ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ԹՈՒՂԹ ՍՐԲՈՅ ԱՌԱՔԵԼՈՅՆ ՅԱԿՈՎԲԱՅ ԿԱԹՈՂԻԿԷ[2888]

1
Գլուխ Ա

ադ 1 Յա՛կովբոս Աստուծոյ եւ Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի ծառա՛յ. երկոտասան ազգացդ որ ՚ի սփի՛ւռդ էք՝ ողջո՛յն[2889]։

Ա 2 Ամենա՛յն ուրախութեան արժանի՛ համարիջիք ե՛ղբարք, յորժամ ՚ի պէսպէս փորձութեանց ՚ի մէջ անկանիցիք[2890]. 3 գիտասջի՛ք զի հանդէս ձերոյ հաւատոցն յօրինեալ գործէ զհամբերութիւն[2891]։ 4 Իսկ համբերութիւնն գո՛րծ կատարեալ ունիցի. զի իցէք ողջանդա՛մք եւ կատարեալք, եւ ո՛չինչ իւիք նուազեալք[2892]։ 5 Ապա թէ ոք ՚ի ձէնջ իցէ նուազեալ յիմաստութենէ, խնդրեսցէ յԱստուծոյ՝ որ տայն ամենայնի առատապէս՝ եւ ո՛չ նախատէ. եւ տացի՛ նմա[2893]։ 6 Բայց խնդրեսցէ հաւատովք՝ եւ մի՛ երկմտեսցէ. զի որ երկմիտն է՝ նմա՛ն է հողմակոծեալ եւ տատանեալ ալեաց ծովու[2894]. 7 մի՛ ակն կալցի մարդն այն առնուլ ինչ յԱստուծոյ. 8 զի այր երկմիտ՝ առանց հաստատութե՛ան է յամենայն ճանապարհս իւր[2895]։ 9 Պարծեսցի՛ եղբայր խոնարհ ՚ի բարձրութիւն իւր, 10 եւ որ մեծատունն իցէ ՚ի խոնարհութի՛ւն իւր. քանզի իբրեւ զծաղիկ խոտոյ անցանիցէ[2896]։ 11 Զի ծագեաց արեւ հանդերձ խորշակաւ՝ եւ ցամաքեցո՛յց զխոտն, եւ թօթափեցաւ ծաղիկն նորա, եւ կորեա՛ւ վայելչութիւն երեսաց նորա. նո՛յնպէս եւ մեծատունն հանդերձ շահիւքն իւրովք թարշամեսցի[2897]։ 12 Երանեա՛լ է այր որ համբերիցէ փորձանաց. զի եթէ ընտիր եւս գտանիցի, առցէ զպսակն կենաց՝ զոր խոստացաւ սիրելեաց իւրոց Տէր[2898]։ աե 13 Մի՛ ոք որ ՚ի փորձութեան իցէ, ասիցէ՝ թէ յԱտուծոյ փորձիմ. զի Աստուած անփո՛րձ է չարեաց. փորձէ նա՝ եւ ո՛չ զոք[2899]։ 14 Իւրաքանչիւրոք փորձի՝ առ ՚ի յիւրո՛ցն ցանկութեանց ձգեալ եւ պատրեալ[2900]։ 15 Ապա այնուհետեւ ցանկութիւնն յղացեալ՝ զմե՛ղս ծնանի. եւ մեղքն կատարեալ՝ զմա՛հ ծնանին[2901]։ 16 Մի՛ խաբիք եղբա՛րք իմ սիրելիք, 17 զի ամենայն տուրք բարիք եւ ամենայն պարգեւք կատարեալք՝ ՚ի վերո՛ւստ են իջեալ առ ՚ի Հօրէ՛ն լուսոյ. յորում չի՛ք փոփոխումն՝ եւ կամ շրջելոյ ստուեր[2902]։ 18 Կամեցեալ ծնա՛ւ զմեզ բանիւն ճշմարտութեա՛ն լինել մեզ պտո՛ւղ ինչ ստացուածոց նորա[2903]. 19 գիտասջի՛ք ե՛ղբարք իմ սիրելիք,

Բ Եղիցի ամենայն մարդ արա՛գ առ ՚ի լսել, եւ ծա՛նր առ ՚ի խօսել, եւ ծա՛նր առ ՚ի բարկանալ[2904]։ 20 Զի բարկութիւն մարդոյ զարդարութիւն Աստուծոյ ո՛չ գործէ։ 21 Որով ՚ի բա՛ց թօթափեալ զամենայն աղտեղութիւն եւ զյաւելուածս չարեաց, հեզութեամբ ընդունիջի՛ք զբանն ընտաբոյս. որ կարօղն է կեցուցանե՛լ զոգիս ձեր[2905]։ 22 Լինիջի՛ք առնելի՛ք բանին, եւ մի՛ լսելիք միայն համարեսջիք յանձինս[2906]։ 23 Զի եթէ ոք լսօղ միա՛յն իցէ բանին՝ եւ ո՛չ առնելի, նման է նա մարդոյ որ պշուցեալ հայիցի՛ ընդ երեսս իւր՝ որ ծնանիցին ՚ի հայելւոջ[2907]. 24 զի հայեցեալ ետես զինքն, եւ զա՛նց արար, եւ անդէն մոռացա՛ւ թէ որպիսի ոք էր։ 25 Իսկ որ յառեալ ՚ի կատարեա՛լ օրէնս ազատութեանն հայիցի, եւ ՚ի նմին կացցէ, ո՛չ եղեւ նա լսօղ մոռացութեան, այլ առնելի՛ գործոյն. նա՝ յառնելն իւրում լիցի երանելի՛[2908]։ 26 Եթէ ոք կամիցի կրօնաւոր լինել, եւ ո՛չ սանձահարեսցէ զլեզու իւր, այլ զբաղեցուցանիցէ զսիրտն իւր, այնպիսւոյն վայրապա՛ր է կրօնաւորութիւնն[2909]։ 27 Կրօնաւորութիւն սո՛ւրբ եւ անարատ՝ առ ՚ի յԱստուծոյ եւ ՚ի Հօրէ՝ ա՛յս է. Այցելո՛ւ լինել որբոց եւ այրեաց ՚ի նեղութեան իւրեանց, անարա՛տ պահել զանձն յաշխարհէ[2910]։

2
Գլուխ Բ

Գ ազ 1 Եղբա՛րք իմ, մի՛ աչառանօք ունիցիք զհաւատսն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, որ Տէրն է փառաց[2911]։ 2 Եթէ մտցէ ՚ի ժողովուրդ ձեր այր՝ որ ունիցի մատանի՛ ոսկի եւ հանդերձս պայծառս, մտանիցէ անդր եւ աղքա՛տ ոք ՚ի հանդերձս աղտեղիս[2912], 3 հայիցիք ընդ ա՛յն՝ որ ունիցի զհանդերձսն պայծառս. եւ ասիցէք՝ եթէ դու նի՛ստ աստ պատուո՛վ. եւ ցաղքատն ասիցէք՝ եթէ յո՛տն կաց այտի. կամ թէ եկ նի՛ստ առ պատուանդանիս իմում[2913]. 4 ո՞չ խղճիցէք յանձինս, եւ լինիցիք դատաւորք չարացն խորհրդոց[2914]։ 5 Լուարո՛ւք ինձ եղբա՛րք իմ սիրելիք. ոչ ապաքէն Աստուած ընտրեաց զաղքա՛տս աշխարհիս, որ են մեծատո՛ւնք հաւատովք, եւ ժառանգաւո՛րք արքայութեանն՝ զոր խոստացաւ սիրելեաց իւրոց[2915]։ 6 Եւ դուք անարգէ՛ք զաղքատս։ Ոչ մեծատո՛ւնք յաղթահարեն զձեզ՝ եւ նոքա՛ քարշեն զձեզ ՚ի դատաստան։ 7 Ո՛չ նոքա հայհոյեն զբարւոք անունն՝ որ կոչեցեալ է ՚ի վերայ ձեր[2916]։ 8 Ապա թէ զօրէնսն կատարիցէք զարքունական ըստ գրոց, եթէ. Սիրեսցես զընկեր քո իբրեւ զանձն քո. բարւո՛ք առնէք[2917]։ 9 Իսկ եթէ աչառիցէք, մե՛ղս գործէք՝ յանդիմանեալք յօրինացն իբրեւ օրինազանցք[2918]։ 10 Որ ոք զամենայն օրէնսն պահիցէ, եւ միո՛վ իւիք ինչ գթիցէ, եղեւ ամենայն օրինացն պարտապան[2919]։ 11 Զի որ ասացն՝ թէ Մի՛ սպանանիցես, ասաց թէ եւ Մի՛ շնայցես. զի եթէ սպանանիցես ո՛չ՝ բայց շնայցես, եղեր յանցաւո՛ր օրինացն[2920]։ 12 Այնպէս խօսեցարո՛ւք եւ այնպէս արարէ՛ք, որպէս զի ազատութեան օրինօքն իցէք դատելոց[2921]։ 13 Զի անողո՛րմ դատաստան լինելոց է այնմ, որ ո՛չ առնիցէ զողորմութիւն. քանզի բարձրիգլո՛ւխ պարծի ողորմութիւն առ դատաստանաւն[2922]։

Դ աէ 14 Զի՞նչ օգուտ իցէ եղբա՛րք իմ, եթէ ասիցէ ոք հաւատս ունել՝ եւ գործս ո՛չ ունիցի. միթէ կարիցե՞ն հաւատքն ապրեցուցանել զնա։ 15 Եթէ եղբայր ոք կամ քոյր՝ իցեն մե՛րկք կամ կարօտեալ աւո՛ւրն կերակրոյ[2923], 16 ասիցէ ոք ՚ի ձէնջ ցնոսա. Երթա՛յք խաղաղութեա՛մբ ջեռարո՛ւք եւ յագեցարո՛ւք. եւ տայցէ՛ք ո՛չ նոցա զպէտս մարմնոյն, զի՞նչ օգուտ իցէ[2924]։ 17 Սոյնպէս եւ հաւատք՝ եթէ գործս ո՛չ ունիցին, մեռեա՛լ են առանձինն[2925]։ 18 Այլ թերեւս ասիցէ ոք. եթէ դու հաւատս ունիս՝ եւ ես գո՛րծս ունիմ. ցո՛յց ինձ զհաւատսն քո առանց գործոց, եւ ես ցուցի՛ց քեզ ՚ի գործոց իմոց զհաւատսն[2926]։ 19 Դու հաւատաս՝ զի մի՛ է Աստուած, բարւո՛ք առնես. եւ դեւ՛ք հաւատան՝ եւ սարսեն։ 20 Կամիս գիտել՝ ո՜վ մարդ սնոտի, զի հաւատք առանց գործոց դատարկ են[2927]։ 21 Աբրահամ հայր մեր ո՞չ ապաքէն ՚ի գործո՛ց արդարացաւ՝ հանեալ ՚ի սեղան զորդին իւր զԻսահակ պատարագ։ 22 Տեսանե՞ս՝ զի հաւա՛տքն եղեն գործակից գործոց նորա. եւ ՚ի գործոց անտի հաւա՛տքն կատարեցան[2928]։ 23 Եւ կատարեցաւ գիրն՝ որ ասէ. Հաւատաց Աբրահամ յԱստուած, եւ համարեցա՛ւ նմա յարդարութիւն. եւ կոչեցաւ բարեկա՛մ Աստուծոյ[2929]։ 24 Տեսանէ՞ք՝ զի ՚ի գործոց արդարանայ մարդ՝ եւ ո՛չ ՚ի հաւատոց միայն[2930]։ 25 Սոյնպէս եւ Րախա՛բ պոռնիկ՝ ոչ ապաքէն ՚ի գործո՛ց արդարացաւ, ընկալեալ զլրտեսսն՝ եւ ընդ ա՛յլ ճանապարհ արձակեաց[2931]։ 26 Զորօրինակ մարմին առանց հոգւոյ մեռեալ է, սոյնպէս եւ հաւա՛տք առանց գործոց մեռեա՛լ են[2932]։

3
Գլուխ Գ

Ե բա 1 Մի՛ բազում վարդապետս լինե՛լ եղբա՛րք իմ, գիտասջի՛ք՝ զի մե՛ծ դատաստան ընդունելոց եմք[2933]. 2 քանզի բազո՛ւմ ինչ յանցանեմք ամենեքեան։ Եթէ ոք բանիւ ո՛չ յանցանիցէ՝ նա՛ է մարդ կատարեալ, որ կարօղն է սանձահարե՛լ զամենայն մարմին իւր[2934]։ 3 Տե՛ս՝ զի ձիոյ սանձս ՚ի բերան դնեմք՝ առ անսալո՛յ նոցա մեզ, եւ զամենայն մարմինս նոցա նուաճեմք[2935]։ 4 Ահաւասիկ եւ նաւք՝ որպիսի՞ ինչ են, եւ ՚ի սաստիկ հողմոց վարին. եւ փո՛քր թեւովն շրջին՝ յո՛ր կոյս եւ միտք ուղղչին կամիցին[2936]։ 5 Սոյնպէս եւ լեզու՝ փոքր ինչ անդա՛մ է՝ եւ մեծամեծս բարբառի. ահա եւ սակաւ ինչ հուր զորպիսի՛ անտառս հրդեհէ[2937]։ 6 Եւ լեզու հուր՝ զա՛րդ անիրաւութեան, լեզու հաստատեալ է յանդամս մեր, որ զամենայն մարմինն ապականէ, եւ վառէ հրով զանիւ ծննդեան, եւ բորբոքեալ տոչորի՛ ՚ի գեհենի[2938]։ 7 Ամենայն բնութիւն գազանա՛ց, եւ թռչնոց, եւ սողնոց, եւ որ ՚ի ծովու են, հնազանդեա՛լ է՝ եւ հնազանդի՛ մարդկեղէն բնութեան[2939]։ 8 Բայց զլեզու մարդկան ո՛չ ոք կարէ հնազանդել, զչարն եւ զանկարգն՝ եւ զլի՛ թունօք մահաբերին[2940]։ 9 Նովաւ օրհնեմք զՏէրն եւ զՀայր. եւ նովաւ անիծանեմք զմարդիկ որ ըստ նմանութեան Աստուծոյ արարան[2941]։ 10 ՚Ի նմի՛ն բերանոյ ելանեն օրհնութիւնք եւ անէծք. ո՛չ է պարտ եղբարք իմ այսմ այսպէս լինել[2942]։ 11 Միթէ՝ աղբե՛ւր անտստին ՚ի միոյ ականէ բղխիցէ քաղցր եւ դառն[2943]։ 12 Միթէ մա՛րթ ինչ իցէ եղբա՛րք իմ՝ թզենւոյ ձէ՛թ բերել, կամ որթոյ թուզ, եւ ո՛չ աղտաղտին տեղւոյ ջուր քաղցր առնել[2944]։ բբ 13 Ո՞վ իցէ իմաստուն եւ հանճարեղ ՚ի ձեզ, ցուցցէ՛ ՚ի բարւոք գնացից իւրոց զգործս իւր հեզութեա՛մբ իմաստութեան[2945]։ 14 Ապա թէ նախա՛նձ՝ եւ դառնութիւն եւ հակառակութի՛ւն ունիցիք ՚ի սիրտս ձեր, մի՛ պարծիք սուտ առնել զճշմարտութիւն[2946]։ 15 Ո՛չ է իմաստութիւնս այս իջեալ ՚ի վերուստ. այլ երկրաւո՛ր՝ շնչաւոր՝ եւ դիւակա՛ն[2947]։ 16 Զի ուր հեռ եւ նախանձ, ա՛նդ է անկարգութիւն՝ եւ ամենայն իրք չարք[2948]։ 17 Իսկ վերին իմաստութիւնն, նախ՝ զի սո՛ւրբ է, եւ ապա խաղաղարա՛ր, հե՛զ, դիւրահաւա՛ն, լի՛ ողորմութեամբ եւ պտղովք բարեաց, անխի՛ղճ, առանց կեղծաւորութեան[2949]. 18 պտո՛ւղ արդարութեան խաղաղութեամբ սերմանի այնոցիկ՝ որ առնեն զխաղաղութիւն։

4
Գլուխ Դ

1 Ուստի՛ պատերազմունք՝ եւ ուստի՛ կռիւք ՚ի ձեզ. ոչ յայդպիսի՛ ցանկութեանց ձերոց՝ որ զօրացեալ են յանդամս ձեր[2950]։ 2 Ցանկայք, եւ ո՛չ ունիք. սպանանէք եւ նախանձիք, եւ ո՛չ կարէք հասանել. պատերազմիք կռուիք՝ եւ ո՛չ ունիք, վասն զի ո՛չ խնդրէք[2951]. 3 խնդրէք՝ եւ ո՛չ առնուք, վասն զի չարաչա՛ր խնդրէք. զի անդէն ՚ի ցանկութիւնս ձեր մաշեսջիք[2952]։ 4 Շնացօղք՝ ոչ գիտէք՝ զի սէր աշխարհիս այսորիկ թշնամութի՛ւն է առ Աստուած. զի որ ոք կամիցի սիրել զաշխարհ, թշնամի՛ առնէ զանձն իւր Աստուծոյ[2953]։ 5 Կամ թէ վայրապա՛ր համարիցիք՝ զոր ասէ գիրն առ նախանձ ինչ, որում փափաքէ՛ հոգին՝ որ բնակեաց ՚ի մեզ[2954], 6 տալ զառաւել շնորհսն. վասն որոյ ասէ. Տէր ամբարտաւանից հակառակ կայ, տայ շնորհս խոնարհաց[2955]։ բգ 7 Հնազանդեցայք այսուհետեւ Աստուծոյ, եւ կացէ՛ք հակառակ չարախօսին, եւ լիցի փախստակա՛ն առ ՚ի ձէնջ[2956]։ 8 Մերձեցարո՛ւք առ Աստուած, եւ մերձեսցի՛ առ ձեզ։ Սրբեցէ՛ք զձեռս մե՛ղաւորք, եւ ուղի՛ղ արարէք զսիրտս՝ ե՛րկմիտք[2957]. 9 տառապեցարո՛ւք, սգացարո՛ւք, եւ լացէ՛ք. ծաղր ձեր ՚ի սո՛ւգ դարձցի, եւ ուրախութիւն ձեր ՚ի տրտմութիւն։ 10 Խոնարհեցարո՛ւք առաջի Տեառն՝ եւ բարձրացուսցէ՛ զձեզ։ 11 Մի՛ բամբասէք զմիմեանս ե՛ղբարք. որ բամբասէ զեղբայր իւր, կամ դատի զեղբայր իւր, զօրէնսն դատի. իսկ եթէ զօրէնսն դատիցիս, ո՛չ առնելի օրինացն ես՝ այլ դատաւո՛ր[2958]։ 12 Մի է Օրէնսդիր եւ Դատաւոր, որ կարօղն է փրկել եւ կորուսանել. 13 դու ո՞ ես՝ որ դատիս զընկերն։

Զ Ահաւասիկ են որ ասեն. Այսօր եւ վաղիւ երթիցո՛ւք յայս անուն քաղաք, եղիցուք անդ տարի մի, վաճառեսցո՛ւք եւ շահեսցուք[2959]. 14 որք ո՛չ գիտէք զվաղիւն[2960], 15 որպիսի՞ ինչ իցեն կեանք ձեր. զի իբրեւ զմրրիկ էք, որ առ սակաւ մի երեւեալ՝ եւ ապականեալ. փոխանակ զի ասէիք. Եթէ Տէր կամեսցի, կեցցո՛ւք եւ արասցուք զայս ինչ՝ կամ զայն[2961]։ 16 Եւ արդ՝ պարծիք յամբարտաւանութեան ձերում. ամենայն ինչ այնպիսի պարծանք՝ չարութի՛ւն են[2962]։ 17 Որ ոք գիտիցէ զբարին՝ եւ ո՛չ առնիցէ, մե՛ղք են նմա։

5
Գլուխ Ե

բդ 1 Արդ՝ այսուհետեւ մե՛ծատունք՝ լացէք եւ ողբացէ՛ք ՚ի վերայ թշուառութեանցն, որ գալոց են ՚ի վերայ ձեր[2963]։ 2 Զի մեծութիւնդ ձեր՝ յոչի՛նչ է, եւ հանդերձ ձեր կերակո՛ւր ցեցոյ[2964]։ 3 Եւ արծաթ ձեր եւ ոսկի՝ ժանկահար, եւ ժանկ նոցա լիցի ձեզ ՚ի վկայութիւն, եւ կերիցէ՛ զմարմինս ձեր. իբրեւ զհո՛ւր. գանձեցէք աւուրցն յետնոց[2965]։ 4 Ահաւասիկ վարձք մշակաց որ գործեն զանդս ձեր՝ առ ձե՛զ են. զրկեալն ՚ի ձէնջ աղաղակէ՛, եւ բողոք հնձողացն եհա՛ս յականջս Տեառն զօրութեանց[2966]։ 5 Փափկացայք ՚ի վերայ երկրի՝ եւ զբօսա՛յք. սնուցէք զսիրտս ձեր՝ իբրեւ աւուր սպանման։ 6 Զրկեցէք սպանէք զարդարն, որ ո՛չ կայր ձեզ հակառակ[2967]։ 7 Երկայնամի՛տ լերուք եղբա՛րք իմ մինչեւ ՚ի գալուստն Տեառն. ահա մշակ երկայնամտեա՛լ սպասէ պատուական պտղոյն երկրի, մինչեւ առցէ՛ զկանուխ եւ զանագան[2968]։ 8 Երկայնամտեցէ՛ք եւ դո՛ւք, հաստատեցէ՛ք զսիրտս ձեր. զի գալուստն Տեառն մերձեա՛լ է[2969]։ 9 Մի՛ տրտմեցուցանէք զմիմեանս ե՛ղբարք, զի մի՛ դատիցիք. ահաւասիկ Դատաւորն առ դո՛ւրս կայ։ 10 Օրինա՛կ առէք ե՛ղբարք՝ չարչարանաց եւ երկայնմտութեան զմարգարէսն, որք խօսեցան յանուն Տեառն[2970]։ 11 Ահաւասիկ երանե՛մք համբերողաց. զհամբերութիւնն Յովբայ լուարուք՝ եւ զկատարումն Տեառն տեսէ՛ք. զի բազմագութ է Տէր՝ եւ ողորմա՛ծ[2971]։ բե 12 Յառաջ քան զամենայն ինչ ե՛ղբարք իմ, մի՛ երդնուցուք, մի՛ յերկինս, մի՛ յերկիր, մի՛ յայլ ինչ երդումն, այլ եղիցի ձեր այոյն՝ այո՛, եւ ոչն՝ ո՛չ. զի մի՛ ՚ի կեղծաւորութիւն ինչ անկանիցիք[2972]։ 13 Վշտանայցէ ոք ՚ի ձէնջ, յաղօ՛թս կայցէ. բերկրիցի ոք, սաղմո՛ս ասասցէ[2973]։ 14 Հիւանդանայցէ ոք ՚ի ձէնջ՝ կոչեսցեն զերիցունս եկեղեցւոյն, եւ արասցեն ՚ի վերայ նորա աղօթս, օծցե՛ն իւղով յանուն Տեառն[2974]. 15 եւ աղօթքն հաւատովք՝ փրկեսցէ զաշխատեալն, եւ յարուսցէ զնա Տէր. եւ եթէ մեղս ինչ իցէ գործեալ՝ թողցին նմա[2975]։ 16 Խոստովա՛ն եղերուք միմեանց զմեղս, եւ աղօ՛թս արարէք ՚ի վերայ միմեանց, որպէս զի բժշկեսջիք. քանզի յո՛յժ զօրաւոր են աղօթք արդարոց յօգնականութիւն[2976]։ 17 Եղիայ մա՛րդ էր իբրեւ զմեզ չարչարելի՛. եւ յաղօթս եկաց, եւ ո՛չ տեղեաց յերկիր զերիս ամս եւ զվեց ամիս[2977]։ 18 Եւ դարձեալ եկաց յաղօթս՝ եւ ետո՛ւն երկինք զանձրեւ՝ եւ բուսոյց երկիր զպտուղ իւր։ 19 Եղբա՛րք իմ, եթէ ոք ՚ի ձէնջ մոլորեսցի ՚ի ճանապարհէ ճշմարտութեան, եւ դարձուսցէ ոք զնա[2978]. 20 գիտասցէ՛ զի որ դարձուսցէ՛ զմեղաւորն ՚ի մոլորութեան ճանապարհէն իւրմէ, փրկեսցէ զոգի իւր ՚ի մահուանէ, եւ ծածկեսցէ զբազմութիւն մեղաց[2979]։

Տունք մլէ̃[2980]։

[2888] Բազումք համաձայն մերումս ունին զվերնագիրս, բաց ՚ի սակաւուց ոմանց՝ որք լոկ դնեն. Թուղթ Յակոբու։

[2889] Ոսկան. Եւ Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի։ Ոմանք. Որ ՚ի սփիւռս. կամ՝ ՚ի սփիռս. եւ ոմանք. ՚ի սփիւռսդ էք։

[2890] Ոմանք. Համարիցիք. կամ՝ համարեսջիք... ՚ի պէսպէս փորձութեան ՚ի մէջ անկանիջիք։

[2891] Ոմանք. Ձերոց հաւատոցն։

[2892] Ոմանք. Գործ կատարեալ ունի։ Ոմանք. Եւ ոչ իւիք նուա՛՛։

[2893] Ոմանք. Որ տայ ամենայնի։

[2894] Ոմանք. Եւ մի՛ երկմտիցէ. զի երկմիտն նմա՛՛։

[2895] Ոմանք. Յամենայն ՚ի ճանապարհս։

[2896] Բազումք. Խոտոյ անցցէ։

[2897] Օրինակ մի. Վայելչութիւն գեղոյ նորա։

[2898] Ոմանք. Որ համբերէ փորձութեանց. զի թէ ընտիր եւս գտցի։ ՚Ի բազումս պակասի. Իւրոց Տէր։

[2899] Ոմանք. Ասասցէ թէ յԱստուծոյ... անփորձ է ՚ի չարեաց։ Ոսկան. Անփորձ է չարաց։

[2900] Ոմանք. Առ յիւրոց ցանկութեանցն։

[2901] Ոմանք. Եւ մեղք կատարեալք։

[2902] Օրինակ մի. Որում չիք... եւ շրջելոյ ստուերք։

[2903] Ոմանք. Բանիւ ճշմարտութեանն, լինել պտուղ ինչ ստացուածոցն նորա։

[2904] Ոմանք. Երագ առ ՚ի լսել։

[2905] Ոմանք. Թօթափել զամենայն աղտեղութիւնս... զբանն ընդաբոյս... զհոգիս ձեր։

[2906] Ոմանք. Համարեսջիք զանձինս։

[2907] Ոմանք. Զի թէ ոք լսելի միայն... հայի ընդ երեսս իւր, որ ծնանիցի։

[2908] Ոմանք. Յառեալ եւ ՚ի կատարեալ օրէնսն ազատութեան հայ՛՛... կայցէ... առնելի գործոյ։

[2909] Ոմանք. Եւ ոչ սանձահարիցէ... զբաղեցուցանէ զսիրտն իւր... կրօնաւորութիւն։

[2910] Ոմանք. Առ յԱստուծոյ։

[2911] Ոմանք. Մի՛ աչառութեամբ ունիցիք։

[2912] Ոմանք. Եթէ մտանիցէ ՚ի ժողովուրդս ձեր... մտանիցէ եւ անդր աղ՛՛։

[2913] Ոմանք. Յո՛տն կաց դու այտի, եւ կամ։

[2914] Ոմանք. Եւ ոչ խղճիցէք ՚ի յանձինս ձեր՝ եւ լինիջիք... չարեացն խոր՛՛։

[2915] Ոմանք. Ընտրեաց Աստուած։

[2916] Ոմանք. Ոչ նոքա են որ հայհոյեն զբարիոք անուն որ։

[2917] Ոմանք. Ապա եթէ զօ՛՛... զարքունականս ըստ... թէ սիր՛՛... բարիոք առ՛՛։

[2918] Ոմանք. Եթէ աչառիցիք։

[2919] Ոսկան. Օրինացն պարտական։

[2920] Ոմանք. Եթէ մի՛ սպա՛՛... թէ Մի՛ շնայցես։

[2921] Ոմանք. Ազատութեան օրինացն։

[2922] Ոմանք. Այնմիկ որ ոչ առնէ ողորմութիւն։ Քանզի բարձրագլուխ պարծեսցի ո՛՛։

[2923] Ոմանք. Մերկ կամ կարօտեալք աւուրն կերակրոց։

[2924] Ոմանք. Եւ ասիցէ ոք ցնոսա ՚ի ձէնջ... եւ տացէք ոչ նոցա։ Ոսկան. Գնացէք խաղաղութեամբ։

[2925] Ոմանք. Նոյնպէս եւ հաւ՛՛... մեռեալ իցեն առանձին։

[2926] Ոսկան. ՚Ի գործոց իմոց զհաւատս իմ։

[2927] Ոսկան. Առանց գործոց մեռեալ են։

[2928] Ոմանք. Գործոցն նորա։

[2929] Ոմանք. Նմա արդարութիւն։

[2930] Ոմանք. Տեսանես զի ՚ի գոր՛՛։

[2931] Ոմանք. Եւ Ռախաբ պոռնիկն... զլրտեսսն ընդ այլ։

[2932] Ոմանք. Առանց ոգւոյ... նոյնպէս եւ հաւատք։

[2933] Ոմանք. Վարդապետք լինել եղբարք, գի՛՛։ Ուր օրինակ մի. լինիք եղ՛՛։

[2934] Ոմանք. Յանցանիցեմք ամենեքին. թէ ոք... զամենայն մարմինն։

[2935] Ոմանք. Զի ձիոց սանձս ՚ի բերանս։

[2936] Ոմանք. Փոքր թեւովք շր՛՛։

[2937] Ոմանք. Նոյնպէս եւ լեզու... եւ զմեծամեծս բար՛՛. ահաւասիկ եւ սակաւ մի հուր։

[2938] Յոմանս պակասի. Եւ վառէ հրով զա՛՛։

[2939] Ոմանք. Ամենայն բնութիւնք գա՛՛... բնութեանս։ Ոսկան. Հնազանդեալ են եւ հնազանդին մար՛՛։

[2940] Ոմանք. Եւ զանկարգ եւ զլի թունիւք մա՛՛։

[2941] Ոմանք. Նովին օրհնեմք զՏէր... եւ նովին անիծա՛՛։

[2942] Ոմանք. Ոչ պարտ է եղ՛՛։

[2943] Ոմանք. Միթէ աղբեւրն անդստին ՚ի միոյ ականէն։

[2944] Ոմանք. Կամ աղտաղտին տեղւոյ ջուր քաղցր լինել։

[2945] ՚Ի բազումս պակասի. Գնացից իւրոց։

[2946] Ոմանք. Ապա եթէ նախ՛՛... մի՛ պարծիցէք սուտ առ՛՛... զճշմարտութիւնն։

[2947] Ոմանք. Եւ դիւական է։

[2948] Ոմանք. Եւ նախանձ է։

[2949] Ոմանք. Սուրբ է, ապա խաղաղա՛՛... ողորմութեամբք։

[2950] Ոմանք. Պատերազմունք ՚ի ձեզ՝ եւ ուստի կռիւք, ոչ ապաքէն յայնպիսի. կամ՝ յայսպիսի ցան՛՛։

[2951] Ոմանք. Ցանկանայք եւ ոչ ու՛՛։

[2952] Ոմանք. Մաշիջիք։

[2953] Յոմանս պակասի. Աշխարհիս այսորիկ թշնամութիւն է յԱստուած... զանձն իւր Աստուծոյ։

[2954] Ոմանք. Զոր ինչ ասէ գի՛ր... հոգի որ բնակեսցէ ՚ի մեզ։

[2955] Ոմանք. Եւ տայ շնորհս։

[2956] Բազումք. Հնազանդեցարուք այսուհետեւ։

[2957] Ոմանք. Զձեռս ձեր մեղաւորք։

[2958] Ոմանք յաւելուն. Բամբասէ զեղբայր իւր, կամ դատի զեղ՛՛... զօրէնսն բամբասէ եւ զօրէնսն դա՛՛։ Ոսկան. Եւ եթէ զօրէնսն... ո՛չ առնօղ օրինացն ես։

[2959] Ոմանք. Դու ո՞վ ես։ Յօրինակին. Տարիմ մի։

[2960] Ոմանք. Որ ոչ գիտեն զվաղուին։

[2961] Ոմանք. Որպիսի ինչ են կեանք ձեր. քանզի իբրեւ... երեւեալ, եւ ապա ապականեալ... կամեսցի՝ եւ կեցցուք, արասցուք։ Ուր Ոսկան. Եւ ապա պակասեալ։

[2962] Ոմանք. Ամենայն այսպիսի պարծանք չարութեան են։

[2963] Ոմանք. Որ գալոց է ՚ի վերայ։

[2964] Ոմանք. Զի մեծութիւն ձեր յոչինչ են. եւ հանդերձք ձեր։

[2965] Ոմանք. Եւ արծաթ եւ ոսկի ձեր ժանգահար. եւ ժանգ նոցա եղիցի ձեզ... աւուրն յետնոյ։

[2966] Ոմանք. Ահաւադիկ վարձ մշա՛՛։

[2967] Ոմանք. Ոչ կայր ձեր հակառակ։

[2968] Յօրինակին պակասէր. Եղբարք իմ մինչեւ։ Ոմանք. Ահաւասիկ մշակ եր՛՛... պտղոյ երկրին... զկանուխն եւ զանա՛՛։

[2969] Ոմանք. Եւ հաստատեցէ՛ք... զի գալուստ Տեառն։

[2970] Ոմանք. Զմարգարէքն որ խօսե՛՛։

[2971] Ոմանք. Զհամբերութիւն Յոբայ։

[2972] Ոմանք. Յառաջ քան զայն ամենայն եղբարք... եւ մի՛ յերկրի... ձեր բան՝ այոն այո. եւ։

[2973] Ոմանք. Յաղօթս կացցէ. բերկրեսցի ոք, սաղ՛՛։

[2974] Ոմանք. Կոչեսցէ զերի՛՛. եկեղեցւոյ... եւ օծցեն իւղով։

[2975] Ոմանք. Փրկեսցեն զաշխատեալն... թողցի նմա։

[2976] Ոմանք. Խոստովա՛ն լերուք... որպէս զի բժշկիջիք... աղօթք արդարոյն յօգ՛՛։

[2977] Ոմանք. Եւ ոչ տեղաց անձրեւ յերկիր։

[2978] Ոմանք. Մոլորիցի ՚ի ճշմարտութեան ճանապարհէ անտի. եւ դարձուցանիցէք ոք։ Ուր Ոսկան. մոլորեալ իցէ ՚ի ճշմար՛՛։

[2979] Ոմանք. Որ դարձուցանէ զմե՛՛... ճանապարհէ, փրկեսցէ զհոգի նորա ՚ի մահ՛՛։

[2980] ՚Ի վախճանի բազումք. Կատարեցաւ թուղթ Յակովբայ. կամ՝ Յակոբու. եւ ոմանք. կատարումն ՚ի Քրիստոս թղթոյն Յակոբայ. եւ զկնի ամենեքեան համաձայն մերումս. Տունք. եւ այլն։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ