ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ՆԱԽԱԴՐՈՒԹԻՒՆ ԱՌԱԿԱՑՆ

Խորհուրդ փրկելոյն Քրիստոսի նախ քան զաշխարհս առաջադրեցաւ, որում յոլով օրինակք կանխաւ դրոշմեցան զի ՚ի գալ կատարման խորհրդոյն վկայեսցեն օրինակքն ճշմարտութեանն։ Առ այս նախ արժանանայ Աբրահամ՝ պատկեր լինել Աստուծոյ Հօր, եւ Իսահակ՝ տիպ պատարագելոյն Քրիստոսի ՚ի խաչն։ Պատուի ապա եւ Դաւիթ ՚ի դէմս Հօր. եւ որդի նորա Սողոմոն յօրինակ ամէնակալ խաղաղարար թագաւորութեանն Քրիստոսի, եւ անչափ իմաստութեանն, եւ աշխարհակեցոյց խրատու աւետարանին։ Յայս խորհուրդ ասացաւ յԱստուծոյ, օրինակաւ զՍողոմոնէ՝ եւ ճշմարտութեամբ զՔրիստոսէ, թէ՝ Ես եղէց նմա ՚ի Հայր, եւ նա եղիցի ինձ յՈրդի. եւ թէ՝ Երկիր պագցեն նմա ամենայն թագաւորք՝ եւ ազգք պաշտեսցեն զնա։ Եւ զի Քրիստոսի էր պահեալ խոստումնս այս, թէպէտ եւ կարծեաց Սողոմոն յի՛նքն լնուլ խոստմանս, ածելով կանայս, եւ ծննդովք նոցա տիրել աշխարհի, յանդիմանեցաւ իբրեւ զմարդ, որպէս Եզեկիա ցաւովքն։ Այլ զի անզեղջ են շնորհքն Աստուծոյ, պահեցաւ նմա օրինակն գոլ Քրիստոսի, եւ մանաւանդ առատութեամբ իմաստիցն, որով եւ խրատէ զամենայն մարդիկ լուսաւոր բանիւ ըստ Քրիստոսի առակախօս վարդապետութեանն։ Եւ նախ՝ առաջին գրովք առակացս՝ զտղայական հասակ մարդկութեանս յերիս մասունս հոգւոյ՝ որովք վարի մարդս՝ վարժէ գեղեցիկ բանիւ յաստուածայինսն, հաւանել Աստուծոյ, կրթիլ իմաստիւք, հրաժարել ՚ի ցասմանէ, զգուշանալ ցանկութեանց. եւ բազում ինչ ՚ի սոյն դրոշմէ զխորհուրդն Քրիստոսի, յորոց զառաջին հատորս վասն դիւրահասութեան ՚ի գլուխս բաժանեցաք։ Իսկ երկրորդ եւ երրորդ հատորքն առաջին գրոցս՝ առակացս ասեմ, վասն խիտ եւ բազմակերպ դիմաց բանին եւ համառօտ եւ այլափոխ ոճոյն՝ անվաւեր թուեցաւ բաժանել ՚ի գլուխս։

Գլուխք առաջնոյ բանի առակացն։

ա̃. Զբանական մասն հոգւոյ ուղղելով ՚ի մեզ, յորդորէ զմանկունս ՚ի փոյթ աստուածային ուսման՝ ցանկալի խոստմամբք. որոյ սկիզբն աջողման երկնչելն յԱստուծոյ. եւ աղօթիւք եւ բարի գործովք պաշտելն զնա զգուշութեամբ։

բ̃. Զցասմնականն ՚ի մեզ ուղղելով՝ պատուիրէ լսել խրատու ծնողաց, եւ մի՛ կցորդել ագահութեան եւ պիղծ սպանողաց կամ տիրասպան Հրէից։

գ̃. Գովելով զիմաստութիւն՝ եւ զՔրիստոս ցանկալի առնէ, եւ զհետեւելն արդարութեան բացերես. եւ բամբասէ զանմտութիւն անհնազանդից. որոց սպառնայ Աստուած չլսել նոցա յօր նեղութեան սատակման մահուն։

դ̃. Թէ անկեղծ եւ ծածուկ առաքինութեամբք, եւ մեծաւ ջանիւ ընդունի ոք զՍուրբ Հոգին գիտութեան իմաստութեան, որով ապրի ՚ի չար շաւղաց. ընդ որ կամակոր ուխտադրուժք իջանեն յատակս դժոխոց, վրիպեալք ՚ի բարեաց կենդանի երկրին՝ զոր քաղցունքն ժառանգեն։

ե̃. Կրկին կենաց խոստմամբք յորդորէ ՚ի մարդասիրութիւն ողորմութեամբ, եւ յաստուածսիրութիւն հաւատովք, եւ յուսով համբերել ՚ի վիշտս, եւ մի՛ հպարտանալ. եւ երկիւղիւ Աստուծոյ ապրել յաջ եւ յահեակ գայթագղութեանց։

զ̃. Խրատ տայ պատուել զԱստուած ՚ի ձեռս քահանայից խոստմամբ առատ լիութեամբ. եւ ՚ի փորձանս նեղութեանց կամ ՚ի տուայտութիւնս մի՛ լինել յուսահատ, զի այսու փորձ գտան ընտրեալքն ամենայն։

է̃. Երանէ զիմաստունն որ եգիտ զՔրիստոս, որ է Աստուծոյ իմաստութիւն, եւ կեանք կախեալ զփայտէ, եւ նոյն փա՛յտ կենաց մարմնովն. եւ վստահ առնէ զիմաստունն՝ նման գոլ Աստուծոյ, որ իմաստութեամբն եւ հանճարովն Որդւովն եւ Հոգւովն արար զարարածս։

ը̃. Ընդոստուցանէ պահել զիմաստութիւն ՚ի կեանս եւ ՚ի խաղաղութիւն, ՚ի գնացս ՚ի նստել եւ ՚ի ննջել։

թ̃. Չյապաղել զբարիս եւ չնիւթել զչարիս. եւ չլինել դատապարտ անիծից որ յօրէնսն, կամ ընդդէմ Աստուծոյ ամբարտաւանել։

ժ̃. Օրինադրէ մանկանց անսալ խրատուն Աստուծոյ Հօր, օրինակ տալով զինքն. ստանալ ասէ զիմաստութիւն, եւ ընդգրկիլ ՚ի նմանէ եւ պսակիլ։

ժա̃. Երկնաւոր կենացն խոստմամբ ՚ի բազում ճանապարհս առաքինութեանց ուղեւորէ զմանկունս. եւ խոտորել խրատէ յանօրէն զրկողաց խաւարային գնացից։

ժբ̃. Աղբեւր ասէ զսիրտն իմաստից եւ զպահելն զնա, եւ նովաւ զամենայն զգայութիւնսն՝ կեանս եւ բժշկութիւն. վասն որոյ եւ աղօթէ Աստուծով յաջողիլ։

ժգ̃. Զցանկականն ՚ի մեզ ուղղելով՝ զգուշացուցանէ եւ ՚ի հայելոյ եւ ՚ի գործելոյ ընդ բոզս եւ ընդ հերձուածողս. եւ մի՛ փոխ առնլով փակիլ ընդ վաշխիւք. այլ իւրով կնաւն զովանալ, եւ ուսմամբ եւ գոյիւք շատանալ. ապա թէ ոչ՝ Աստուծոյ մատնելով կրկին մահու սպառնայ։

ժդ̃. Խրատէ չլինել վաղվաղկոտ յերաշխաւորութիւն, եւ թէ լինի՝ փութալ եւ փութացուցանել ՚ի հատուցումն պարտուցն. եւ ՚ի սոյն նշանակէ զգուշանալ հովուաց եւ առաջնորդաց ժողովրդոց։

ժե̃. Նկարագրաւն ՚ի գործասիրութիւն զարթուցանէ զյոյլսն։ Իսկ առ ՚ի միտս զմրջիւնն առ գործնականն՝ եւ զմեղուն առ տեսականն տայ օրինակ. զի ՚ի կրկին աղքատութեանց զերծանիցի։

ժզ̃. Բամբասէ զակնարկօղսն նենգութեամբ, ա՛յս է զայպանօղս. եւ նիւթօղ չարի գտիչքն են նոր եւ աշխարհաւեր հարկաց. անիրաւ վկայ, նախ սուտ վկայն, եւ ապա հերձուածօղքն որ խռովեցուցին զեկեղեցի։

ժէ̃. Յերկար պատուիրանաւ զգուշացուցանէ ՚ի շնութենէ։

ժը̃. Աղաչելով խրատէ զմարդիկ իմաստնանալ. եւ թէ զի՞նչպիսի բանս խօսի իմաստութիւն ինքն վասն ինքեան. եւ զի բնակէ նա ՚ի խորհուրդս սրբոց։

ժթ̃. Զի ստացական մարմնովն արար սկիզբն փրկութեան մերոյ իմաստութիւնն. յառաջ քան զամենայն ՚ի Հօրէ ծնեալն, որով ամենայնք եղեն։

ի̃. Դարձեալ վասն մարդեղութեան Բանին որ շինեաց իւր տաճար զմարմինն, յորում էջ եւ եկաց եւթնալոյս Հոգին, եւ վասն զենմանն Յիսուսի ՚ի խաչին, եւ կոչման պակասամիտ Հրէից եւ անզգամ հեթանոսաց։

իա̃. Թէ վիշտք եւ անարգանք հետեւի քարոզողաց բանին Աստուծոյ, եւ զի զգուշանալ պիտոյ է ՚ի հերետիկոսաց. եւ վասն շան կնոջ, որ այլաբանի ՚ի ժողովս կռապաշտից, որ ստիպեն ուրանալ ՚ի Քրիստոսէ, որսալով զթոյլսն ՚ի կորուստ դժոխոց, ուստի զգուշացուցանէ զարիսն։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ