան Աստուծոյ, եւ զմին ամենայն հեթանոսաց։ 11 Եւ եկին այս երկու վիճակքս ՚ի ժամս եւ ՚ի ժամանակս. եւ յաւուրն դատաստանի առաջի Աստուծոյ յամենայն հեթանոսս։ 12 Եւ յիշեա՛ց Աստուած զժողովուրդ իւր, եւ արդարացո՛յց զժառանգութիւն իւր։ 13 Եւ եղիցին նոցա աւուրքս այս յամսեանն Ադարայ ՚ի չորեքտասան աւուր, եւ ՚ի հնգետասաներորդի նմին ամսոյ, ժողովուրդքն հանդերձ ցնծութեամբ եւ ուրախութեամբ առաջի Աստուծոյ, ըստ ազգս յաւիտենից ՚ի ժողովրդեանն Իսրայէլի[5315]։

11
Գլուխ ԺԱ

1 Յամին չորրորդի թագաւորութեանն Փտողոմեայ եւ Կղեոպատրայ, եմոյծ Դովսիթեոս քահանա՛յ եւ Ղեւտացի, եւ Պտղոմեոս որդի նորա, զազնուական գրեալ հրովարտակն, զՓրուրեանն. որ անուանի Լիւսիմաքոս Պտղոմեայ, ա՛յն որ յԵրուսաղէմ[5316]։

Կատարեցաւ Եսթեր: